บทที่ 5 การสร้างแผนภาพความคิด (Mind Map)

จุดประสงค์การเรียนรู้ สามารถเข้าใจหลักการสร้างแผนภาพความคิดเพื่อถ่ายทอดความคิดให้ออกมาอยู่เป็นรูปธรรมและผู้อื่นเข้าใจได้ง่าย สามารถกำหนดหมวดหมู่และให้ลำดับความสำคัญของหัวข้อได้ ทราบถึงความสำคัญในการหาข้อมูลเพิ่มเติม ทราบถึงประโยชน์ในการแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกับผู้อื่น

หัวข้อเรื่อง แผนภาพความคิดคืออะไร ผู้คิดค้นแผนภาพความคิด ขั้นตอนการสร้างแผนภาพความคิด ประโยชน์ของแผนภาพความคิด Online Tools สำหรับการสร้างแผนภาพความคิด ตัวอย่าง

แผนภาพความคิดคืออะไร “แผนภาพความคิด” หรือ Mind map คือ การถ่ายทอดความคิดหรือการนำเสนอการสรุปข้อมูล โดยการใช้ภาพ สี เส้น และการโยงใยแทนการจดย่อแบบเดิม (ที่มา : https://blog.eduzones.com/applezavip/19718)

ผู้คิดค้นแผนภาพความคิด Tony Buzan เป็นผู้ที่คิดค้นและริเริ่มนำหลักการ Mind map ขึ้นมาถ่ายทอดให้ผู้อื่น เขาเป็นคนที่สนใจศึกษาถึงเรื่องการทำงานของสมองมนุษย์

ขั้นตอนการสร้างแผนภาพความคิด เตรียมกระดาษเปล่าและปากกาหรือดินสอสีอย่างน้อย 3 สี คิดถึงหัวเรื่องสำคัญที่ต้องการถ่ายทอดหรือสรุป เริ่มต้นสร้าง Mind Map ด้วยการเขียนภาพหรือสัญลักษณ์ หรือ ด้วยการเขียนเป็นคำเดียวหรือข้อความ ของหัวข้อของเรื่องที่ต้องการถ่ายทอดลงในกระดาษ (ควรเขียนเป็นคำสำคัญ (Key Word) ) เริ่มแตกหมวดหมู่หรือหัวข้อย่อยออกมาจากศูนย์กลาง ทั้งนี้ไม่ควรเกิน 8 กิ่งย่อย ทำให้เด่น เช่น การล้อมกรอบ หรือใส่กล่อง และตกแต่งเพิ่มเติมตามความพอใจ

ประโยชน์ของแผนภาพความคิด คิดอย่างเป็นระบบ เห็นภาพรวมของสิ่งที่สนใจ จำองค์ประกอบในเรื่องนั้นได้ดีขึ้น ใช้วางแผนในการทำงานได้เนื่องจากเห็นลำดับและความสัมพันธ์ของงาน ช่วยในการตัดสินใจอย่างเป็นระบบมากขึ้น

Online Tools สำหรับสร้างแผนภาพความคิด https://www.mindmup.com/#m:new https://www.mindmeister.com/ https://www.text2mindmap.com/#

ปุ่มสำหรับสั่งให้วาดแผนภาพ พื้นที่สำหรับ ร่างข้อมูล พื้นที่สำหรับ แสดงผลแผนภาพ ปุ่มสำหรับสั่งให้วาดแผนภาพ จากข้อมูลที่ร่างไว้ ปุ่มสำหรับ save https://www.text2mindmap.com/#

ปุ่มสำหรับ save พื้นที่สำหรับ แสดงผลแผนภาพ เครื่องมือสำหรับ ควบคุมแผนภาพ https://www.mindmup.com/#m:new

เครื่องมือสำหรับ พื้นที่สำหรับ แสดงผลแผนภาพ ควบคุมแผนภาพ ปุ่มสำหรับ save https://www.mindmeister.com/

ตัวอย่างการใช้ Online Tools ในคาบเรียนนี้ จะใช้ https://www.mindmeister.com โดยมีตัวอย่าง การใช้โดยละเอียดดังต่อไปนี้

ข้อมูลสำหรับใช้สร้างแผนภาพความคิด ส่วนประกอบของการปรุงไข่กระทะ ไข่ไก่ 2 ฟอง หมูสับ 100 กรัม หมูยอ 1 ชิ้น กุนเชียง 1-2 ชิ้น หอมใหญ่ 1/2 หัว เนยสดรสจืด 2 ช้อนโต๊ะ ซอสปรุงอาหาร 1 ช้อนชา ซอสหอยนางรม 1 ช้อนชา พริกไทยป่น เล็กน้อย ต้นหอมซอย เล็กน้อย กระทะ

จากข้อมูลสามารถแบ่งหมวดหมู่ ย่อยได้ ดังนี้ วัตถุดิบจากพืช หอมใหญ่ ต้นหอมซอย วัตถุดิบจากสัตว์ ไข่ไก่ หมูสับ หมูยอ กุนเชียง เครื่องปรุง เนยสดรสจืด ซอสปรุงรสอาหาร ซอสหอยนางรม พริกไทยป่น อุปกรณ์ กระทะ

เริ่มต้นการใช้งาน mindmeister โดยการเข้าไปที่ https://www. mindmeister

สมัครใช้งานฟรี

กรอกข้อมูลสำหรับการสมัครใช้งานให้เรียบร้อย

Login เข้าไปยัง E mail ที่ใช้สมัครเพื่อยืนยันตัวตน ชื่อที่ใช้สมัคร Login เข้าไปยัง E mail ที่ใช้สมัครเพื่อยืนยันตัวตน หากไม่ได้รับ E mail ให้กดที่นี่ เพื่อส่ง E mail อีกครั้ง

