อาณาจักรเห็ดรา ( Kingdom fungi ) ครูผู้สอน : มิสจิราวัฒน์ วงศ์เล็ก / มิสเชาวนี ปฐมนุพงศ์

Kingdom of Fungi - Eukaryotic cell มีผนังเซลล์เป็นสาร chitin ลักษณะสำคัญ - Eukaryotic cell มีผนังเซลล์เป็นสาร chitin - Heterotrophs ( ไม่มี Chloroplast ) รับสารอาหารโดยวิธี absorption unicellular / multicellular organisms ( no tissue ) ต่อกันเป็นสายยาวเรียกว่า Hypha

* เส้นใยมีผนังกั้น (Septate hypha) * เส้นใยไม่มีผนังกั้น (non-septate hypha) กลุ่มของเส้นใย เรียกว่า (mycelium) ซึ่งบางครั้งจะรวมกันเป็นรูปร่างเฉพาะเรียกว่า Fruiting body

Fruiting body

ชนิดของ Hypha แบ่งตามหน้าที่ 1. Haustoria แทงเข้าไปในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตและ ดูด cytoplasm มาใช้ประโยชน์ 2. Rhizoid ยึดเกาะและดูดซึมสารอาหารที่ย่อย- แล้วเข้าสู่เซลล์ 3. Stolon ทอดขนานไปบนผิว 4. Sporangiophore ชูตั้งฉากกับพื้นผิวทำหน้าที่สร้างอับสปอร์

- วงชีวิตส่วนใหญ่ - haploid(n) - ผนังเซลล์ ประกอบด้วยสารประกอบพวก chitin ประโยชน์ - อาหาร ( เห็ดชนิดต่าง ๆ ) - อยู่ร่วมกับรากของพืชแบบ พึ่งพาอาศัย เช่น ราไมคอไรซา โทษ - ก่อโรคในมนุษย์ เช่น กลาก เกลื้อน ฮ่องกงฟุต เป็นต้น

ราที่มีหลายเซลล์

Saccharomyces cerevisiae ราที่มีเซลล์เดียว คือ Yeast Saccharomyces cerevisiae

Classification of fungi 1. Phylum Chytridiomycota 2. Phylum Zygomycota 3. Phylum Ascomycota 4. Phylum Basidiomycota ** กลุ่ม Deuteromycetes **

Phylum Chytridiomycota เส้นใยไม่มีผนังกั้น(non-septate hyphae) parasite ของพืชน้ำ โพรติสต์ และสัตว์น้ำ เป็นเห็ดรากลุ่มเดียวที่มีเซลล์ที่เคลื่อนที่ได้ การสืบพันธุ์->อาศัยเพศ(สร้าง Zoospore ) -> ไม่อาศัยเพศ (สร้าง spore ) ตัวอย่างเช่น Chytrids

Phylum Chytridiomycota

phylum Zygomycota เส้นใยไม่มีผนังกั้น(non-septate hyphae) saprophyte , parasite ของพืชและสัตว์ การสืบพันธุ์-->อาศัยเพศ/ไม่อาศัยเพศ ตัวอย่างเช่น - ราในสกุล Rhizopus sp.

การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ สร้างเส้นใยพิเศษยกตั้งขึ้น เรียก sporangiophore (n) อวัยวะที่สร้างสปอร์ เรียก อับสปอร์ sporangium (n) sporangiospore (n)

การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ Conjugation tube (suspensor) สร้างสปอร์ผนังหนา เรียก ไซโกตสปอร์ (Zygospore) โดยวิธี conjugation รา 2 strain Conjugation tube (suspensor) fusion ของนิวเคลียส zygote (2n) Zygosporangium (2n) Meiosis zygospores (n)

เส้นใยมีผนังกั้น (septate hyphae) 3. Phylum Ascomycota (sac fungi) เส้นใยมีผนังกั้น (septate hyphae) - การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ * สร้าง conidia (สปอร์ที่ไม่มีอับสปอร์หุ้ม) * แตกหน่อ (budding) - การสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ สร้าง ascospore ภายในถุง ascus (พหูพจน์; asci)

สร้าง conidia (สปอร์ที่ไม่มีอับสปอร์หุ้ม)

เส้นใยมีผนังกั้น --> 3 ระยะคือ 4. Phylum Basidiomycota เส้นใยมีผนังกั้น --> 3 ระยะคือ ระยะที่ 1 แต่ละเซลล์มีจำนวน โครโมโซม 1 ชุด ระยะที่ 2 แต่ละเซลล์มี 2 นิวเคลียส เรียก dikaryon ระยะที่ 3 mycelium มารวม เป็นเนื้อเยื่อ -> ดอกเห็ด

