INFLUENZA

Influenza                                                               Outbreaks g Widespread g Regional g Local g Sporadic g Negligibal or no surveillance

Influenza Type A, B, or C family Orthomyxoviridae

Type A influenza contagious อย่างมาก ทำให้เกิด acute respiratory disease และมีอัตราป่วยสูง อัตราตายต่ำ คน ม้า หมู และสัตว์ปีกอีกหลายชนิด พบน้อยในแมวน้ำ มิงค์ cattle sporadic influenza A virus : พบในสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมอื่นๆ รวมทั้งปลาวาฬ

Type B and C influenza เป็นเฉพาะในคน influenza B มีผลกระทบทางสาธารณสุขอย่างมีนัยสำคัญ แต่ไม่มีศักยภาพทำให้เกิด pandemic เหมือน influenza A ทำให้การระบาดรุนแรงน้อยกว่า

ชื่อของ influenza virus type (A, B, C) โฮสต์ของ origin ภูมิศาสตร์ของ origin strain number ปีที่แยกเชื้อได้ และ antigenic subtype designations ของ hemagglutinin และ neuraminidase glycoproteins

ตัวอย่าง A/swine/Iowa/15/30 (H1N1) type A influenza virus ได้มาจากสุกรใน Iowa ในปีค.ศ. 1930, เชื้อที่แยกได้มี laboratory reference number ‘15’ และมี hemagglutinin subtype 1 และ neuraminidase subtype 1 surface glycoproteins ถ้าไม่มีข้อมูล host-of-origin หมายความว่าโฮสต์คือ คน

Etiology

การเปลี่ยนแปลงทาง antigenic ในโปรตีน HA และ NA Antigenic drift เริ่มจากการสะสมของ point mutation ใน viral RNA segment ที่ coding สำหรับ HA และ NA ซึ่งทำให้เกิด antigenic change แบบ minor ที่surface glycoprotein Antigenic shift = เป็นการเปลี่ยนแปลงแบบทันทีทันใดของ type A influenza virus ชนิดใหม่ ที่มี subtype A แตกต่างไปอย่างชัดเจน หรือมีการเปลี่ยนแปลงทั้ง subtype HA และ NA

Antigenic shift เชื่อกันว่าเป็นผลมาจากการจัดสรรใหม่ (reassortment) ของ viral RNA segment ระหว่างการ maturation ของ progeny ของไวรัส เมื่อเซลหนึ่งถูก infect ด้วย influenza virus 2 ตัวหรือมากกว่าที่มี subtype HA และ NA ที่แตกต่างกัน คำว่า ‘antigenic shift’ ยังหมายถึง การ establish ของ influenza virus ที่แตกต่างกันอย่างสิ้นเชิงในคน ดังเช่นที่พบ H1N1 human influenza ในปี 1971

swine = ‘mixing vat’ มีส่วนพัวพันกับการเกิด influenza A viruses การติดเชื้อไข้หวัดใหญ่ในสุกร พบได้ในไก่งวง สามารถพบ avian-origin influenza viruses พบในสุกร

Pandemic influenza ศตวรรษที่แล้ว เกิด pandemic 3 ครั้ง = Spanish Flu (คนตาย 40 ล้านคนในปี 1918-1919), Asian influenza (ปี 1957), Hong Kong influenza (ปี 1968) จากการเปลี่ยนแปลงอย่างมากของ gene โดยหลักคือ H-component

pandemic ในปี 1918-19 เกิดจาก H1N1 Spanish influenza pandemic ในปี 1918-19 เกิดจาก H1N1

คน 20 ล้านคนตาย ปี 1918 : clinical swine influenza ติดไปยังคน

Asian flu pandemic ในปี 1957 มีคนตายมากกว่า 69,800 คนในฤดูหนาวปี 1957-58 ในปี 1957 H1N1 ได้ถูกแทนด้วย H2N2 เป็น serotype ใหม่ที่เกิดขึ้นก่อให้เกิด Asian flu pandemic 11 ปีต่อมา (1968) เกิด influenza virus ใหม่ขึ้นมาคือ H3N2 ที่ทำให้เกิด the Hong Kong flu pandemic

Asia Week 1998

20 มี.ค. 40 (1997) influenza vaccine 97-98 ประกอบด้วย A/Wuhan/359/95 (H3N2) -like strain A/Bayern/7/95 (H1N1) -like strain B/Beijing/184/93 -like strain ปี 1997 ที่ฮ่องกงพบการระบาดของ H5N1

