Basic ICD-10 โดย ผศ.นพ.วีระศักดิ์ จรัสชัยศรี คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ
ICD-10 Version for 2006 Volume 1A Tabular list Volume 1B Tabular list Alphabetical index Volume 2 Instruction manual
ICD-10 Version for 2006
ต้องทราบข้อมูลอะไรในการให้รหัสโรค หญิง หรือ ชาย อายุ, อยู่ในระยะแรกเกิดหรือไม่ ตั้งครรภ์, ระหว่างคลอด, หลังคลอด ข้อมูล ผู้ป่วย เป็นมาแต่กำเนิด หรือไม่ เกิดจากการบาดเจ็บ หรือไม่ อย่างไร ถ้าเป็นเนื้องอก เป็นมะเร็ง หรือไม่ ถ้าเป็นการติดเชื้อ ติดเชื้ออะไร เกิดที่อวัยวะใด ส่วนใด อยู่ในขั้นใดของการดำเนินโรค มีภาวะแทรกซ้อนหรือไม่ อย่างไร พบร่วมกับโรคอะไร ชื่อโรค ที่แพทย์วินิจฉัย ข้อมูล โรค
Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)
ขั้นตอนวิธีการให้รหัส 1. เลือก คำหลัก ของโรค 2. ใช้คำหลักเปิดหารหัสจาก ICD-10 เล่มดรรชนีค้นหาโรค 3. ตรวจสอบรายละเอียดจากหนังสือ ICD-10 เล่มตารางการจัดกลุ่มโรค เพื่อเลือกรหัสที่เหมาะสม
ขั้นตอนที่ 1 เลือก คำหลัก ของโรค
การวิเคราะห์ แยกองค์ประกอบคำของชื่อโรค
การวิเคราะห์แยกองค์ประกอบคำของชื่อโรค โดยทั่วไป ชื่อโรคแต่ละโรค มักประกอบด้วยคำภาษาอังกฤษมากกว่า 1 คำ : Acute appendicitis ประกอบด้วย คำ 2 คำ Chronic renal failure ประกอบด้วย คำ 3 คำ Chronic obstructive pulmonary disease ประกอบด้วย คำ 4 คำ ในชื่อโรคแต่ละโรค มักประกอบด้วย คำประเภทต่างๆ ดังนี้ 1. ชื่อโรค มักมีคำเดียว 2. ชนิดของโรค 1-2 คำ 3. ตำแหน่งที่เป็นโรค 1-2 คำ
Acute appendicitis บอกได้ว่า 1. ชื่อโรคคือ appendicitis ไส้ติ่งอักเสบ 2. ชนิดของโรคคือ acute แบบเฉียบพลัน Diabetes mellitus บอกได้ว่า 1. ชื่อโรคคือ diabetes โรคที่แสดงออกทางปัสสาวะ 2. ชนิดของโรคคือ mellitus น้ำผึ้ง, รสหวาน Chronic renal failure บอกได้ว่า 1. ชื่อโรคคือ failure ล้มเหลว, ไม่ทำงาน, วาย 2. ชนิดของโรคคือ chronic แบบเรื้อรัง 3. ตำแหน่งที่เป็นโรคคือ renal ไต Chronic obstructive pulmonary disease บอกได้ว่า 1. ชื่อโรคคือ disease โรค 2. ชนิดของโรคคือ chronic แบบเรื้อรัง obstructive อุดกั้น, อุดตัน 3. ตำแหน่งที่เป็นโรคคือ pulmonary ปอด
จะใช้คำใด? เป็นคำตั้งต้น (คำหลัก) ในการเปิดหารหัสจากดรรชนี ICD-10 คำหลัก => ชื่อโรค
คำหลัก : ชื่อโรค (คำที่บอกว่าผู้ป่วยเป็นโรคอะไร) คำหลัก : ชื่อโรค (คำที่บอกว่าผู้ป่วยเป็นโรคอะไร) *Diabetes Mellitus คำหลักคือคำว่า *Chronic Obstructive Pulmonary Disease *Congestive Heart Failure ใช้คำหลักเป็นคำตั้งต้นในการเปิดหารหัสจากดรรชนี Diabetes Disease Failure
Diagnosis ชื่อโรค ชนิดของโรค ตำแหน่งที่เป็นโรค Ischemic heart disease Spontaneous bacterial peritonitis Squamous cell carcinoma of cervix Pulmonary edema Chronic hypertrophic tonsillitis Fracture right femoral shaft Chronic subdural hematoma
