ต่อการส่งเสริมสุขภาพตา ความรู้และเทคโนโลยี สู่ชุมชน ต่อการส่งเสริมสุขภาพตา นางอัชฌา ขำเขว้า พยาบาลเวชปฏิบัติทางตา กลุ่มภารกิจด้านการพยาบาล โรงพยาบาลบ้านเขว้า

การคัดกรองเบาหวานเข้าจอประสาทตา ในผู้ป่วยเบาหวาน

แมคคูล่า จุดโฟกัสของภาพ (Macula) กายวิภาคของตา เลนส์แก้วตา น้ำวุ้นตา Retina จอประสาทตา เรติน่า เส้นประสาทตา แมคคูล่า จุดโฟกัสของภาพ (Macula)

จุดโฟกัสภาพบวม ขาดเลือด เมื่อเบาหวานเข้าตา ต้อกระจก Diabetic Retinopathy เลือดออก ในน้ำวุ้นตา เบาหวานเข้า จอประสาทตา ขั้วประสาทตาบวม จุดโฟกัสภาพบวม ขาดเลือด

เบาหวานเข้าจอประสาทตา 2 ชนิด ชนิดเป็นน้อย (Non Proliferative Diabetic Retinopathy) NPDR - เอ็นพีดีอาร์ มองเห็นไม่ชัดจากจุดโฟกัสบวม ชนิดเป็นมาก (Proliferative Diabetic Retinopathy) PDR - พีดีอาร์ มองเห็นไม่ชัดจากเลือดออกในน้ำวุ้นตา จอประสาทตาลอกตัว

จอประสาทตาปกติ

NPDR เอ็นพีดีอาร์ ไม่มีเส้นเลือดใหม่

PDR พีดีอาร์ มีเส้นเลือดงอกใหม่

NPDR ในรายที่เป็นมาก 50% ของ NPDR ที่เป็นมาก กลายเป็น PDR ใน 1 ปี

แนวทางในการรักษา ควบคุมระดับความดันเลือด, น้ำตาล, ไขมัน ในเลือด ติดตามรับการตรวจตาอย่างสม่ำเสมอ การรักษาด้วยเลเซอร์ การรักษาด้วยการผ่าตัด ส่วนใหญ่ใช้ใน PDR

การควบคุมน้ำตาลในเลือด ไม่สามารถป้องกันเบาหวานเข้าตาได้อย่าง สมบูรณ์ ลดความเสี่ยงของการเข้าตา หรือการเป็นมากขึ้น จะช่วยลดความเสี่ยงที่จะต้องใช้การรักษาในขั้น ต่อไป เช่น เลเซอร์ หรือการผ่าตัดได้

ติดตามรับการตรวจตาสม่ำเสมอ อายุ 30 ปีหรือน้อยกว่า ควรตรวจตาครั้งแรก 5 ปีหลังพบว่าเป็นเบาหวาน อายุมากกว่า 30 ปี ตรวจครั้งแรกทันทีที่วินิจฉัย พบ หลังจากนั้น ขึ้นกับการตรวจครั้งแรกว่าเป็นมาก น้อย

ความสำคัญของการตรวจตา เบาหวานเข้าจอตาระยะแรกไม่มีอาการ การรักษาตั้งแต่เริ่มมีข้อบ่งชี้ ได้ ผลการรักษาดีมาก วิธีการคัดกรองไม่ซับซ้อน

วิธีการตรวจจอประสาทตา หยอดยาขยายม่านตา รอจนม่านตาขยายพอเพียง ประมาณ 20 นาที ม่านตาจะขยายอยู่เป็นเวลา 4 – 6 ชั่วโมง มองใกล้ไม่ชัด

การรักษาด้วยเลเซอร์

เมื่อไรจะรักษาด้วยเลเซอร์ มีเส้นเลือดผิดปกติบนจอประสาทตา-PDR ข้อแรก ร่วมกับเลือดออกในน้ำวุ้นตา-PDR จุดโฟกัสภาพบวม-NPDR และ PDR มีเส้นเลือดผิดปกติที่ม่านตา-PDR

เส้นเลือดผิดปกติบนจอประสาทตา

เลือดออกในน้ำวุ้นตา

NPDR ที่มีจุดโฟกัสบวม

หลังรักษาด้วยเลเซอร์ที่จุดโฟกัส

หลังการรักษาด้วยเลเซอร์ใน PDR

เมื่อไรจะรักษาด้วยการผ่าตัด มีเลือดออกในน้ำวุ้นตาเรื้อรัง ทำให้ มองไม่ชัดและให้การรักษาด้วย เลเซอร์ไม่ได้ จอประสาทตาลอกตัว จอประสาทตาฉีกขาด

จอประสาทตาลอกตัวจากเบาหวาน

การรักษาดีที่สุดคือ ตรวจตาแต่เนิ่นๆ สม่ำเสมอ รักษาแต่เมื่อเป็นน้อย