อาการและอาการแสดง (คน) ระยะฟักตัว 1-3 วัน เริ่มมีไข้สูง อ่อนเพลียมาก ปวดศีรษะ ไอ เเละปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ อาการจะเป็นอยู่ประมาณ 5 วัน จะค่อยๆ ดีขึ้น อาการอ่อนเพลียซึมเศร้า อาจยังเป็นต่อได้หลายสัปดาห์

Influenza เป็นโรคติดเชื้อระบาดสูง เป็นโรคเฉียบพลันมีระยะเวลาเป็นโรคประมาณ 14 วัน point prevalence และ incidence แปรผันไปโดยขึ้นกับว่าการประเมินนั้นทำในช่วง pandemic, epidemic หรือ inter-epidemic

ระยะติดต่อมากที่สุดในคน คือ ช่วง just ก่อนหรือระหว่างเป็นไข้ Virus shedding หลัง expose 1-3 วัน คือระยะเป็นไข้ 1 วันหรือ 2-3 ชั่วโมง สูงสุดระหว่างช่วงเป็นไข้ และค่อยๆ ลดลงใน 2-3 วันถัดไป และหยุดเมื่อ 14-20 วันหลัง exposure

Transmission Inhalation สิ่งคัดหลั่งจากระบบทางเดินหายใจและ conjunctival การหายใจและการกิน fomite-associated virus ในนก: การหายใจ และ/หรือ การกินน้ำหรือ fomites ที่ปนเปื้อนด้วย fecal material

Prevention Bio-security programs = เป็นการรวมกันของการปิดฝูง สุขาภิบาลสูง ให้คนเข้าจำกัด ป้องกันการ contact ระหว่างสัตว์ป่าและสัตว์เลี้ยงอื่นๆ โดยนำสัตว์ทดแทนเข้าจากฝูงที่ปลอดโรค และแยกสัตว์ที่นำเข้าใหม่นาน 30 วัน ก่อนนำเข้าในฝูง ทำวัคซีน

Strain ของไวรัสใน inactivated vaccine ประกอบสเตรน 3 สเตรน influenza A 2 ชนิด (H3N2, H1N1) และ influenza B 1 ชนิด สเตรนประกอบด้วย most recent antigenic variant เลี้ยงไวรัสใน embryonated eggs และ noninfectious

ข้อเสนอแนะ การระบาดในแต่ละปี มักเกิดจากเชื้อไวรัสที่มี strain แตกต่างกัน และในแต่ละประเทศก็ยังมีความแตกต่างกันอีกด้วย การฉีดวัคซีนในแต่ละปี จึงต้องเลือกวัคซีนให้ตรงกับชนิด และ strain ของเชื้อที่กำลังระบาด การฉีดวัคซีนป้องกันไข้หวัดใหญ่ จึงฉีดปีละครั้งก่อนมีการแพร่ระบาด (ประมาณ กุมภาพันธ์ ถึง พฤษภาคม)

Family trees for type A viral strains from 11 consecutive flu seasons with each branch representing a new mutant strain. (Robin Bush)

influenza vaccine 1997-1998 ประกอบด้วย A/Wuhan/359/95 (H3N2) -like strain A/Bayern/7/95 (H1N1) -like strain B/Beijing/184/93 -like strain ปี 1997 ที่ฮ่องกงพบการระบาดของ H5N1

influenza vaccine 1999-2000 ประกอบด้วย A/Sidney/5/97 (H3N2)-like A/Beijing/262/95 (H1N1)-like B/Yamanashi/166/98 (B/Beijing/184/93-like)

influenza vaccine 2001-2002 (2544-2545) ประกอบด้วย A/New Caledonia/20/99 (H1N1) A/Misco/10/99 (H3N2) B/Sichuan/3/79/99

influenza vaccine 2003-2004 (2546-2547) ประกอบด้วย A/New Caledonia/20/99(H1N1)-like virus A/Moscow/10/99(H3N2)-like virus* B/Hong Kong/330/2001-like virus** * ที่ใช้กันแพร่หลายคือ A/Panama/2007/99. ** วัคซีนที่ใช้กันอยู่มี B/Shandong/7/97, B/Hong Kong/330/2001, B/Hong Kong/1434/2002.

มาตรการควบคุมโรคระหว่างประเทศ รายงานให้ WHO การ Detect การระบาดของไวรัส (throat secretion, paired sera) ส่งไป ref. Lab. ที่ Atlanta, USA; London, UK; Melbourne, Australia ศึกษาทางระบาดวิทยา เตรียมพร้อมในภาครัฐหรือเอกชน ที่จะผลิตวัคซีนและมีโครงการให้วัคซีนแก่กลุ่มเสี่ยง