วัตถุดิบแหล่งพลังงาน บทนำ
เมล็ดธัญพืชและผลพลอยได้จากเมล็ดธัญพืช
เมล็ดธัญพืช (cereal grains) เป็นพืชที่จัดอยู่ในวงศ์ Gramineas - ข้าวเจ้า (rice, Oryza sativa) - ข้าวโพด (corn, Maize, Zea mays) - ข้าวฟ่างเลี้ยงสัตว์ (grain sorgham, Sorgham vulgare) - ข้าวสาลี (wheat, Triticum aestivum) - ข้าวบาร์เลย์ (barley, Hordeum vulgare or H.sativum) - ข้าวโอ้ต (oats, Avena sativa)
โปรตีนประมาณ 8-10% มี lysine, methionine, tryptophane และ Threonine ต่ำ มีมากในคัพภะ หรือปุ่มงอก (embryo germ) และเนื้อเยื่อ aleurone layer คาร์โบไฮเดรต 70% อยู่ใน endosperm ในรูป granules ย่อยได้สูงถึง 95 % เป็นแป้งที่ประกอบด้วย Amylose ประมาณ 25 % และ amylopectin 75 % ไขมัน 1-6% เป็น pamitic, oleic และ linoleic
- เยื่อใยมีมากในส่วนเปลือกนอก ปริมาณผันแปรตั้งแต่ 6-18 % เมล็ดธัญพืชส่วนใหญ่เปลือกแข็ง เยื่อใยสูง - มี Ca ต่ำ แต่ P สูง แต่อยู่ในรูป phytate ซึ่งสัตว์กระเพาะเดี่ยวใช้ได้เพียง 30 % - มี วิตามิน A, D, riboflavin, pantothenic acid, B12 ต่ำ ยกเว้นข้าวโพดเหลืองมี carotene สูง embryo, aleurone layer
ส่วนประกอบของเมล็ดธัญพืช Whole grain Hull (barley, oats, rice) Kernel (Caryopsis) seed Pericarp Endosperm Nucellar layer Seed coat (testa) Germ (embryo) Starchy endosperm Aleurone layer bran
คุณค่าทางอาหารของเมล็ดธัญพืช DM ME Protein EE Ca CF P (Kcal/kg) Corn (Zea mays) 89 3350 8.5 3.8 0.02 2.2 0.28 Oats (Avena sativa) 89 2550 11.4 4.2 0.06 10.8 0.27 Rice (Oryza sativa) 89 2990 8.7 0.7 0.08 9.8 0.08 Sorghum (Sorghum bicolor) 87 3288 8.8 2.9 0.04 2.3 0.30 Wheat (Triticum aestivum) 87 2900 14.1 2.5 0.05 3.0 0.37