หลังจากทำการยืนยันตัวตนเรียบร้อยแล้ว (E mail สำหรับการยืนยันตัวตนอาจจะอยู่ในถังขยะ) จากนั้นจะเริ่มสร้างแผนภาพความคิด โดยเริ่มจาก ขั้นตอนดังต่อไปนี้

เลือก New Mind Map

เลือก Blank

คลิ๊กที่สัญลักษณ์นี้ เพื่อตั้งชื่อ Mind Map

พิมพ์ชื่อ Mind Map ลงในช่องว่าง เสร็จแล้ว กด OK

พิมพ์หัวข้อ Mind Map

คลิ๊กเครื่องหมายบวก เพื่อเพิ่มส่วนย่อย ของ Mind Map

กรอกเนื้อหาส่วนย่อย

กดเครื่องหมายบวกอีกครั้ง เพื่อเพิ่มส่วนย่อยอีก

พิมพ์ข้อมูล

คลิ๊กที่เครื่องหมายบวก เพื่อสร้างส่วนย่อยต่อไป คลิ๊กที่ วัตถุดิบจากสัตว์ก่อน

พิมพ์ ส่วนประกอบย่อยอื่นๆ

พิมพ์ส่วนประกอบย่อยต่างๆ จนครบทั้งหมด

ทดลองเปลี่ยนรูปแบบ ของMind Map

ทดลองใส่ icon

ทดลองเปลี่ยนสี และรูปแบบตัวอักษร

ทดลองเพิ่มรูปภาพ คลิ๊ก Add Image…

เลือก Use web image…

เลือกรูปภาพที่ต้องการ แล้วคลิ๊ก Use select image

การเพิ่มรูปภาพประกอบลงในแผนภาพความคิดของ mindmeister นั้น สามารถดำเนินการได้อีกแบบ โดยมีขั้นตอนดังนี้ บันทึกรูปภาพที่ต้องการลงเครื่องคอมพิวเตอร์ เปิดหน้าต่างที่บันทึกรูปภาพไว้ คู่กับหน้าต่างของ mindmeister (ลดขนาดหน้าต่างทั้งสองลง) จากนั้น คลิ๊กค้างที่รูป และลากรูปมาวางลงตรงโหนดในแผนภาพความคิดที่ต้องการเพิ่มรูปภาพ

การบันทึกแผนภาพความคิดของ mindmeister โดยบัญชีผู้ใช้งานเป็นแบบทดลองใช้งานนั้น ไม่สามารถ Export เป็นไฟล์ชนิด pdf หรือไฟล์รูปภาพ อย่าง png หรือ jpg ได้ หากต้องการใช้ tool นี้ในการสร้างชิ้นงานส่ง แนะนำให้เปิดชิ้นงานแบบเต็มหน้าจอและ capture screen เพื่อส่งชิ้นงาน

Offline Tool สำหรับสร้างแผนภาพความคิด Free Mind เป็นเครื่องมือสำหรับสร้างแผนภาพ ความคิดแบบออฟไลน์ โยมีตัวอย่างการใช้งานโดย ละเอียด ดังต่อไปนี้ Free Mind

Download Free Mind ไปที่ http://freemind.sourceforge.net/wiki/index.php/Main _Page จากนั้นกดที่ Download ดังภาพ

เลือกดาวน์โหลดตามระบบปฏิบัติการ

ทำการติดตั้งให้เรียบร้อย จะปรากฏไอคอน บน Desktop เริ่มต้นใช้งานได้ ตัวอย่างการใช้งาน โดยใช้ข้อมูล และการแบ่งหมวดหมู่ของเนื้อหา เรื่องไข่กระทะเช่นเดิม ดังต่อไปนี้

ดับเบิ้ลคลิ๊กที่ไอคอน บน Desktop จะปรากฏหน้าต่างดังนี้

เมนู File > New เพื่อสร้างหัวข้อ mind map ใหม่

พิมพ์หัวข้อที่นี่

คลิ๊กขวาที่หัวข้อหลักเลือก New Child Node เพื่อสร้างโหนดรอง

พิมพ์ หัวข้อรอง

คลิ๊กขวาที่หัวข้อรองเลือก New Child Node เพื่อสร้างโหนดรองอีก

กรอกข้อมูล เรียบร้อย

คลิ๊กขวาที่หัวข้อรอง เลือก New Child Node เพื่อสร้างโหนดรองสำหรับ ใส่รูปภาพประกอบ

ที่สร้างเพื่อใส่รูปภาพ เลือก Insert เลือก Image คลิ๊กขวาที่โหนดรอง ที่สร้างเพื่อใส่รูปภาพ เลือก Insert เลือก Image (File Chooser or Link)…

บางครั้ง อาจพบว่ารูปภาพ มีขนาดใหญ่เกินไป

ดับเบิ้ลคลิ๊กที่รูป จะปรากฏหน้าต่าง ดังรูป ภายในหน้าต่าง เลือก HTML Code view

พิมพ์ข้อความ เพิ่มเติมดังนี้ โดยกำหนดขนาดเอง

ภาพประกอบ ขนาดที่เหมาะสม

จากนั้น เพิ่มข้อมูลตามหมวดหมู่ต่าง ๆ ให้ครบ และตกแต่งตามชอบ

จากนั้นไปที่ File > Export > As PDF… หรือไฟล์นามสกุลอื่นๆ ตามต้องการ

เลือกขนาดกระดาษ จากนั้นกด OK

แหล่งอ้างอิง http://www.dpu.ac.th/techno/page.php?id=3334 http://www.foodtravel.tv/ http://www.siraekabut.com/2013/07/mind-map/ http://www.unigang.com/Article/1428 https://blog.eduzones.com/applezavip/19718 https://www.mindmeister.com