Legal Phenomena: Law & Social Change มีปัญหาต่างๆ เกิดขึ้นมากมายในสังคม เมื่อเรามองปัญหานั้นผ่านทาง “legal lens” #กฎหมายเข้ามาสัมพันธ์กับเหตุการณ์ต่างๆนั้น อย่างไร? #ความสัมพันธ์นั้นส่งผลอย่างไร? #เราจะแก้ปัญหานั้นได้โดยกฎหมายหรือไม่? อย่างไร? 4 Law & Social Change

ระบบกฎหมาย การมองกฎหมายกับสังคม การใช้กฎหมาย “ใน” ระบบกฎหมาย ได้แก่ การใช้กฎหมายในแวดวงของนักกฎหมาย วิชาชีพและกระบวนการยุติธรรม การใช้กฎหมาย “ภายนอก” ระบบกฎหมาย ได้แก่ การใช้กฎหมายของบุคคลทั่วไปใน สังคม ที่ไม่ใช่นักกฎหมายวิชาชีพ 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากปรากฎการณ์ทางสังคม ส่งผลต่อกฎหมาย 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากปรากฎการณ์ทางสังคม ส่งผลต่อกฎหมาย 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงทางกฎหมาย ที่มีผลต่อสังคม 4 Law & Social Change

Civil Rights Movement in America การเลิกทาสและสงครามกลางเมือง Reconstruction era 1865-1877 Plessy v. Ferguson 163 U.S 537 (1896) – “separate by equal” racial segregation 4 Law & Social Change

4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงทางกฎหมาย ที่มีผลต่อสังคม 4 Law & Social Change

4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงทางกฎหมาย ที่มีผลต่อสังคม 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงทางกฎหมาย ที่มีผลต่อสังคม 4 Law & Social Change

ความเปลี่ยนแปลงทางสังคม ที่มีผลต่อกฎหมาย 4 Law & Social Change

กรณีเหตุการณ์ในสังคม การแสดงความเห็นในสังคมออนไลน์ สู่พรบ. คอมพิวเตอร์ คดีหมิ่นพระบรมเดชานุภาพ การทำรัฐประหารและคสช. ยื่นร่างพรบ.ความเสมอภาคระหว่างเพศ และ การแต่งงานของคนเพศเดียวกัน ความรุนแรงในครอบครัว การค้าระหว่างประเทศ และ AEC แรงงานข้ามชาติ 4 Law & Social Change

ความเปลี่ยนแปลง Social Change & Legal Change การเปลี่ยนแปลง 4 แบบ โดย Lawrence Friedman การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อยจากในระบบกฎหมาย เช่น การบัญญัติศัพท์ การเปลี่ยนแปลงจากภายนอกระบบกฎหมายที่กระทบ เพียงผลในระบบกฎหมาย เช่น การผลักดันระบบโควต้า ของสัดส่วนสส.ชายหญิง การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบ ต่อสังคมในวงกว้าง การเปลี่ยนแปลงจากภายนอกระบบกฎหมายและส่งผล กระทบต่อระบบกฎหมาย เช่นการปฏิรูปการเมือง 4 Law & Social Change

