บทที่ 2 การผลิตและการส่งพลังงานไฟฟ้า

โรงไฟฟ้าพลังงานน้ำ (Hydro Power Plant) น้ำเป็นพลังงานธรรมชาติที่สำคัญ เราใช้น้ำซึ่งได้จากเขื่อนมาผลิตกระแสไฟฟ้า โดยกักน้ำให้อยู่ระดับสูงจนมีแรงดันพอที่จะหมุน เครื่องกังหันน้ำและเครื่องกำเนิดไฟฟ้าซึ่งอยู่ท้ายน้ำที่ระดับต่ำกว่าได้ ทำให้เครื่องกำเนิดไฟฟ้า ทำงานและผลิตกระแสไฟฟ้าออกมา เขื่อนผลิตไฟฟ้าที่สำคัญในประเทศไทย เช่น เขื่อนภูมิพล จังหวัดตาก, เขื่อนอุบลรัตน์ จังหวัดขอนแก่น, เขื่อนชัยนาท, เชื่อนวชิราลงกรณ์และเขื่อนท่าทุ่งนา

โรงไฟฟ้าพลังไอน้ำ (Steam Power Plant) เป็นโรงไฟฟ้าที่ใช้ความร้อนจากการ เผาไหม้ถ่านหิน ก๊าซธรรมชาติ น้ำมันเตา เพื่อต้มน้ำให้กลายเป็นไอน้ำไปหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า เช่น โรงไฟฟ้าพลังความร้อน ที่อำเภอแม่เมาะ จังหวัดลำปางตั้งอยู่ใกล้บริเวณเหมืองลิกไนต์ โรงไฟฟ้า พระนครเหนือ โรงไฟฟ้าพระนครใต้ตั้งอยู่ริมแม่น้ำเจ้าพระยา ใช้น้ำมันเตา โรงไฟฟ้าชนิดนี้เป็น โรงไฟฟ้าที่เหมาะจะใช้เป็นโรงไฟฟ้าเพื่อผลิตไฟฟ้าตลอดเวลาเป็นเวลานาน มีประสิทธิภาพ 30-35% มีอายุการใช้งานประมาณ 25 ปี ผลิตไฟฟ้าประมาณ 42% ของกำลังผลิตทั้งหมด การก่อสร้าง โรงไฟฟ้าแบบนี้ควรอยู่ใกล้แหล่งน้ำและเชื้อเพลิงที่จะใช้

โรงไฟฟ้ากังหันก๊าซ (Gas turbine Power Plant) เช่น ที่ลานกระบือ ไทรน้อย หนองจอก บางกอกน้อย ราชบุรี ได้พลังงานหมุนแกนเครื่องกำเนิดไฟฟ้าจากการเผาไหม้ก๊าซธรรมชาติ กับอากาศ ความดันสูงจากเครื่องอัดอากาศ โดยอัดอากาศให้มีปริมาตรเล็กลงอย่างรวดเร็วจน ทำให้อุณหภูมิสูงขึ้น เมื่ออัดเชื้อเพลิง เช่น น้ำมันก๊าดเข้าไปจะเกิดการเผาไหม้อย่างรวดเร็ว ได้ก๊าซ ร้อนจัดและมี ความดันสูงผ่านไปผลักดันกังหันให้หมุนด้วยความเร็วสูง เพื่อหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า โรงไฟฟ้าแบบกังหันก๊าซมีประสิทธิภาพ 25% เหมาะจะเป็นไฟฟ้าสำรองเวลาต้องการไฟฟ้าสูงสุด หรือในกรณีฉุกเฉิน มีอายุการใช้งานประมาณ 15 ปี

โรงไฟฟ้าพลังความร้อนร่วม (Combine Cycle Power Plant) เป็นการนำเอา เทคโนโลยีของโรงไฟฟ้ากังหันก๊าซและโรงไฟฟ้าพลังไอน้ำมาใช้ร่วมกัน โดยนำไอเสียจาก โรงไฟฟ้ากังหันก๊าซไปผ่านหม้อน้ำ ทำให้น้ำเดือดกลายเป็นไอไปผลักกังหันน้ำเพื่อหมุนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า โดยทั่วไปจะประกอบด้วยเครื่องกังหันก๊าซ 1-4 เครื่องร่วมกับกังหันไอน้ำ 1 เครื่อง มีประสิทธิภาพ 40-45 % มีอายุใช้งานประมาณ 20 ปี ผลิตไฟฟ้าประมาณ 30% ของกำลัง ผลิตทั้งหมด ตัวอย่างเช่น โรงไฟฟ้าที่ลานกระบือ โรงไฟฟ้าที่ อ.บางปะกง จังหวัดฉะเชิงเทรา

โรงไฟฟ้าพลังดีเซล (Diesel Power Plant) เช่น โรงไฟฟ้าที่เชียงใหม่ แม่ฮ่องสอน ภูเก็ต เป็นโรงไฟฟ้าที่ใช้เครื่องยนต์ดีเซลไปหมุนเพลาข้อเหวี่ยงเพื่อหมุนเพลาเครื่องกำเนิดไฟฟ้า มักเป็นโรงไฟฟ้าขนาดเล็ก ใช้เป็นโรงไฟฟ้าสำรองสำหรับจ่ายไฟฟ้าในช่วงที่มีความต้องการ ไฟฟ้าสูงและในกรณีฉุกเฉิน หรือเพื่อเคลื่อนย้ายไปติดตั้งยังสถานที่ใหม่ได้ง่าย มีประสิทธิภาพ 30-40 % มีอายุการใช้งานประมาณ 20 ปี

โรงไฟฟ้าพลังงานทดแทน (Alternative Power Plant) หมายถึง โรงไฟฟ้าที่ใช้พลังงาน แสงอาทิตย์ ลม ความร้อนที่ได้จากใต้พิภพ น้ำ พืช วัสดุเหลือใช้จากขยะ เนื่องจากพลังงานดังกล่าว มีความไม่สม่ำเสมอ การลงทุนเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในการผลิตไฟฟ้าจึงสูง เช่น โรงไฟฟ้า อ.ฝาง โรงไฟฟ้า อ.สันกำแพง จังหวัดเชียงใหม่

โรงไฟฟ้าพลังงานนิวเคลียร์ (Neuclear Power Plant) พลังงานที่หมุนเครื่องกำเนิด ไฟฟ้ามาจากเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์ ปฏิกิริยาในเครื่องปฏิกรณ์นิวเคลียร์เป็นแบบปฏิกิริยา นิวเคลียร์ฟิชชั่น โดยการยิงนิวตรอนไปชนนิวเคลียสของเชื้อเพลิง เช่น ยูเรเนียม 235 ให้พลังงานออกมามหาศาลเนื่องจากเกิดปฏิกิริยาลูกโซ่ พลังงานที่ได้จะนำมาทำให้น้ำกลายเป็นไอ ใช้หมุนกังหันซึ่งติดอยู่กับแกนเครื่องกำเนิดไฟฟ้า ผลิตกระแสไฟฟ้าออกมาได้กระแสไฟฟ้าต้นทุนต่ำ แต่ค่าใช้จ่ายในการก่อสร้างสูงมาก ปัจจุบันยังไม่มีในประเทศไทย

การส่งพลังงานไฟฟ้า

เสาส่งไฟฟ้าแรงสูงแบบต่าง ๆ

ขดลวดภายในหม้อแปลงไฟฟ้า

ขดลวดภายในหม้อแปลงไฟฟ้า