Law and Modern World ภาคการศึกษา 1/2557 ทำครั้งแรกโดย สมชาย ปรีชาศิลปกุล ทำซ้ำโดย กฤษณ์พชร โสมณวัตร

ความเป็นสมัยใหม่คืออะไร วิถีชีวิตสังคมหรือองค์กรสังคมที่เกิดขึ้นในยุโรปประมาณศตวรรษที่ 17 ซึ่งต่อมามีอิทธิพลไปทั่วโลกไม่มากก็น้อย (Giddens) สังคมสมัยใหม่แตกต่างจากสังคมเดิมอย่างน้อยสี่ด้าน วัฒนธรรม  การปฏิวัติความรู้, การรู้แจ้ง, มนุษยนิยม การเมือง  รัฐสมัยใหม่, ระบบราชการ, เขตอำนาจ และกฎหมาย เศรษฐกิจ  การปฏิวัติอุตสาหกรรม ทุนนิยม มารกซิสต์ ฯลฯ สังคม  จัดสังคมแบบฆราวาส, ปัจเจกชนนิยม, ความเป็นส่วนตัว

The Creation of Adam

มนุษย์ถือกำเนิดขึ้นพร้อมกับบาป “บาปกำเนิด” (original sin) เป้าหมายของมนุษย์ภายใต้คำอธิบายทางคริสตศาสนา รัฐถือกำเนิดขึ้นเพื่อทำหน้าที่สนับสนุนให้บุคคลสามารถกลับคืนไปสู่ดินแดนของพระเจ้า

วิธีการแสวงหาความรู้แบบวิทยาศาสตร์ สามารถทดลองเพื่อพิสูจน์ให้เห็นได้ด้วยสัมผัสทั้ง 5 ต่างจากความรู้แบบเดิมอย่างไร

รัฐก่อนสมัยใหม่ รัฐแบบฟิวดัล-รัฐแบบจักรวรรดิ (Empire) Crusade War สงครามการแย่งชิงดินแดนศักดิ์สิทธิ์ระหว่างผู้ที่นับถือศาสนาคริสต์และอิสลาม ประมาณศตวรรษที่ 11-13

Marie Antoinette เป็นเจ้าหญิงแห่งฮังการีแลโบฮีเมีย อาร์ชดัชเชสแห่งออสเตรีย  อดีตพระราชินีแห่งฝรั่งเศส และนาวาร์

กษัตริย์ของดินแดนทั้งหลายล้วนแต่เชื่อมสัมพันธ์รู้สึกเป็นพวกเดียวกันยิ่งกว่าสำนึกของความเป็นชาติ หรือความติดที่ของคนเสียอีก

ก่อนศตวรรษที่ 16 รัฐต่างๆ ในยุโรปยังไม่ได้แยกออกจากศาสนจักร การแต่งตั้ง ถอดถอน อยู่ใต้อำนาจของศาสนจักร มี “รัฐ” อยู่ ในฐานะเป็นสถาบันทางการเมืองที่ใช้อำนาจปกครองบ้านเมือง แต่มีความแตกต่างจาก “รัฐสมัยใหม่”ในห้วงเวลาปัจจุบัน

รัฐสมัยใหม่ <Modern State> อำนาจอธิปไตย ดินแดน อาณาเขต พลเมือง รัฐบาล เริ่มปรากฏร่องรอยให้เห็นตั้งแต่ ศ. 16 ในยุโรป

Breaking Wheel

 ใช้เพื่อลงทัณฑ์โดยเกี่ยวเบ็ดเหล็กเข้าใต้คาง ปลายแหลมของเบ็ดเหล็กเสียบทะลุคางถึงใต้ลิ้น แล้วชักรอกดึงรั้งคางของผู้ต้องโทษให้ตัวลอยขึ้นจนปลายเท้าลอยพ้นจากพื้นดิน โดยไม่ให้คางหลุดจากเบ็ดเหล็ก เบ็ดเหล็กนี้ทำด้วยเหล็กท่อนขนาด 4 หุน ปลายแหลมเหมือนเบ็ดตกปลา ยาวประมาณ16 นิ้ว เริ่มใช้ในสมัยอยุธยา เลิกใช้ในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พ.ศ. 2451 เมื่อประกาศใช้ประมวลกฎหมายลักษณะอาญา

แนวคิดมนุษย์นิยม ความเปลี่ยนในแปลงคำอธิบายที่มีต่อมนุษย์ จากบาปกำเนิดสู่การเป็นผู้มีคุณค่าพื้นฐานในตนเองที่ต้องได้รับการเคารพ โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากรัฐ มนุษย์กลายเป็น “องค์ประธานแห่งสิทธิ” (subject of law) การลงโทษแบบเหี้ยมโหดถูกปฏิเสธ

เสรีภาพของปัจเจกบุคคล การยอมรับแดนกรรมสิทธิ์เอกชน (Private Property) จากเดิมที่เอกชนมีสิทธิแบบเบาบาง พระเจ้าแผ่นดิน เจ้าชีวิต สะท้อนความหมายแบบดั้งเดิม ริบราชบาตร

จากเดิม “ชาติกำเนิด” กำหนดสถานะทางสังคม จะดำรงตำแหน่งอะไรได้ขึ้นอยู่กับว่าเชื้อสายมาจากไหน บุคคลมีความ “สามารถ” ในการกำหนดชะตาชีวิตของตนเอง (Self-determination)

ความเข้าใจที่มีต่อ โลก รัฐ และมนุษย์ มีความเปลี่ยนแปลง ระบบกฎหมายในโลกแบบเดิมอยู่บนฐานความคิดแบบหนึ่ง ระบบกฎหมายในโลกปัจจุบันก็อยู่บนฐานความคิดแบบหนึ่งที่เปลี่ยนแปลงไป

ที่เรียกว่า “โลกสมัยใหม่” มุมมองจากเวลาปัจจุบัน ความเฟื่องฟูของแนวคิดแบบวิทยาศาสตร์ (The Rise of Scientific Approach) รัฐสมัยใหม่ (Modern State) แนวคิดมนุษย์นิยม (Humanism)

ข้อสังเกตบางประการ ความเปลี่ยนแปลงไม่ได้เกิดขึ้นชั่วข้ามคืน ความเปลี่ยนแปลงไม่ได้เกิดขึ้นในทุกแห่งทุกหน ความเปลี่ยนแปลงไม่ได้เกิดขึ้นแบบ Zero Sum Game (ความคิดแบบใหม่ไม่ได้แทนความคิดแบบเดิมอย่างสิ้นเชิง)