กำหนดทิศทางของสถานศึกษา กลุ่มนโยบายและแผน สพป.ลพบุรี เขต ๑

กำหนดทิศทางของสถานศึกษา กำหนดวิสัยทัศน์สถานศึกษา ๑ กำหนดพันธกิจสถานศึกษา ๒ กำหนดเป้าประสงค์ ๓ กำหนดประเด็นกลยุทธ์ ๔ กำหนดกลยุทธ์ ๕ กำหนดวัตถุประสงค์ ตัวชี้วัด ๖

วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์กลยุทธ์ องค์ประกอบการจัดวางทิศทางของสถานศึกษา สภาพแวดล้อมภายนอก สภาพแวดล้อมภายใน วิสัยทัศน์ พันธกิจ เป้าประสงค์กลยุทธ์ โอกาส อุปสรรค จุดแข็ง จุดอ่อน ค่านิยมองค์กร ภารกิจ ตามกฎหมาย ผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง

การกำหนดวิสัยทัศน์สถานศึกษา ๑

วิสัยทัศน์ ภาพอนาคตขององค์กรที่ผู้นำและสมาชิกในองค์กร ร่วมกันคิดเพื่อแสดงทิศทาง มี พื้นฐานจากการเชื่อมโยง พันธกิจ เป้าประสงค์ วัฒนธรรม ค่านิยม ความเชื่อ และ SWOT เข้าด้วยกัน แสดงความมุ่งมั่น ความปรารถนาที่จะนำสิ่งที่ดีที่สุดมาสู่องค์กรในช่วงเวลาใดเวลาหนึ่ง

อยากเป็นและ/หรือทำให้อะไรเป็นในอนาคต คุณลักษณะที่ ๑ : อยากเป็นและ/หรือทำให้อะไรเป็นในอนาคต Ex๑ เราจะเป็นสายการบินแรกที่ลูกค้าเลือกใช้ด้วยความ ประทับใจในเสน่ห์ไทย = อยากเป็น Ex๒ องค์กรแห่งการเรียนรู้ที่ทันสมัย ที่ผลิตผู้เชี่ยวชาญเป็นที่ ยอมรับในระดับสากล = อยากเป็น+ ทำให้อะไรเป็น

ข้อควรระวังคุณลักษณะที่ ๑ : อยากเป็นและ/หรือทำให้อะไรเป็นในอนาคต ไม่ควรนำภารกิจตามกฎหมายมาตั้งเป็นวิสัยทัศน์ Ex เราจะเป็น ร.พ.ชุมชนที่ให้บริการสุขภาพแก่ประชาชน ในพื้นที่เขตบริการ Ex เราจะเป็นองค์กรหลักในการจัดทำแผนยุทธศาสตร์ ขององค์กรให้เกิดผลสัมฤทธิ์

คุณลักษณะที่ ๒ ท้าทาย มุ่งมั่นที่จะพัฒนา Ex๑ เราจะเป็นองค์กรที่ให้บริการสุขภาพที่ดีที่สุดของ ภาคเหนือ Ex๒ บริษัท ลอกเล่ย์ เป็นองค์กรธุรกิจชั้นนำในภูมิภาคเอเชียแปซิฟิค Ex๓ เป็นโรงเรียนสมบูรณ์แบบภายใต้การมีส่วนร่วมแบบความเป็นหุ้นส่วนของผู้ปกครองและชุมชน

คุณลักษณะที่ ๓ เน้นปัจจัยสำคัญต่อความสำเร็จขององค์กร CSF ลักษณะธุรกิจ/งาน Critical Success Factors การขนส่ง การเดินทาง ตรงเวลา ปลอดภัย รวดเร็ว คุณภาพ ปลอดภัย ประโยชน์ อาหาร บริการ สนองความต้องการของลูกค้า

คุณลักษณะที่ ๔ นำสู่การปฏิบัติ Ex๔ องค์กรเรียนรู้ที่ทันสมัย ที่ผลิตผู้เชี่ยวชาญให้ เป็นที่ยอมรับในระดับสากล การแยกแยะ แจกแจง วิสัยทัศน์ องค์แห่งการเรียนรู้ ทันสมัย ผลิตผู้เชี่ยวชาญให้เป็นที่ยอมรับในระดับสากล

