เซลล์ (Cell)

เซลล์และทฤษฎีของเซลล์

สิ่งมีชีวิตทุกชนิด จะต้องประกอบด้วยเซลล์ และผลิตภัณฑ์ของเซลล์ Prokaryote cell เป็นเซลล์ที่ไม่มีนิวเคลียส ได้แก่ เซลล์แบคทีเรีย สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน  Eukaryote cell เป็นเซลล์ที่มีนิวเคลียส ได้แก่ เซลล์รา , พืช , สัตว์

สาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน … Cyanobacteria

เซลล์เยื่อบุข้างแก้ม

องค์ประกอบภายในเซลล์ ได้แก่ 1. Cell wall 2. Cell membrane 3 องค์ประกอบภายในเซลล์ ได้แก่ 1. Cell wall 2. Cell membrane 3. Cytoplasm 4. Nucleus

ทฤษฎีเซลล์ (Cell Theory) โดย Matthias Schleiden และ Theodor Schwann 1. เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานของสิ่งมีชีวิตทุกชนิด สิ่งมีชีวิตอาจมีเซลล์เดียว หรือหลายเซลล์ก็ได้ ซึ่งภายในเซลล์มีสารพันธุกรรม และกระบวนการเมแทบอลิซึม ทาให้สิ่งมีชีวิตดารงชีวิตอยู่ได้ 2. เซลล์เป็นหน่วยพื้นฐานที่เล็กที่สุด ที่มีการจัดระบบ 3. เซลล์กำเนิดมาจากเซลล์เริ่มแรก โดยการแบ่งเซลล์ (แต่เซลล์แรกสุดของโลกนี้ วิวัฒนาการมาจากสิ่งไม่มีชีวิต

โครงสร้างพื้นฐานของเซลล์

1. ผนังเซลล์ (Cell Wall) พืช Cellulose รา Chitin แบคทีเรีย Peptidoglycan สาหร่ายสีน้ำตาล Silica Plasmodesmata

2. เยื่อหุ้มเซลล์ (Cell Membrane หรือ Plasma Membrane)

เยื่อหุ้มเซลล์ประกอบด้วยสารประเภทโปรตีนประมาณ 60% ลิพิดประมาณ 40% และมีสารอื่นๆ แทรกอยู่ โปรตีนที่แทรกอยู่ตามเยื่อหุ้มเซลล์ทาหน้าที่เป็นช่องให้สารผ่าน (Channel) โปรตีนตัวพา (Carrier) หรือเป็นตัวรับสัญญาณ (Receptor) คอเรสเตอรอล ช่วยสร้างความแข็งแรงให้เยื่อหุ้มเซลล์ และเพิ่มความยืดหยุ่น คาร์โบไฮเดรทที่แทรกอยู่ ช่วยในการติดต่อสื่อสารระหว่างเซลล์

โปรโทพลาซึม (protoplasm)  คือส่วนที่อยู่ภายในเยื่อหุ้มเซลล์ทั้งหมด  ประกอบด้วยไซโทพลาซึมและนิวเคลียส

ไซโทพลาซึม (Cytoplasm) มีลักษณะเป็นของเหลว ประกอบด้วยสารที่สำคัญปนอยู่ คือ โปรตีน ไขมัน คาร์โบไฮเดรต และเกลือแร่ต่างๆ รวมทั้งของเสียที่เกิดขึ้น ไซโทพลาซึมเป็นศูนย์กลางการทางานของเซลล์ เกี่ยวกับ เมตาโบลิซึมทั้งกระบวนการสร้างและสลายอินทรียสาร ไซโทพลาซึมประกอบด้วยส่วนประกอบภายในที่อาจเรียกว่า อวัยวะของเซลล์

ร่างแหเอนโดพลาซึม หรือเอนโดพลาสมิกเรติคูลัม

RER มีไรโบโซมเกาะอยู่ ทาหน้าที่สร้างโปรตีน เพื่อส่งออก นอกเซลล์ เช่น เซลล์ ที่ทาหน้าที่ หลั่งเอนไซม์ ฮอร์โมนสารสื่อประสาทแอนติบอดี

ไรโบโซม (Ribosome) ทำหน้าที่สำคัญในการสังเคราะห์โปรตีน เป็นเม็ดๆ ไม่มีเยื่อหุ้ม มี 2 subunit ใน eukaryote จะสร้างไรโบโซม จากในนิวเคลียส ไรโบโซมของ eukaryote เป็นแบบ 80S (60S+40S) ส่วน prokaryote เป็นแบบ70S (50S+30S)

กอลจิคอมเพลกซ์ (golgi complex) หลั่งสารออกนอกเซลล์ด้วยวิธี Exocytosis

ไลโซโซม (lysosome)

แวคิวโอล (vacuole)

ไมโทคอนเดรีย (mitochondria) มีหน้าที่เผาผลาญอาหารเพื่อสร้างพลังงานให้แก่เซลล์ (ATP)

คลอโรพลาสต์ (chloroplast)

พบในเซลล์พืชและสาหร่าย มีหน้าที่ดูดพลังงานแสงเพื่อใช้ในกระบวนการสังเคราะห์ด้วยแสง (Photosynthesis) ภายในมีเยื่อพับไปมาเป็นแผ่น เรียกว่า thylakoid membrane หรือ lamella ซึ่งจะมี pigment อยู่ หลายๆแผ่นเรียงเป็นตั้ง เรียกว่า granum หลายๆ granum เรียกว่า grana ของเหลวภายในเรียกว่า stroma

เซนตริโอ (Centriole)

มีหน้าที่เกี่ยวกับการแบ่งเซลล์ โดยการสร้างเส้นใย spindle fiber มาดึงโครโมโซม ให้แยกออกจากกัน ในขั้นตอนการแบ่งเซลล์ โครงสร้างประกอบด้วยหลอด microtubule มารวมตัวกัน การเรียงตัวของ microtubule เป็นแบบ 9+0 บริเวณที่พบเซนตริโอล 2 อัน ตั้งฉากกัน เรียกว่า centrosome เซนตริโอลไม่พบในเซลล์พืช และ fungi

ไซโตสเกเลตอน (cytoskeleton)

นิวเคลียส (Nucleus) นิวเคลียสมีลักษณะค่อนข้างกลม เป็นโครงสร้างของเซลล์ที่เห็นชัดอยู่ในเซลล์ ทาหน้าที่เป็นศูนย์ควบคุมกิจกรรมต่างๆภายในเซลล์ที่ถูกควบคุมโดยคาสั่งจากนิวเคลียส มีส่วนประกอบคือ

1. เยื่อหุ้มนิวเคลียส (Nuclear membrane)

2. Chromatin and Condensed Chromosome Structure