ขั้นตอนที่ 2 ใช้คำหลักเปิดหารหัสจาก ICD-10 เล่มดรรชนีค้นหาโรค
ดรรชนีค้นหาโรค
ICD-10 ดรรชนี Section I Alphabetical index to disease & nature of injury (ดรรชนีค้นหาโรคทั่วไป) Section II External causes of injury (ดรรชนีค้นหารหัสสาเหตุภายนอกของการบาดเจ็บ และการได้รับพิษ) Section III Table of Drugs and Chemicals (ตารางยาและสารเคมี)
เรียงลำดับจาก A→Z (หน้า .....) Section I Alphabetical index to disease & nature of injury ดรรชนีค้นหาโรคทั่วไป เรียงลำดับจาก A→Z (หน้า .....) รหัสที่ได้จากการเปิดดัชนีไม่มีรหัส V, W, X, Y
Section II External causes of injury ดรรชนีค้นหารหัสสาเหตุภายนอกของการบาดเจ็บ และการได้รับพิษ เรียงลำดับจาก A→Z (หน้า ....) รหัสที่ได้จากการเปิดดัชนีมีเฉพาะรหัส V, W, X, Y
Section III Table of Drugs and Chemicals ตารางยาและสารเคมี เรียงลำดับจาก A→Z (หน้า ....)
การใช้คำหลักค้นหารหัสในดรรชนี
ดรรชนีค้นหารหัสโรคทั่วไป ประกอบด้วย
คำหลัก คำที่บอกว่าผู้ป่วยเป็นโรคอะไร ดรรชนีค้นหาโรคทั่วไป : จะนำเอาคำหลักของโรคต่างๆ มาเรียงตาม ตัวอักษร ตั้งแต่ A-Z
1. คำหลัก Abscess (embolic) (infective) (metastatic) (multiple) (pyogenic) (septic) L02.9 - abdomen, abdominal - - wall L02.211 - accessory sinus (chronic) (see also Sinusitis) - - acute (see also Sinusitis, acute) J01.9 - ankle L02.4 - antecubital space L02.4 - anus K61.0 - areola (acute) (chronic) (nonpuerperal) N61 - auricle, ear H60.0
คำขยาย คำที่แสดงรายละเอียดของผู้ป่วยลักษณะต่างๆกัน เป็นชนิดย่อยของโรคภายใต้คำหลักแต่ละคำ *ควรทำการศึกษาผู้ป่วยก่อนเปิดดรรชนี เพื่อเลือกคำ ขยายที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยแต่ละราย
1. คำหลัก Abscess (embolic) (infective) (metastatic) (multiple) (pyogenic) (septic) L02.9 - abdomen, abdominal - - wall L02.211 - accessory sinus (chronic) (see also Sinusitis) - - acute (see also Sinusitis, acute) J01.9 - ankle L02.4 - antecubital space L02.4 - anus K61.0 - areola (acute) (chronic) (nonpuerperal) N61 - auricle, ear H60.0 2. คำขยาย
ลำดับคำหลักและคำขยาย โจทย์ปัญหา ลำดับคำหลักและคำขยาย รหัส Diagnosis - Cellulitis 1. หญิงอายุ 35 ปี อักเสบที่ใบหูข้างขวา 2. เด็กหญิงอายุ 10 วัน อักเสบที่สะดือ 3. ชายอายุ 50 ปี อักเสบที่แก้มก้นข้างขวา Cellulitis-external-ear H60.1 Cellulitis-umbilicus-newborn P38 Cellulitis-buttock L03.3
คำชี้แนะ see, see also or see condition คำที่แนะนำให้ผู้ใช้รหัส เปลี่ยนคำอื่นๆ เพื่อเปิดหาดรรชนีใหม่อีกครั้ง
