การทดลองในวิชาฟิสิกส์ สิ่งที่สำคัญประการหนึ่งในการทดลองคือการบันทึกข้อมูลตามความเป็นจริง การบันทึกข้อมูลนั้นมีได้ 2 ลักษณะ คือ การบันทึกข้อมูลเชิงคุณภาพ (บอกถึงลักษณะ และคุณสมบัติต่างๆที่สังเกตได้จาการทดลอง) การบันทึกข้อมูลเชิงปริมาณ (บอกถึงจำนวนมากน้อยในลักษณะเป็นตัวเลข)
เลขนัยสำคัญ คือ ตัวเลขที่ได้จากการวัดโดยใช้เครื่องมือที่เป็น สเกล โดยเลขทุกตัวที่บันทึกจะมีความหมายส่วน ความสำคัญของตัวเลขจะไม่เท่ากันดังนั้นเลขทุกตัว จึงมี นัยสำคัญ ตามความเหมาะสม
หลักการพิจารณาจำนวนเลขนัยสำคัญ 1. เลขทุกตัว ถือเป็นเลขที่มีนัยสำคัญ ยกเว้น1. เลข 0 ( ศูนย์ ) ที่ต่อท้ายเลขจำนวนเต็ม เช่น 120 ( มีเลขนัยสำคัญ 2 ตัว ) , 200 ( มีเลขนัยสำคัญ 1 ตัว ) 2. เลข 0 ( ศูนย์ ) ที่หน้าตัวเลข เช่น 0.02 ( มีเลขนัยสำคัญ 1 ตัว ) 2. เลข 0 ( ศูนย์ ) ที่อยู่ระหว่างตัวเลขถือเป็นเลขนัยสำคัญ เช่น1.02(3ตัว) , 10006 ( 5 ตัว ) 3. เลข 0 ( ศูนย์ ) ที่อยู่ท้ายแต่อยู่ในรูปเลขทศนิยม ถือว่าเป็นเลขนัยสำคัญ เช่น 1.200 ( 4 ตัว ) 4. เลข 10 ที่อยู่ในรูปยกกำลัง ไม่เป็นเลขนัยสำคัญ เช่น 1.20 x105 (3 ตัว )
การบันทึกตัวเลขจากการคำนวณ 1. การบวกลบเลขนัยสำคัญ โดยบวกลบเลขนัยสำคัญก่อน เมื่อได้ผลลัพธ์ ให้มีจำนวน ทศนิยมเท่ากับจำนวนที่ทศนิยมน้อยที่สุด เช่น 12.03 + 152.246 + 2.7 = 166.976 ผลลัพธ์ คือ 167.0
2. การคูณหารเลขนัยสำคัญ โดยคูณหารเลขนัยสำคัญก่อน แล้วพิจารณา ผลลัพธ์ให้มี จำนวนเลขนัยสำคัญ เท่ากับ ตัวเลขที่นัยสำคัญน้อยที่สุดที่คูณหารกัน เช่น 54.62 x2.5 = 136.550 = 1.36x102 ผลลัพธ์ คือ 1.4 x 102
ตัวอย่าง การบวก ลบ เลขนัยสำคัญ Ex1 จงหาคำตอบของ 25.2+4.8 Ex2 จงหาคำตอบของ 25.228 - 4.85 Ex3 จงหาคำตอบของ 25.228 +4.85 -9.9
ตัวอย่าง การคูณ หารเลขนัยสำคัญ Ex4 จงหาคำตอบของ 25.2x4.8 Ex5 จงหาคำตอบของ 12500/5.00 Ex6 จงหาคำตอบของ (12500/5.00)x 2.4
แบบฝึกหัดเรื่อง เลขนัยสำคัญ นักเรียนคนหนึ่งบันทึกตัวเลขจากการทดลองเป็น 0.0825 กิโลกรัม,650 x10- 2 เมตร,20.5 เซนติเมตร , 8.00 วินาที และ 200 ลูกบาศก์เซนติเมตร จำนวนตัวเลขเหล่านี้มีเลขนัยสำคัญกี่ตัว
2. จงหาผลลัพธ์ของ + 4.95 – 2.52 ตามหลักเลขนัยสำคัญ
3. จงเรียงลำดับเลขนัยสำคัญต่อไปนี้จากมากไปน้อย 0. 05 , 0. 70,0. 145,0 3. จงเรียงลำดับเลขนัยสำคัญต่อไปนี้จากมากไปน้อย 0.05 , 0.70,0.145,0.1025 4. ผลลัพธ์ตามหลักเลขนัยสำคัญของ 3.25 + 2.1 – 1.13 คือ
5. ผลลัพธ์ตามหลักเลขนัยสำคัญของ ( 4.5 x 1.12 ) – 1.34 คือ 6. ผลลัพธ์ตามหลักเลขนัยสำคัญของ ( 2.25 1.5 ) + 1.25 คือ 7. ผลลัพธ์ตามหลักเลขนัยสำคัญของ 360 3.00 คือ
8.จงบอกจำนวนเลขนัยสำคัญของแต่ละจำนวน 0.200 ฉ. 1.250 x 102 12,500 ช. 0.007x 10-3 0.005 ซ. 567,000 12.097 ฌ. 15.2 25.76 ญ. 1.200