ตัวอย่างวิสัยทัศน์สถานศึกษาชั้นนำ โรงเรียนบรรหารแจ่มใสวิทยา ๓ เป็นผู้นำในการจัดการศึกษาขั้นพื้นฐาน อย่างมีคุณภาพตาม มาตรฐานการศึกษาของชาติ โดยนำนวัตกรรม เทคโนโลยีมาใช้ในการจัดการเรียนรู้อย่างหลากหลาย เพื่อให้ผู้เรียนมีความรู้ ความสามารถ จริยธรรมและคุณลักษณะที่พึงประสงค์

ตัวอย่างวิสัยทัศน์สถานศึกษาชั้นนำ โรงเรียนสวนกุหลาบวิทยาลัย เป็นองค์กรแห่งการเรียนรู้ที่มีประสิทธิภาพ มุ่งมั่น "เป็นโรงเรียนสร้างผู้นำ  สังคมคุณธรรมนำความรู้ ก้าวล้ำวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มีความสุขบนพื้นฐานเศรษฐกิจพอเพียงและนิยมความเป็นไทย"

กลั่นกรองประเด็นความต้องการในอนาคต ๔ ปี ข้างหน้า ตัวอย่าง วิสัยทัศน์ ๔ ปี ของเรา เป็นสถานศึกษาที่มีระบบการบริหาร จัดการศึกษาที่ทันสมัย ผู้เรียนมีความรู้ คู่คุณธรรม ภายใต้การมีส่วนร่วมของ ทุกภาคส่วน

ข้อควรระวังเกี่ยวกับการกำหนดวิสัยทัศน์ อย่าลืมว่าวิสัยทัศน์ของหน่วยงาน จะต้องสอดคล้องและสัมพันธ์กับวิสัยทัศน์ของหน่วยงานบังคับบัญชา กระทรวง สอดคล้องกับนโยบายรัฐบาล กลุ่มภารกิจ สอดคล้องกับกระทรวง สพฐ. สอดคล้องกับกระทรวง สพป/สพม. สอดคล้องกับ สพฐ. อย่าลืมในเรื่องของการสื่อสาร และถ่ายทอดวิสัยทัศน์

การกำหนดพันธกิจสถานศึกษา ๒

พันธกิจ : การกำหนดขอบเขตของงานหรือบทบาทหน้าที่ขององค์กรต้องทำเพื่อให้องค์กรบรรลุวิสัยทัศน์ซึ่งเป็นสิ่งบ่งบอกทิศทางและขอบเขตที่องค์กรต้องปฏิบัติในอนาคต

ตัวอย่าง องค์กร พันธกิจ คณะพาณิชยศาสตร์และการบัญชีจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย สร้างบัณฑิตที่มีคุณภาพ มีคุณธรรม และจรรยาบรรณ เป็นที่ยอมรับและต้องการของสังคมทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ ทั้งสามารถเป็นผู้นำทางธุรกิจได้ สร้างองค์ความรู้และผลงานทางวิชาการเป็นที่ยอมรับทั้งในระดับประเทศและนานาชาติ ๓. ให้บริการทางวิชาการที่เป็นประโยชน์ต่อสังคม ทั้งมีบทบาทในการชี้นำสังคมทั้งในประเทศและนานาชาติ โรงงานยาสูบ กระทรวงการคลัง เป็นผู้ผลิตและจำหน่ายสินค้าที่ได้มาตรฐานสากล ด้วยใบยาที่มีคุณภาพ มีส่วนแบ่งตลาดในระดับแนวหน้าได้รับการยอมรับและความพอใจจากผู้บริโภคกลุ่มผู้ใหญ่ที่ยังเลิกสูบบุหรี่ไม่ได้ รวมทั้งยึดหลักบรรษัทภิบาลและมีความรับผิดชอบต่อสังคมและสภาพแวดล้อม การกีฬาแห่งประเทศไทย "พัฒนากีฬาทุกระดับให้ได้มาตรฐานสากลและเข้าถึงประชาชนทุกกลุ่ม พัฒนานักกีฬาและบุคลากรทางการกีฬาให้มีขีดความสามารถเป็นที่ยอมรับของนานาประเทศ ให้ความรู้และถ่ายทอดเทคโนโลยีทางด้านกีฬาอย่างมีคุณภาพ พัฒนากีฬาอาชีพให้เป็นระบบและได้มาตรฐาน บริหารจัดการแบบมืออาชีพ ตลอดจนบูรณาการกีฬากับการท่องเที่ยว เพื่อสร้างงานและรายได้ โดยใน 5 ปีแรกมุ่งให้ประเทศเป็นผู้นำด้านกีฬาสากล ในกลุ่มประเทศเอเชียตะวันออกเฉียงใต้” กรมควบคุมโรคกระทรวงสาธารณสุข วิจัย พัฒนา และถ่ายทอดองค์ความรู้ เทคโนโลยีการป้องกันควบคุมโรคที่ได้มาตรฐานและสามารถประยุกต์ใช้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ให้แก่หน่วยงานที่เกี่ยวข้องและประชาชน ตลอดจนหน่วยงานในระดับนานาชาติ