1. คำหลัก Abscess (embolic) (infective) (metastatic) (multiple) (pyogenic) (septic) L02.9 - abdomen, abdominal - - wall L02.211 - accessory sinus (chronic) (see also Sinusitis) - - acute (see also Sinusitis, acute) J01.9 - ankle L02.4 - antecubital space L02.4 - anus K61.0 - areola (acute) (chronic) (nonpuerperal) N61 - auricle, ear H60.0 3. คำชี้แนะ 2. คำขยาย
See ให้เปลี่ยนคำหลักที่ใช้ เป็นคำอื่น 1. Candidosis - see Candidiasis *ต้องค้นหารหัสโดยใช้คำว่า Candidiasis แทน Candidosis 2. Bone - see Osteomyelitis *ต้องค้นหารหัสโดยใช้คำว่า Osteomyelitis แทน Bone
See also 1. Enlargement, enlarged – see also Hypertrophy ควรค้นหารหัสจากคำหลักคำอื่นด้วย อาจได้รหัสที่ถูกต้องกว่า 1. Enlargement, enlarged – see also Hypertrophy *ควรหารหัสภายใต้คำ Hypertrophy ด้วย 2. Osteoarthrisis – see also Arthrosis *ควรเปิดหารหัสภายใต้คำ Arthrosis ด้วย
***เป็นคำขยายไม่ใช่คำหลัก*** See condition คำที่ใช้ค้นหาเป็นคำขยาย ไม่ใช่คำหลัก ต้องเลือกคำใหม่มาทำการค้นหา 1. Active - see condition *คำว่า Active แปลว่า อาการของโรคยังคงอยู่* ***เป็นคำขยายไม่ใช่คำหลัก*** 2. Chronic - see condition *คำว่า Chronic แปลว่า โรคเรื้อรัง*
G06.0 เครื่องหมายวงเล็บ ( ) *คำที่ตามด้วยคำอื่นๆ ภายในวงเล็บจะตรงกับรหัสที่กำกับไว้ Abscess (embolic)(infective)(metastatic)(multiple)(pyogenic)(septic) - Brain (any part) G06.0 1. brain abscess ตรงกับรหัสโรค G06.0 2. ไม่ว่า abscess จะอยู่ในตำแหน่งไหน (any part) ของสมอง และไม่ว่าจะมี คำอธิบายเพิ่มเติมว่าเป็น embolic, infective, metastatic, multiple, pyogenic, septic ก็ใช้รหัสเดียวกันคือ G06.0 Brain abscess Multiple brain abscess Frontal brain abscess Temporal brain abscess Metastatic pyogenic brain abscess Occipital embolic brain abscess G06.0
NEC (Not Elsewhere Classified) *เป็นคำเตือนว่า อาจมีรหัสโรคที่ดีกว่านี้ *ควรมองหารหัสอื่นๆ ที่อาจมีความชัดเจนกว่ามาแทน Bacterial infection - คำหลัก Infection + คำขยาย bacterial - ได้รหัส A49.9 และมีสัญลักษณ์ NEC - บอกให้ทราบว่าเป็นรหัสที่มีคุณภาพต่ำ (มีรายละเอียดโรคน้อยเกินไป) - ต้องค้นหาข้อมูลเพิ่มเติม : *หาตำแหน่งที่ติดเชื้อ หรือ ชนิดของเชื้อโรค* - ค้นหารหัสใหม่ จะได้รหัสโรคที่ชัดเจนกว่า
1. คำหลัก Abscess (embolic) (infective) (metastatic) (multiple) (pyogenic) (septic) L02.9 - abdomen, abdominal - - wall L02.211 - accessory sinus (chronic) (see also Sinusitis) - - acute (see also Sinusitis, acute) J01.9 - ankle L02.4 - antecubital space L02.4 - anus K61.0 - areola (acute) (chronic) (nonpuerperal) N61 - auricle, ear H60.0 3. คำชี้แนะ 2. คำขยาย 4. รหัสที่อาจเป็นไปได้
