การรักษาวัณโรคดื้อยาหลายขนาน Multi-drug Resistant TB ดร. พญ.เพชรวรรณ พึ่งรัศมี petchawanp@yahoo.com ศูนย์วัณโรคที่ 12 จังหวัดยะลา สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 12 จังหวัดสงขลา
Key Message รักษายุ่งยาก แพง ได้ผลน้อย ป้องกันไม่ให้เกิดขึ้น = ดีที่สุด
ผู้มีโอกาสดื้อยา- ก่อนรักษา
ผู้มีโอกาสดื้อยา- ระหว่างรักษา
ผู้มีโอกาสดื้อยา- หลังรักษาครบ/หาย
การส่งตรวจ
มาตรฐานนานาชาติข้อ 15 At least four drugs to which the organisms are known or presumed to be susceptible should be used, and treatment should be given for at least 18 months.
มาตรฐานนานาชาติข้อ 15 ผู้ป่วยที่มีเชื้อดื้อยาหลายขนาน (MDR-TB) ควรได้รับการรักษาด้วยสูตรยาเฉพาะที่มียา second-line ควรใช้ยาที่รู้หรือคาดว่าเชื้อไวต่อยา อย่างน้อย 4 ขนาน และควรให้อย่างน้อย 18 เดือน จำเป็นต้องใช้วิธีการที่ยึดผู้ป่วยเป็นศูนย์กลาง (Patient centered measures) เพื่อให้แน่ใจเรื่องการยอมรับการรักษา ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญในการรักษาผู้ป่วย MDR-TB
ระบบยา ไม่รอผล DST (empiric) รอผล DST (individualized)
แนวทางพิจารณาว่าจะรอ DST ? การตอบสนองทางคลินิก (อาการ ไอ ไข้ การเปลี่ยนแปลงของน้ำหนักตัว) ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของเสมหะ ระหว่างการรักษา (Fall and rise ) ประวัติการได้รับ DOT ในการรักษา ภาพรังสีปอด ณ วันที่วินิจฉัยว่ามีการล้มเหลวจากการรักษาด้วยระบบยา CAT 1 การมีประวัติปัจจัยเสี่ยงต่อการดื้อยาหลายขนานก่อนการรักษา
วิธีปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็น MDR
วิธีปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็น MDR
วิธีปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็น MDR
วิธีปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็น MDR
วิธีปฏิบัติเมื่อพบผู้ป่วยที่มีโอกาสเป็น MDR
ตัวอย่าง Empiric CAT4 3K5ZEPO/15ZEPO 3K5ZEPO/3K3ZEPO/12ZEPO 3K5ZEtPO/15ZEtPO 3K5ZEtPO/3K3ZEtPO/12ZEtPO 2K5POEtC/4K3POEtC/12POEtC
Empiric Regimens CAT 4 (1) 6 K5 OPEZ / 12-18OPEZ CAT 4 (2) 6 K5O(P)EtCs(Z) /12-18O(P)EtCs (Z)
การขึ้นทะเบียน
การขึ้นทะเบียน
การขึ้นทะเบียน
ระยะเวลารักษา อย่างน้อย 18 เดือน อย่างน้อย 12 เดือน หลังจาก culture ไม่พบเชื้อ
การติดตามผล AFB, culture M2,3,4,5,6 M6 = Neg AFB, culture M9,12,15,18
การติดตามผล AFB, culture M2,3,4,5,6 M6 = Pos AFB, culture ทุกเดือน จนกว่าจะเป็นลบ
การติดตามผล Chest X-ray M3, 6 ทุก 6 เดือน สิ้นสุดการรักษา
ผลการรักษา
ผลการรักษา
การติดตามหลังการรักษาครบ