๓.ส่งเสริมทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา การกำหนดพันธกิจ วิสัยทัศน์: เป็นสถานศึกษาที่มีระบบการบริหารจัดการศึกษาที่ทันสมัย ผู้เรียนมีความรู้คู่คุณธรรมภายใต้การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน พันธกิจ ๑.จัดระบบการบริหารจัดการศึกษาให้มีประสิทธิภาพ ตามหลักธรรมาภิบาล ๒.จัดการศึกษาให้มีผู้เรียนมีความรู้คู่คุณธรรม มีศักยภาพในการแข่งขัน ๓.ส่งเสริมทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา

การกำหนดเป้าประสงค์ ๓

เป้าประสงค์(Goal) ความหมาย หลักการการกำหนดเป้าประสงค์ เป้าประสงค์ หมายถึง เป้าหมายที่ต่างๆ ที่ต้องการบรรลุภายใต้แต่ละประเด็นกลยุทธ์ หลักการการกำหนดเป้าประสงค์ ๑. จะต้องมีความเชื่อมโยงกับวิสัยทัศน์ และประเด็นกลยุทธ์ ที่ กำหนดไว้ ๒. เป้าประสงค์ ขอให้เขียนในลักษณะสิ่งที่ต้องการที่จะบรรลุ ๓. ในการกำหนดเป้าประสงค์นั้น อาจประยุกต์ใช้กับตัวแบบต่างๆ ที่ได้รับความนิยมในปัจจุบัน เช่น RBMกรอบการประเมินผลทั้ง สี่มิติจะประกอบด้วย มิติด้านประสิทธิผลตามพันธกิจ (Run the Business) มิติด้านคุณภาพการให้บริการ (Serve the Customer) มิติด้านประสิทธิภาพการจัดการ (Manage Resources) มิติด้านพัฒนาองค์กร (Capacity Building)

๑. ผู้เรียนมีความรู้ตามหลักสูตรและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มสูงขึ้น การกำหนดเป้าประสงค์ ๑. ผู้เรียนมีความรู้ตามหลักสูตรและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มสูงขึ้น ๒. ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการการคิด ๓. หลักสูตรที่เหมาะสมกับวัยสอดคล้องความต้องการของผู้เรียนท้องถิ่น ๔.จัดบรรยากาศ สภาพแวดล้อมและอำนวยความสะดวกแก่ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ ๕. พัฒนาครูให้มีความรู้ความสามารถในการจัดการเรียนรู้อย่างต่อเนื่อง

การกำหนดประเด็นกลยุทธ์ ๔

ประเด็นกลยุทธ์ (Strategic Issue) คือประเด็นหลักในการพัฒนาหรือประเด็นหลักที่หน่วยงานจะต้องดำเนินการเดิมทีประเด็นกลยุทธ์อาจถูกเรียกว่าวัตถุประสงค์ หรือเป้าประสงค์โดยทั่วไปแล้วประเด็นทางกลยุทธ์มักจะมีที่มาจาก… แนวทางหลักที่ในการบรรลุวิสัยทัศน์ของหน่วยงาน นโยบายหรือความจำเป็นเร่งด่วนจากภายนอก ความคาดหวังจาก Stakeholders ที่สำคัญ