ความเปลี่ยนแปลง Social Change & Legal Change สังคม กฎหมาย 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย จากในระบบกฎหมาย การเปลี่ยนแปลงที่เป็นการแก้ไขบทบัญญัติของ กฎหมายบางคำ ที่นักกฎหมายเห็นว่ามี ความสำคัญ เช่น คำว่า “หน่วยงาน” กับคำว่า “องค์กร” คำว่า “ได้แก่” กับคำว่า “เช่น” อาจจะสะท้อนถึง ขอบเขตการใช้กฎหมายในเรื่องนั้น คำว่า “และ” กับคำว่า “หรือ” โดยลำพังแต่การเปลี่ยนแปลงคำศัพท์บางคำ ไม่ได้มีผลกระทบต่อการใช้กฎหมาย สำหรับคน ภายนอกแต่อย่างใด 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย จากในระบบกฎหมาย สังคม กฎหมาย 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงเล็กน้อย จากในระบบกฎหมาย ข้อสังเกตเกี่ยวกับการใช้ถ้อยคำ ที่สะท้อนแนวคิด เบื้องหลัง ซึ่งอาจมีความสำคัญ เช่น การแก้ไข รัฐธรรมนูญว่า อำนาจอธิปไตย “มาจาก” ปวงชนชาว ไทย เป็น อำนาจอธิปไตย “เป็นของ” ปวงชนชาวไทย ความสำคัญของถ้อยคำ สะท้อนถึงปรัชญาพื้นฐานที่ใช้ กฎหมายนั้นอยู่ เช่น สะท้อนถึงแนวคิดอำนาจอธิปไตย เป็นของปวงชนชาวไทย และสามารถนำไปสู่บทบัญญัติ เรื่องการใช้อำนาจอธิปไตยโดยตรงของประชาชน เช่น การเข้าชื่อเสนอกฎหมายและการถอดถอนผู้ดำรง ตำแหน่งระดับสูงเป็นต้น 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากภายนอกระบบกฎหมายที่ส่งผลในระบบกฎหมาย การเปลี่ยนแปลงจากภายนอกระบบกฎหมายที่ กระทบเพียงผลในระบบกฎหมาย เช่น ความ พยายามให้มีการเปลี่ยนแปลงบทบัญญัติของ กฎหมายโดยกลุ่มการเคลื่อนไหวทางการเมือง หรือ องค์กรต่อสู้เพื่อสิทธิในด้านต่างๆ แต่การเสนอให้ แก้ไขกฎหมายนั้นกลับไม่มีประสิทธิผลในการ คุ้มครองสิทธิมากนัก เช่น ความพยายามสร้างกลไกในการร้องเรียนจาก ผู้เสียหายในการคุ้มครองผู้บริโภค การผลักดันระบบโควต้าของสัดส่วนสส.ชายหญิง 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากภายนอกระบบกฎหมายที่ส่งผลในระบบกฎหมาย สังคม 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง การเปลี่ยนแปลงที่ในขั้นแรกเป็นการเปลี่ยนแปลงในจุดเล็กๆ เช่น จากคำพิพากษาของศาล แล้วปรากฎว่าผลของคำ พิพากษานั้นขยายผลออกไปกระทบต่อสังคมในวงกว้าง เช่น คำพิพากษาของศาลสูง เช่นในคดี Plessy v. Ferguson, Brown v. Board of Education, Roe v. Wade มีข้อสังเกตว่า ตัวอย่างที่ใช้นั้นมาจากสหรัฐที่คำพิพากษา ของศาลสูงมีผลผูกพัน แต่หากเป็นศาลไทย ผลของคำ พิพากษานั้นคงไม่กระทบในวงกว้าง ในฐานะที่เป็นกฎหมาย ที่วางหลักกฎหมายและผูกพันในฐานะเป็นตัวกฎหมายด้วย อย่างในประเทศที่ใช้ระบบ Common Law ตัวอย่างของไทย เช่น คดีเชอรี่แอน ตันแคน ที่ส่งผลกระทบ ต่อกระบวนการยุติธรรมของไทย 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง ในสังคมหลังการเลิกทาส แต่การเหยียดผิวยังคง แพร่หลายทั่วไป โดยเฉพาะมลรัฐทางใต้ 1896 Plessy v. Ferguson วางหลัก “แบ่งแยก แต่เท่า เทียม” (separate but equal) ในบริการของรัฐ เช่น รถโดยสาร ห้องอาหาร ที่พัก สามารถแบ่งแยก ให้บริการแก่คนขาว และคนผิวสี 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง การสร้างแนวทางเพื่อเปลี่ยนแปลงกฎหมาย ทำอย่างไรที่จะให้มีการตัดสินคดี/ การออกกฎหมาย เพื่อเปลี่ยนแปลงสังคมได้ คนในระบบกฎหมายเป็นอย่างไร การมีองค์กรด้านสิทธิเสรีภาพ NAACP การเริ่มสร้างคน จากโรงเรียนกฎหมาย การมีทนายด้านสิทธิ ทำคดียุทธศาสตร์ การรณรงค์เกี่ยวกับสิทธิ 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง 1954 Brown v. Board of Education กลับหลัก "separate educational facilities are inherently unequal“ http://afroamhistory.about.com/od/timelines/fl/Timeline-of-Brown-v-Board-of-Education.htm จากการวางหลักที่เปลี่ยนแปลงสังคม อย่างมากมาย ศาลจึงวางหลักด้วยว่า ให้การเปลี่ยนแปลงนี้ เป็นไป อย่างระมัดระวังและรอบคอบ "with all deliberate speed“ 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง สังคมไม่ได้เปลี่ยนแปลงในทันที มีการต่อต้านคำ พิพากษานี้อย่างกว้างขวาง 1955 มีคดีภายหลังต้องวางหลักอีกว่า “with all deliberate speed” หมดเวลาสำหรับการล่าช้านั้นแล้ว ต้องบังคับใช้การรวมทันที 1957 Little Rock Central High School 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง 1961 Freedom Riders นักศึกษารวมตัวกัน เพื่อ รณรงค์ การรวมกันทั้งผิวขาวและผิวสี นั่งรถโดยสาร ประจำทางจากทางเหนือลงมาทางใต้ Student Sit-in 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง การเปลี่ยนแปลงในรูปแบบนี้ คือการใช้กฎหมายเป็น ตัวนำในการสร้างความเปลี่ยนแปลงในสังคม 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลงจากในระบบกฎหมายแต่ส่งผลกระทบต่อสังคมในวงกว้าง 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลง จากภายนอกระบบกฎหมาย และส่งผลกระทบต่อระบบกฎหมาย การเปลี่ยนแปลงกฎหมายที่เกิดจากการ เปลี่ยนแปลงของสังคม แล้วมีการผลักดันให้ เปลี่ยนแปลงสังคม เช่น การปฏิรูปการเมืองที่ทำให้ มีการเปลี่ยนแปลงรัฐธรรมนูญ การที่สังคมมีความ กดดันจากภายนอกเช่น สิทธิสภาพนอกอาณาเขต ผลักดันให้เกิดการปฏิรูประบบกฎหมายในสมัย รัชกาลที่ 5 การปฏิรูปการเมืองและการร่างรัฐธรรมนูญ ฉบับ ประชาชน 4 Law & Social Change

การเปลี่ยนแปลง จากภายนอกระบบกฎหมาย และส่งผลกระทบต่อระบบกฎหมาย สังคม กฎหมาย 4 Law & Social Change

ยกตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงของกฎหมายกับสังคมในแต่ละลักษณะ 4 Law & Social Change

ยกตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงของกฎหมายกับสังคมในแต่ละลักษณะ 4 Law & Social Change

ลองยกตัวอย่างของการเปลี่ยนแปลงของกฎหมายกับสังคมในแต่ละลักษณะ The End ☃ 4 Law & Social Change

ก ก 4 Law & Social Change