เอกสารประกอบการเรียนรู้ วิชาชีววิทยา ว 40243 เรื่อง การถ่ายละอองเรณู การปฏิสนธิและวัฏจักรชีวิตของพืช โดย... นางยุวดี พลพิทักษ์ สำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาขอนแก่น เขต ๔ http://www.nps.co.th

การถ่ายละอองเรณู(pollination) เมื่ออับเรณูแก่เต็มที่ จะแตกออกละอองเรณูจะกระจายไปตกบนยอดเกสรตัวเมีย โดยอาศัยสื่อต่างๆพาไป เช่น ลม น้ำ แมลง และมนุษย์ เรียกปรากฏการณ์นี้ว่า การถ่ายละอองเรณู

การปฏิสนธิ (Fertilization ) เมื่อละอองเรณูตกบนยอดเกสรตัวเมีย ทิวบ์นิวเคลียสจะควบคุมการสร้างหลอดละอองเรณูด้วยการสร้างหลอดลงไปตามก้านชูเกสรตัวเมียผ่านเข้าทางรูไมโครไพล์

สเปิร์มนิวเคลียสหนึ่งจะผสมกับเซลล์ไข่ ได้ไซโกต ในขณะที่เจเนอเรทีฟนิวเคลียสจะแบ่งนิวเคลียสแบบไมโทซิส ได้ 2 สเปิร์มนิวเคลียส ซึ่ง สเปิร์มนิวเคลียสหนึ่งจะผสมกับเซลล์ไข่ ได้ไซโกต อีกสเปิร์มนิวเคลียสหนึ่งจะผสมกับเซลล์โพลานิวคลีไอได้เอนโดสเปิร์ม เรียกการผสม 2 ครั้งนี้ว่า การปฏิสนธิซ้อน (double fertilization)

วัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืช(alternation of generation) วัฏจักรชีวิตของพืชมีดอกจะมีการสลับกันระหว่างช่วง สปอโรไฟต์(จะมีจำนวนโครโมโซมเป็นดิพลอยด์คือมีโครโมโซม2n ) และ แกมมีโทไฟต์ ( จะมีจำนวนโครโมโซมเป็น แฮพลอยด์ คือมีโครโมโซม n )

วัฏจักรชีวิตแบบสลับของมอส ช่วงแฮพลอยด์จะมีการแบ่งแบบไมโทซิสหลายครั้งและเจริญต่อไป จึงมีขนาดใหญ่และมีช่วงชีวิตค่อนข้างยาวนาน ช่วงดิพลอยด์จะอาศัยอยู่บนช่วงที่เป็นแฮพลอยด์ ดังนั้นจึงเห็นต้นแกมีโทไฟต์ชัดเจน

วัฏจักรชีวิตแบบสลับของเฟิน สำหรับเฟิน ช่วงสปอโรไฟต์มีลำต้นและใบที่ชัดเจน ส่วนช่วงแกมีโทไฟต์มีขนาดเล็กเป็นแผ่นบาง ๆหรือเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าโพรทัลลัส

ข้อทดสอบ คำชี้แจง จงเลือกข้อที่ถูกที่สุดเพียงข้อเดียว 1. ข้อใดคือความหมายของคำว่า การถ่ายละอองเรณู ก. ละอองเรณูแก่จัดที่อับเรณูแตกออก ข. การงอกหลอดละอองเรณูตามก้านชูเกสรตัวเมีย ค. ละอองเรณูตกบนยอดเกสรตัวเมีย ง. ถูกทุกข้อ

2. การปฏิสนธิซ้อนหมายถึงข้อใด ก. การผสมที่ทำให้เกิดต้นอ่อนและใบเลี้ยงในเมล็ด ข. การผสมที่ทำให้เกิดต้นอ่อนและเอนโดสเปิร์มในเมล็ด ค. การผสมของสเปิร์ม 2 นิวเคลียสกับไข่และซินเนอร์จิด ง. การผสมของสเปิร์ม 2 นิวเคลียสกับไข่ 2 ครั้ง 3. ข้อใดคือส่วนที่จะเจริญไปเป็นต้นอ่อน ก. สเปิร์มกับไข่ ข. สเปิร์มกับโพลาร์นิวคลีไอ ค. สเปิร์มกับซิเนอร์จิด ง. สปร์มกับแอนติโพแดล

4. วัฏจักรชีวิตแบบสลับของพืชมีดอกช่วงสปอโรไฟต์คือข้อใด ก.ลำต้น ข.เมกะสปอร์มาเทอร์เซลล์ ค.ไมโครสปอร์มาเทอร์เซลล์ ง. ถูกทุกข้อ 5. โดยทั่วไปจะพบมอส ในระยะใด ก.สปอโรไฟต์ ข.แกมีโทไฟต์ ค.แฮพลอยด์ ง.ข้อ ข และ ค 6. แกมีโทไฟต์ของเฟินเรียกอีกอย่างหนึ่งว่า ก.ทัลลัส ข.โพรทัลลัส ค.อาร์ชีโกเนียม ง.แอนเทอริเดียม

7. ต้นนนทรี ที่เห็นอยู่ทั่วไปในโรงเรียนเป็นช่วงชีวิตใด ก.แกมีโทไฟต์ มีโครโมโซม 1 ชุด ข.แกมีโทไฟต์ มีโครโมโซม 2 ชุด ค. ค.สปอโรไฟต์ มีโครโมโซม 1 ชุด ง .สปอโรไฟต์ มีโครโมโซม 2 ชุด