ประเด็นกลยุทธ์ ๑.ระบบบริหารจัดการศึกษา ๒.คุณภาพผู้เรียน ความรู้ตามหลักสูตร ๓.คุณธรรม จริยธรรมค่านิยมที่พึงประสงค์ ๔. การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน

การกำหนดกลยุทธ์ ๕

ความหมายของกลยุทธ์ คือ สิ่งที่องค์กรจะต้องทำเพื่อให้บรรลุ เป้าประสงค์ที่กำหนดไว้ โดยมีหลักการดังนี้ กลยุทธ์ เป็นสิ่งที่หน่วยงานจะทำ หรือ ดำเนินการ เพื่อให้บรรลุเป้าประสงค์ที่ตั้งไว้ เป้าประสงค์แต่ละประการ จะต้องมีกลยุทธ์มาสอดรับ กลยุทธ์เป็นภาพใหญ่ที่มองถึงสิ่งที่จะทำให้บรรลุ เป้าประสงค์ แต่ยังไม่ลงไปในรายละเอียดถึงขั้นของโครงการ กลยุทธ์ไม่ใช่สิ่งที่หน่วยงานดำเนินการเป็นปกติ แต่ต้อง เป็นงานใหม่ๆ หรือเป็นการพัฒนางานประจำ กลยุทธ์แต่ละข้อจะต้องมีการกำหนดหน่วยงานเจ้าภาพ เพื่อนำไปสู่การกำหนดโครงการต่างๆ ต่อไป

การกำหนดกลยุทธ์ สถานะ / สิ่งที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน วัตถุประสงค์ / ตัวชี้วัด / ค่าเป้าหมาย/แนวทางการพัฒนา กลยุทธ์ คือ สิ่งที่องค์กรจะต้องทำเพื่อให้บรรลุเป้าประสงค์ที่กำหนดไว้ สถานะ / สิ่งที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน

วิสัยทัศน์:เป็นสถานศึกษามีระบบการบริหารจัดการศึกษาที่ทันสมัย ผู้เรียนมีความรู้คู่คุณธรรมภายใต้การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ประเด็นกลยุทธ์ พันธกิจ กลยุทธ์ ๑. มีระบบการบริหารจัดการศึกษาที่ทันสมัย ๑.จัดระบบการบริหาร จัดการศึกษาให้มีประสิทธิภาพตาม หลักธรรมาภิบาล ๑.พัฒนาประสิทธิภาพระบบบริหารจัดการศึกษา ๒. ผู้เรียนมีความรู้ ๒.จัดการศึกษาให้มีผู้เรียนมีความรู้คู่คุณธรรม มีศักยภาพ ในการแข่งขัน ๒.พัฒนาคุณภาพผู้เรียน ให้มีความรู้ตามหลักสูตร ๓. ผู้เรียนมีคุณธรรม จริยธรรม ๓.ปลูกฝังคุณธรรม จริยธรรมค่านิยมที่พึงประสงค์ ๔. การมีส่วนร่วมของทุกภาคส่วน ๓.ส่งเสริมทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา ๔.ส่งเสริมทุกภาคส่วนเข้ามามีส่วนร่วมในการจัดการศึกษา

การกำหนดตัวชี้วัดตามวัตถุประสงค์ (KPIs) ๖

(Key Performance Indicators) การกำหนดตัวชี้วัด (Key Performance Indicators)  วัตถุประสงค์ --- สิ่งที่จะวัด / จะวัดอะไร / What to measure?  ตัวชี้วัด --- จะวัดอย่างไร / How to measure?  ภายใต้วัตถุประสงค์แต่ละประการ อะไรคือตัวชี้วัดที่จะบอกได้ว่าสามารถบรรลุวัตถุประสงค์ดังกล่าว  ตัวชี้วัด สามารถพิจารณาได้ ในแง่ ปริมาณ / คุณภาพ / ต้นทุน / เวลา

