ปัญหากฎหมายเกี่ยวกับการตั้งครรภ์แทน
ที่มาของปัญหา ความเห็นของคณะกรรมการกฤษฎีกาตามบันทึกเลขเสร็จ 100/2543 ให้ความเห็นว่า “หญิงซึ่งเป็นผู้ตั้งครรภ์แทนและคลอดทารกจึงเป็นมารดาที่ชอบด้วยกฎหมายของทารก” โดนอ้าง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 15
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 15 สภาพบุคคลย่อมเริ่มแต่เมื่อคลอดแล้วอยู่รอดเป็นทารก และสิ้นสุดลงเมื่อตาย
ประเด็นที่จะต้องทำการพิจารณา 1. สัญญารับจ้างตั้งครรภ์มีผลบังคับตามกฎหมายหรือไม่ 2. บุตรที่เกิดจากการรับจ้างตั้งครรภเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของใคร
1. สัญญารับจ้างตั้งครรภ์มีผลบังคับตามกฎหมายหรือไม่ มีกฎหมายเข้ามาเกี่ยวข้องดังนี้ 1. ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 150 “การใดมีวัตถุประสงค์เป็นการต้องห้ามชัดแจ้งโดยกฎหมาย เป็นการพ้นวิสัยหรือเป็นการขัดต่อความสงบเรียบร้อยหรือศีลธรรมอันดีของประชาชน การนั้นเป็นโมฆะ”
ประมวลกฎหมายแพ่งของฝรั่งเศส มาตรา 16-7 บัญญัติว่า “ข้อตกลงใดๆ ในการให้กำเนิดหรือการตั้งครรภ์สำหรับผู้อื่นตกเป็นโมฆะ” Art.16-7 All agreements relating to procreation or gestation on account of a third party are void.
ปัจจุบันมีร่างพระราชบัญญัติการตั้งครรภ์โดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ มาตรา 18 บัญญัติให้มีการตั้งครรภ์แทนได้ภายใต้เงื่อนไขของกฎหมาย
2.บุตรที่เกิดจากการรับจ้างตั้งครรภเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของใคร
กฎหมายที่เกี่ยวข้อง ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1546 “เด็กเกิดจากหญิงที่มิได้สมรสกับชาย ให้ถือว่าเป็นบุตรชอบด้วยกฎหมายของหญิงนั้น”
ประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา 1629 “ทายาทโดยธรรมมีหกลำดับเท่านั้นและภายใต้บังคับแห่งมาตรา 1630 วรรคสอง แต่ลำดับมีสิทธิได้รับมรดกก่อนหลังดังต่อไปนี้ (1) ผู้สืบสันดาน .......
คณะกรรมการแห่งยุโรป (European Commission)ได้เห็นชอบต่อรายงานข้อเสนอแนะชื่อ “Principles set out in the report of the Ad Hoc Committee of Experts on Progress in the Biomedical Sciences (CAHBI)”(1989) อันมีหลักการที่เกี่ยวข้องกับการตั้งครรภ์แทน ในข้อที่ 15 “ถือว่าหญิงที่ให้กำเนิดย่อมเป็นมารดาตามกฎหมายของเด็ก”
ปัจจุบันมีร่างพระราชบัญญัติการตั้งครรภ์โดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ มาตรา 24 บัญญัติให้การตั้งครรภแทนที่ชอบด้วยกฎหมายถือว่าเด็กเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของสามีภริยาที่ประสงค์จะให้มีการตั้งครรภ์แทน มาตราที่ 25 บัญญัติให้การตั้งครรภ์แทนที่ไม่ชอบด้วยกฎหมาย ถือว่าเป็นบุตรที่ชอบด้วยกฎหมายของชาย หญิงที่ตั้งครรภ์แทน