มีสารต้านเนื้องอกและมะเร็งเสริมภูมิคุ้มกัน เห็ดที่กินได้ เห็ดแชมปิญอง มีสารต้านเนื้องอกและมะเร็งเสริมภูมิคุ้มกัน

(ช่วยล้างไขมันในตับ บำรุงตับ ) เห็ดที่กินได้ เห็ดนางฟ้า (ช่วยล้างไขมันในตับ บำรุงตับ )

ช่วยลดคลอเรสเตอรอล ( LDL )ในเลือดได้ เห็ดที่กินได้ เห็ดฟาง มีสารป้องกันการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็ง ช่วยย่อยอาหาร บำรุงโลหิต บำรุงกำลัง บำรุงตับ แก้ร้อนใน แก้ช้ำใน และที่เด็ดๆ จริงๆ ก็คือ ช่วยลดคลอเรสเตอรอล ( LDL )ในเลือดได้

เห็ดที่กินได้ เห็ดหูหนู ชะล้างและบำรุงหลอดเลือด เสริมสร้างโลหิต ช่วยบำรุงสายตา บำรุงตับ บำรุงผิวให้เปล่งปลั่งสดใส

เห็ดที่กินได้ เห็ดหลินเจือ “เทพเจ้าแห่งชีวิต” ( Spiritual essence ) มีพลังมหัศจรรย์ บำรุงร่างกายใช้เป็นยาอายุวัฒนะในการยืดอายุออกไปให้ยืนยาว ทำให้ผิวพรรณเปล่งปลั่ง และยังสามารถรักษาโรคต่าง ๆ ได้อย่างกว้างขวาง

เห็ดที่กินไม่ได้

เห็ดที่กินไม่ได้ เห็ดระโงกหิน ผู้ป่วยจะมีอาการชักกระตุก อาเจียน ท้องเสีย น้ำลายฟูมปาก น้ำตา-ไหล รูม่านตามีขนาดเล็กลง ชีพจรเต้นไม่สม่ำเสมอและเสียชีวิตได้

ข้อสังเกตของเห็ดที่กินไม่ได้ 1. นำข้าวสารมาต้มกับเห็ด ถ้าไม่เป็นพิษข้าวสาร จะสุก ถ้าเป็นพิษข้าวสารจะสุกๆ ดิบๆ 2. ใช้ช้อนเงินคนต้มเห็ด ถ้าช้อนเงินกลายเป็น สีดำ จะเป็นเห็ดพิษ 3. ใช้ปูนกินหมากป้ายดอกเห็ด ถ้าเป็นเห็ดพิษจะ กลายเป็นสีดำ

ข้อสังเกตของเห็ดที่กินไม่ได้ 4. ใช้หัวหอมต้มกับเห็ด ถ้าเป็นเห็ดพิษจะเป็นสีดำ 5. ใช้มือถูเห็ดจนเป็นรอยแผล ถ้าเป็นพิษรอยแผล นั้นจะเป็นสีดำ (แต่เห็ดแชมปิญญองเป็นเห็ดที่ รับประทานได้ เมื่อเป็นแผลก็จะเป็นสีดำ) 6. ดอกเห็ดที่มีรอยแมลงและสัตว์กัดกิน เห็ดนั้นไม่ เป็นพิษ (กระต่ายและหอยทากสามารถกิน เห็ดพิษได้)

ข้อสังเกตของเห็ดที่กินไม่ได้ 7. เห็ดที่เกิดผิดฤดูกาล มักจะเป็นพิษ 8. เห็ดพิษมักจะมีสีฉูดฉาด เห็ดรับประทานได้จะ มีสีอ่อน

โครงสร้างของ Fruiting body

โครงสร้างของ Fruiting body ring

ตัวอย่างเช่น - เห็ดฟาง,เห็ดหูหนู การสืบพันธุ์ แบบไม่อาศัยเพศ สร้าง conidia แบบอาศัยเพศ สร้าง basidiospore บน basidium basidium อยู่ในโครงสร้างที่เรียกว่า basidiocarp ตัวอย่างเช่น - เห็ดฟาง,เห็ดหูหนู

กลุ่ม Deuteromycetes (Fungi imperfecti ) เส้นใยมีผนังกั้น การสืบพันธุ์ มีเฉพาะแบบไม่อาศัยเพศ โดยการ สร้าง conidia ตัวอย่างเช่น Aspergillus niger (Black molds) Penicillium sp. (Green molds)

ไลเคนส์ (Lichen) รา + สาหร่าย : แบบพึ่งพาอาศัย มี 3 แบบ :- 1. ครัสโตสไลเคนส์ (Crustose Lichen) 2. โฟลิโอสไลเคนส์ (Foliose Lichen) 3. ฟรูติโคสไลเคนส์ (Fruticose Lichen)

ครัสโทสไลเคน โฟลิโอสไลเคน ฟรูทิโคสไลเคน