ตัวชี้วัด (Key Performance Indicator :KPI) คืออะไร คือตัวชี้วัดของวัตถุประสงค์ ซึ่งตัวชี้วัดเหล่านี้จะเป็น เครื่องมือที่ใช้ในการวัดว่าองค์กรบรรลุวัตถุประสงค์ในแต่ละ กลยุทธ์หรือไม่ ตัวที่ใช้วัด เช่น ร้อยละ (Percentage) จำนวน (Number) อัตราส่วน(Ratio) ค่าเฉลี่ย(Mean) สัดส่วน (Proportion) อัตรา(Rate)

การกำหนดตัวชี้วัดในแต่วัตถุประสงค์ วัตถุประสงค์ (Objectives) ตัวชี้วัด (Key Performance Indicators) ๑.๑ ผู้เรียนมีความรู้ตามหลักสูตรและผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนเพิ่มสูงขึ้น ๑. ร้อยละค่าเฉลี่ยผลสัมฤทธิ์ทางการเรียน กลุ่มสาระหลักชั้น ป.3 ป.6 และ ม.3 ๒. ร้อยละผู้เรียนที่มีผลการเรียนตาม หลักสูตรระดับดีในแต่ละระดับชั้น ๑.๒ ผู้เรียนมีทักษะกระบวนการการคิด ๑. ร้อยละผู้เรียนที่ผ่านเกณฑ์การประเมิน กระบวนการคิดตามที่โรงเรียนกำหนด

ข้อมูลปีฐาน (Baseline) และค่าเป้าหมายตัวชี้วัด (Target) ข้อมูลปีฐาน แสดงให้เห็นถึงค่าของตัวชี้วัดที่เกิดขึ้นใน ปีอดีต หรือ ในปีปัจจุบัน กำหนดข้อมูลพื้นฐาน เพื่อเป็นเครื่องมือในการตั้งเป้าหมาย ในตัวชี้วัดบางตัว อาจจะไม่มีข้อมูลพื้นฐาน เนื่องจากไม่เคยมีการวัดหรือเก็บข้อมูลมาก่อน ค่าเป้าหมายตัวชี้วัด เป็นค่าของตัวชี้วัดที่ต้องการที่จะบรรลุ

การตั้งค่าเป้าหมาย เสกออกมาจากอากาศ (หรือมาจากที่อื่นโดยไม่เหตุผลที่ชัดเจน) เพิ่มขึ้นเปรียบเทียบกับปีที่ผ่านมา(estimate) เปรียบเทียบว่าคนอื่นเขาทำอย่างไรกันบ้าง (Benchmarking) สิ่งที่ลูกค้า หรือผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับองค์กร (Stakeholders) คาดหวัง เช่น ระดับของการบริการที่ลูกค้าคาดหวัง ผลการดำเนินงานที่เป็นไปได้จากกระบวนการ ความสามารถ และทรัพยากรที่องค์กรมีอยู่ในปัจจุบัน สิ่งที่ต้องทำหรือพัฒนา เพื่อให้บรรลุต่อเป้าหมายในระดับที่สูงกว่า เช่น ส่วนแบ่งตลาดที่จะต้องได้ เพื่อให้ได้รายได้ที่บริษัทต้องการ

เป้าหมายแบบใด จึงจะเป็นเป้าที่ดี? Stretch Target เพื่อกระตุ้นให้เกิดการพัฒนาและเปลี่ยนแปลงอย่างมหาศาล Small Step Target เพื่อก่อให้เกิดการพัฒนาและปรับปรุงอย่างค่อยเป็นค่อยไป Baseline Target เพื่อรักษาและป้องกันผลการดำเนินงานไม่ให้ต่ำกว่าที่ปัจจุบัน (หรือเพื่อรักษาตนเองให้ปลอดภัย)

การกำหนดโครงการ งบประมาณ ระยะ สี่ ปี งบประมาณปีที่ดำเนินการ กลยุทธ์ วัตถุประสงค์ โครงการ/กิจกรรม งบประมาณปีที่ดำเนินการ ผู้รับผิด ชอบ ๒๕๕๙ ๒๕๖๐ ๒๕๖๑ ๒๕๖๒

ขอบคุณครับ