ข้อสังเกต หนึ่งโรค อาจมีหลายชื่อ หนึ่งโรค อาจตรงกับหนึ่งรหัส หนึ่งโรค อาจมีหลายชื่อ หนึ่งโรค อาจตรงกับหนึ่งรหัส หนึ่งโรค อาจตรงกับหลายรหัส หนึ่งรหัส อาจตรงกับหลายโรค คอมพิวเตอร์ช่วยค้นหารหัสที่อาจเป็นไปได้ แต่ คน ต้องเลือกรหัสที่ถูกต้อง
หนึ่งโรค อาจมีหลายชื่อ E28.2 Polycystic ovarian syndrome กลุ่มอาการรังไข่มีหลายถุงน้ำ Sclerocystic ovary syndrome กลุ่มอาการถุงน้ำในรังไข่แข็ง Stein-Leventhal syndrome กลุ่มอาการสไตน์-ลีเวนทาล
หนึ่งรหัส อาจตรงกับหลายโรค N82.1 Other female urinary-genital tract fistulae รูแผลที่เปิดทะลุทางเดินอวัยวะสืบพันธุ์สตรีอื่นๆ Fistula (รูทะลุ): cervicovesical (รูทะลุระหว่างคอมดลูกกับกระเพาะปัสสาวะ) ureterovaginal (รูทะลุระหว่างท่อไตกับช่องคลอด) urethrovaginal (รูทะลุระหว่างท่อปัสสาวะกับช่องคลอด) uteroureteric (รูทะลุระหว่างมดลูกกับท่อไต) uterovesical (รูทะลุระหว่างมดลูกกับกระเพาะปัสสาวะ)
รหัสโรคอาจเปลี่ยนตามสภาวะ Bartholin’s abscess (ฝีที่อวัยวะเพศ ) non-pregnant N75.1 in pregnancy O23.5 postpartum O86.1
รหัสโรคอาจเปลี่ยนตามเวลาที่เกิดโรค Eclampsia (พิษแห่งครรภ์ร่วมกับการชัก) in pregnancy O15.0 in labour O15.1 in puerperium O15.2 unspecified as to time period O15.9
เพศหญิงอาจใช้รหัสไม่เหมือนเพศชาย Peritoneal adhesions พังผืดที่เยื่อบุช่องท้อง ใช้รหัส K66.0 ทั้งหญิงและชาย Pelvic peritoneal adhesions เยื่อพังผืดยึดช่องท้องในอุ้งเชิงกราน หญิง ใช้รหัส N73.6 ชาย ใช้รหัส K66.0
ข้อไม่ควรปฏิบัติ อย่าคิดว่าชื่อโรคชื่อใดชื่อหนึ่งจะตรงกับรหัส เดียวเสมอ ห้ามใช้สมุดจดรหัสโรคที่พบบ่อยในลักษณะ ว่าโรคใดตรงกับรหัสใด ห้ามใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์ที่ตั้งไว้ว่าโรค ใดตรงกับรหัสใด
หลักการจัดรหัส ICD-10 O P จัดตามลักษณะผู้ป่วย หญิงตั้งครรภ์ คลอดบุตร หลังคลอด O P ทารกแรกเกิด บุคคลอื่น
แบบฝึกหัด
การวินิจฉัยโรคและลักษณะผู้ป่วย คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี รหัสที่พบ 1. Thrombophlebitis 1.1 หญิงตั้งครรภ์ 7 เดือนมีหลอดเลือดดำอักเสบที่ขาซ้าย 1.2 หญิงหลังคลอดบุตร 1 สัปดาห์มีหลอดเลือดดำอักเสบที่แขนขวา 1.3 ชาย 47 ปี มีหลอดเลือดดำอักเสบที่ข้อเท้าขวา Thrombophlebitis-leg-pregnancy Thrombophlebitis-forearm-postpartum Thrombophlebitis-ankle
- antepartum (superficial) O22.2 - - deep O22.3 - pelvic 1.3ชาย 47 ปี มีหลอดเลือดดำอักเสบที่ข้อเท้าขวา Thrombophlebitis I80.9 - antepartum (superficial) O22.2 - - deep O22.3 - pelvic - - puerperal O87.1 - pregnancy (superficial) O22.2 - puerperal, postpartum, childbirth (superficial) O87.0 - - deep O87.1 - - pelvic O87.1 1.1 หญิงตั้งครรภ์ 7 เดือนมีหลอดเลือดดำอักเสบที่ขาซ้าย 1.2 หญิงหลังคลอดบุตร 1 สัปดาห์มีหลอดเลือดดำอักเสบที่แขนขวา
