บทที่ 9 การพยาบาลผู้ป่วยที่มีบาดแผลและการอักเสบ อ.กรวรรณ สุวรรณสาร

ชนิดของบาดแผล 1.แบ่งตามความสะอาดของแผล แผลสะอาด (clean wound) แผลกึ่งสะอาดกึ่งปนเปื้อน (clean-contaminated wound) แผลปนเปื้อน (contaminated wound) แผลติดเชื้อหรือแผลสกปรก (infected wound/dirty wound)

ชนิดของบาดแผล 2.แบ่งตามลักษณะการทำลายของผิวหนัง แผลปิด (closed wound); แผลฟกช้ำ (contusion/bruise) แผลกระทบกระเทือน (concussion) แผลแตก (rupture) แผลจากการผ่าตัด (surgical incision) แผลเปิด (opened wound); แผลถลอก (abrasion wound) แผลฉีกขาด (laceration wound) แผลตัด (incision/ cut wound) แผลทะลุทะลวง (penetration wound) แผลที่มีเนื้อเยื่อขาดหรือหลุดออกจากร่างกาย (avulsion wound) แผลถูกระเบิด (explosive wound)

ชนิดของบาดแผล 3.แบ่งตามสาเหตุของการเกิดบาดแผล แผลเกิดโดยเจตนา (intention wound) แผลเกิดโดยไม่เจตนา (unintentional wound) 4.ตามระยะเวลาที่เกิดแผล แผลสด แผลเก่า แผลเรื้อรัง 5.แผลประเภทอื่น ๆ

การหายของแผล (wound healing) ที่มา (Craven&Hirnle, 2009, p. 1000)

ปัจจัยที่มีผลต่อการหายของแผล อายุ ¤ภาวะโภชนาการ สภาวะของโรค ¤ ยา บุหรี่ ¤ ความเครียด ความอ้วน ¤ ระบบการไหลเวียนโลหิต การติดเชื้อ ¤ ลักษณะของแผล การเคลื่อนไหว ¤ สิ่งแปลกปลอมภายในแผล การผ่าตัด ¤ เทคนิคการเย็บแผล/ ทำแผล อุณหภูมิของแผล ¤ น้ำยาที่ใส่แผล รังสีรักษา

การดูแลผู้ป่วยที่มีบาดแผลและการอักเสบ 1.การพักผ่อนร่างกายและอวัยวะที่มีบาดแผล 2.การทำความสะอาดบาดแผล 3.การส่งเสริมการไหลเวียนโลหิตมายังบาดแผล 4.การยกบริเวณที่มีบาดแผลไว้สูง 5.การส่งเสริมให้ได้รับสารอาหาร 6.การลดความเจ็บปวดจากแผล 7.การส่งเสริมสุขวิทยาส่วนบุคคล

การทำแผล (dressing) หลักการทำแผล ล้างแผลให้สะอาด ทำแผลที่สะอาดกว่าก่อน กำจัดเนื้อตายหรือสิ่งแปลกปลอมออกจากแผล ระบายของเหลวที่ตกค้าง อย่าให้แผลกระทบกระเทือน ห้ามเลือดก่อนปิดแผล

วัตถุประสงค์ของการทำแผล ให้สภาวะที่ดีเหมาะแก่การงอกของเนื้อเยื่อ ดูดซึมสิ่งขับหลั่ง จำกัดการเคลื่อนไหวของแผลให้อยู่นิ่ง ให้ความชุ่มชื้นกับพื้นผิวของแผล ป้องกันไม่ให้ผ้าปิดแผลติดและดึงรั้งเนื้อเยื่อที่งอกใหม่ ป้องกันแผลหรือเนื้อเยื่อที่เกิดใหม่จากสิ่งกระทบกระเทือน ป้องกันแผลปนเปื้อนเชื้อจุลินทรีย์ การห้ามเลือด ผู้ป่วยสุขสบาย

น้ำยาที่ใช้สำหรับทำแผล 0.9% normal saline •70% Alcohol 10% Providone-iodine solution 3% Hydrogenperoxide • Tincture benzoin 2.5% Tincture iodine • Mercurochrome Zinc paste • Benzene, Acetone Dakin’s solution/ hyperchlorite solution

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำแผล อุปกรณ์ทำความสะอาดแผล; ชุดทำแผลปราศจากเชื้อ (sterile dressing set) , สารละลาย/ น้ำยา (solution)

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำแผล Y-gauze gauze Vaseline gauze transparent film hydrocolloid วัสดุสำหรับปิดแผล

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำแผล transpore micropore leucopore

อุปกรณ์ที่ใช้ในการทำแผล Metzenbaum Suture scissors curette probe

ชนิดของการทำแผล การทำแผลชนิดแห้ง (dry dressing) การทำแผลชนิดเปียก (wet dressing) การทำแผลที่มีท่อระบาย ท่อระบาย (drain) การทำแผลที่ต้องใช้แรงกด (pressure dressing) การชะล้างแผล (wound irrigation) ที่มา (Taylor, et al., 2008, p. 1212) ที่มา (Taylor, et al., 2008, p. 1216)

วิธีการตัดไหม (stitch off) 1.ตรวจสอบคำสั่งการรักษาของแพทย์ 2. ก่อนและหลังการตัดไหมทุกครั้ง เช็ดด้วยแอลกอฮอล์ 70% 3. ไม่ดึงไหมส่วนที่มองเห็นลอดผ่านใต้ผิวหนัง 4. ตัดไหมส่วนที่ชิดผิวหนัง ใต้ปมที่ผูกไว้ ดึงไหมออกให้ 5.ขอบแผลแยกให้หยุด และปิดด้วยวัสดุที่ช่วยดึงรั้งขอบแผล 6. หลังตัดไหมปิดทับด้วยผ้าก๊อซบาง ๆ และอย่าให้แผลสกปรกหรือถูกน้ำ 7. แนะนำผู้ป่วยเกี่ยวกับการดูแลแผล หากผิดปกติให้มาพบแพทย์ก่อนวันนัด  การตัดไหม (ภาพซ้าย) การดึงลวดเย็บแผล (ภาพขวา) ที่มา (Taylor, et al., 2008, p. 1219)

การใช้ผ้าพันแผล สิ่งที่ควรคำนึงถึง 1. สภาพผิวหนัง 2. บริเวณที่พันผ้าต้องสะอาด 3. ไม่พันแน่นหรือหลวมเกินไป 4. พันจากส่วนปลายขึ้นไปข้างบน และพันจากส่วนเล็กไปหาส่วนใหญ่ 5. ตรวจสอบแผนการรักษา 6. ประเมินความสามารถในการเคลื่อนไหวของอวัยวะที่จะพันผ้า

การใช้ผ้าพันแผล การพันเกลียว การพันเป็นรูปเลขแปด

จบการนำเสนอบทที่ 9 นักศึกษาสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้จากเอกสารประกอบการสอน และหนังสือตามที่ปรากฏรายชื่ออยู่ในบรรณานุกรมท้ายบทที่ 9