2. Cellulitis คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี การวินิจฉัยโรคและลักษณะผู้ป่วย คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี รหัสที่พบ 2. Cellulitis 2.1 หญิงตั้งครรภ์ 8 เดือนมีอาการปวดที่หูข้างซ้าย 2.2 ชาย 33 ปี เจ็บที่ข้อเท้าขวา 2.3 เด็กหญิง อายุ 7 วัน มีอาการอักเสบที่สะดือ Cellulitis-ear-pregnancy Cellulitis-ankle Cellulitis-umbilicus-newborn
2.2 ชาย 33 ปี เจ็บที่ข้อเท้าขวา Cellulitis (diffuse) (with lymphangitis) L03.9 - abdominal wall L03.3 - ankle L03.1 - anus K61.0 - corpus cavernosum N48.2 - ear (external) H60.1 - eyelid H00.0 - umbilicus L03.3 - - newborn P38 - vocal cord J38.3 2.2 ชาย 33 ปี เจ็บที่ข้อเท้าขวา 2.1 หญิงตั้งครรภ์ 8 เดือนมีอาการปวดที่หูข้างซ้าย 2.3 เด็กหญิง อายุ 7 วัน มีอาการอักเสบที่สะดือ
การวินิจฉัยโรคและลักษณะผู้ป่วย คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี รหัสที่พบ 3. Laceration 3.1 หญิงตั้งครรภ์ 6 เดือนมีแผลมีดบาดที่นิ้วชี้ซ้าย 3.2 ชาย 25 ปี มีแผลที่ต้นขาขวา 3.3 เด็กหญิง อายุ 7 วัน มีแผลถูกลวดเกี่ยวที่เข่าซ้าย Laceration-finger-pregnancy Laceration-thigh Laceration-knee-newborn
Laceration (see also Wound, open) T14.1 see also Wound, open ควรค้นหาจากคำว่า Wound, open จะได้รหัสที่ถูกต้องกว่า
3.2 ชาย 25 ปี มีแผลที่ต้นขาขวา Wound, open (animal bite) (cut) (laceration) (puncture wound) (shot wound) (with penetrating foreign body) T14.1 - face NEC S01.8 - finger(s) S61.0 - - with damage to nail (matrix) S61.1 - foot S91.3 - - and ankle, multiple S91.7 - knee S81.0 - labium (majus) (minus) S31.4 - lacrimal duct S05.8 - - with wound of eyelid S01.1 - testis S31.3 - thigh S71.1 - - and hip, multiple S71.7 3.1 หญิงตั้งครรภ์ 6 เดือนมีแผลมีดบาดที่นิ้วชี้ซ้าย 3.3 เด็กหญิง อายุ 7 วัน มีแผลถูกลวดเกี่ยวที่เข่าซ้าย 3.2 ชาย 25 ปี มีแผลที่ต้นขาขวา
การวินิจฉัยโรคและลักษณะผู้ป่วย คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี รหัสที่พบ 4. Abrasion 4.1 หญิงตั้งครรภ์ 3 เดือน แผลถลอกที่แก้มด้านซ้าย 4.2 ชาย 55 ปี มีแผลถลอกที่ท้องแขนขวา 4.3 เด็กชาย 5 ปี มีแผลถลอกที่หนังศีรษะ Abrasion-cheek-pregnancy Abrasion-forearm Abrasion-scalp
Abrasion (see also Injury, superficial) T14.0 see also Injury, superficial ควรค้นหาจากคำว่า Injury, superficial จะได้รหัสที่ถูกต้องกว่า
4.2 ชาย 55 ปี มีแผลถลอกที่ท้องแขนขวา Injury (see also specified injury type) T14.9 - superficial (for contusions, see first Contusion) - - abdomen, abdominal S30.9 - - - with lower back and pelvic regions, multiple S30.7 - - - specified NEC S30.8 - - - wall S30.8 - - cheek (external) S00.8 - - - internal S00.5 - - foot S90.9 - - - specified NEC S90.8 - - forearm S50.9 - - - abrasion S50.80 - - - blister S50.81 - - - contusion S50.1 - - - foreign body S50.83 - - - insect bite S50.82 - - - specified NEC S50.88 - - scalp S00.0 - - scapular region S40.9 4.1 หญิงตั้งครรภ์ 3 เดือน แผลถลอกที่แก้มด้านซ้าย 4.2 ชาย 55 ปี มีแผลถลอกที่ท้องแขนขวา 4.3 เด็กชาย 5 ปี มีแผลถลอกที่หนังศีรษะ
การวินิจฉัยโรคและลักษณะผู้ป่วย คำหลักและคำขยายที่พบในดรรชนี รหัสที่พบ 5. Diabetes mellitus 5.1 หญิง 39 ปี มีโรคประจำ ตัวเป็นเบาหวานเพิ่งตั้งครรภ์ 2 เดือน 5.2 หญิงตั้งครรภ์ 5 เดือน เพิ่งตรวจพบว่าเป็นเบาหวาน 5.3 ชาย 46 ปี เป็นเบาหวานมา 3 ปี Diabetes - Pre-existing Diabetes - pregnancy Diabetes -
5.3 ชาย 46 ปี เป็นเบาหวานมา 3 ปี Diabetes, diabetic (mellitus) (controlled) (familial) (severe) E14.9 - arising in pregnancy O24.4 - complicating pregnancy, childbirth or puerperium (maternal) O24.- - - arising in pregnancy O24.49 - - gestational O24.49 - - pre-existing O24.3 - congenital E10.9 - dietary counseling and surveillance Z71.3 - gestational O24.49 - insulin-dependent E10.9 - ketosis-prone E10.9 - maturity-onset (nonobese) (obese) E11.9 - non-insulin-dependent (of the young) E11.9 - nonketotic E11.9 - stable E11.9 - type I E10.9 - type II (nonobese) (obese) E11.9 - unstable E10.9 5.3 ชาย 46 ปี เป็นเบาหวานมา 3 ปี 5.2 หญิงตั้งครรภ์ 5 เดือน เพิ่งตรวจพบว่าเป็นเบาหวาน 5.1 หญิง 39 ปี มีโรคประจำตัวเป็นเบาหวานเพิ่งตั้งครรภ์ 2 เดือน O24.3 Pre-existing diabetes mellitus, unspecified เบาหวานที่เป็นอยู่ก่อนตั้งครรภ์ O24.4 Diabetes mellitus arising in pregnancy เบาหวานที่เพิ่งเป็นขณะตั้งครรภ์ Gestational diabetes mellitus NOS เบาหวานจากการตั้งครรภ์ เบาหวานที่เกิดในช่วงตั้งครรภ์ (Gestational Diabetes) สภาพทางการแพทย์ที่เป็นมาก่อน (Pre-existing Condition)
Diagnosis-Heart failure - หญิง 25 ปี หลังทำคลอดบุตร 1 ชั่วโมง - เด็กหญิง อายุ 1 วัน เพิ่งมีอาการ - ชาย 42 ปี เหนื่อยง่าย ขาบวม 2 เดือน Diagnosis - Bronchitis - ชาย 51 ปี ไข้ ไอ เจ็บอก 3 วัน - เด็กชาย 6 ปี ไข้ ไอ 3 วัน Diagnosis - Gallstones - หญิง 45 ปี ปวดแน่นท้องบ่อยๆมา 3 ปี - ชาย 47 ปี มีไข้สูง แพทย์วินิจฉัยว่าเป็น Acute cholecystitis ร่วมด้วย