โปรตีน กรดอะมิโนหลายโมเลกุล จะยึดเหนี่ยวกันด้วยพันธะเพปไทด์ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ กรดอะมิโนหลายโมเลกุล จะยึดเหนี่ยวกันด้วยพันธะเพปไทด์ กรดอะมิโน 2 โมเลกุล เกิดปฏิกิริยารวมตัวกันจะได้สารประกอบที่เรียกว่า ไดเพปไทด์  กรดอะมิโน 3 โมเลกุล โมเลกุลทำปฏิกิริยารวมตัวกันจะได้สารประกอบ ไตรเพปไทด์ กรดอะมิโนหลายๆ โมเลกุลทำปฏิกิริยากันจนเกิดเป็นสายยาว จะได้สารประกอบซึ่งเรียกว่า  พอลิเพปไทด์

โครงสร้างของโปรตีน สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ โปรตีนประกอบด้วยธาตุต่างๆ หลายชนิด ได้แก่ C H O N บางชนิดมี P S Fe Zn Cu I เป็นต้น เป็นสารอินทรีย์โมเลกุลใหญ่ มีมวลโมเลกุลมากกว่า 5,000 g/mol เกิดจากกรดอะมิโน มาเชื่อมต่อกันด้วยพันธะเพปไทด์ จัดเป็นสารพวกพอลิเอไมด์ หรือพอลิเพปไทด์ เกิดโครงสร้างได้ 4 ระดับ คือ โครงสร้างปฐมภูมิ, โครงสร้างทุติภูมิโครงสร้างตติยภูมิ และ โครงสร้างจตุรภูมิ

โครงสร้างของโปรตีน สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ เกิดโครงสร้างได้ 4 ระดับ คือ โครงสร้างปฐมภูมิ, โครงสร้างทุติภูมิโครงสร้างตติยภูมิ และ โครงสร้างจตุรภูมิ

โครงสร้างปฐมภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ เป็นโครงสร้างที่แสดงลำดับกรดอะมิโนในสายเพปไทด์ หรือในโมเลกุลโปรตีน แต่ละชนิดจะมีจำนวนและลำดับของกรดอะมิโนที่จำเพาะ การจัดลำดับกรดอะมิโนในโครงสร้างปฐมภูมิกำหนดให้ปลายหมู่อะมิโนอยู่ด้านซ้าย และปลายหมู่คาร์บอกซิลอยู่ด้านขวา

โครงสร้างปฐมภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ ไดเพปไทด์ที่ประกอบด้วยกรดอะมิโนไกลซีน (Gly) และอะลานีน (Ala) สามารถเขียนลำดับกรดอะมิโนที่ต่อกันได้ดังนี้ ไตรเพปไทด์ที่ประกอบด้วยกรดอะมิโนไทโรซีน (Tyr) ฮิสติดีน (His) และซีสเตอีน (Cys) สามารถเขียนลำดับกรดอะมิโนที่ต่อกันได้ดังนี้

โครงสร้างทุติยภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ เป็นโครงสร้างที่เกิดจากการขดหรือม้วนตัวของโครงสร้างปฐมภูมิ ถ้าเกิดจากการสร้างพันธะไฮโดรเจนระหว่าง C=O ของกรดอะมิโนหนึ่งกับ N-H ของกรดอะมิโนถัดไปอีก 4 หน่วย ในสายพอลิเพปไทด์เดียวกัน จะเกิดโครงสร้างในลักษณะบิดเป็นเกลียวซึ่ง เรียกว่า เกลียวแอลฟา ถ้าเกิดจากการสร้างพันธะไฮโดรเจนระหว่าง C=O กับ N-H ของกรดอะมิโนระหว่างสายพอลิเพปไทด์ที่อยู่คู่กัน จะเกิดโครงสร้างมีลักษณะเป็นแผ่นซึ่งเรียกว่า แผ่นพลีทบีต้า

โครงสร้างทุติยภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ α-helix β-pleated sheet

โครงสร้างทุติยภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ ถ้าเกิดจากการสร้างพันธะไฮโดรเจนระหว่าง C=O ของกรดอะมิโนหนึ่งกับ N-H ของกรดอะมิโนถัดไปอีก 4 หน่วย ในสายพอลิเพปไทด์เดียวกัน จะเกิดโครงสร้างในลักษณะบิดเป็นเกลียวซึ่ง เรียกว่า เกลียวแอลฟา ถ้าเกิดจากการสร้างพันธะไฮโดรเจนระหว่าง C=O กับ N-H ของกรดอะมิโนระหว่างสายพอลิเพปไทด์ที่อยู่คู่กัน จะเกิดโครงสร้างมีลักษณะเป็นแผ่นซึ่งเรียกว่า แผ่นพลีทบีต้า

โครงสร้างตติยภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ เกิดจากโครงสร้างเกลียวแอลฟาม้วนเข้าหากัน และไขว้กันโดยมีแรงยึดเหนี่ยวอ่อนๆ โครงสร้างตติยภูมิของโปรตีนแต่ละชนิดจะมีลักษณะจำเพาะ ขึ้นอยู่กับลำดับของกรดอะมิโนในสายพอลิเพปไทด์ ทำให้เกิดเป็นโครงสร้างที่มีความเหมาะสมสำหรับการทำหน้าที่ต่างๆ ของโปรตีนเหล่านั้น

โครงสร้างจตุรภูมิ สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ เกิดจากการรวมตัวของหน่วยย่อยชนิดเดียว หรือต่างชนิดกันของโครงสร้างตติยภูมิ โดยมีแรงยึดเหนี่ยวยึดหน่วยย่อยเข้าด้วยกัน ลักษณะโครงสร้างใหม่ขึ้นอยู่กับโครงสร้างตติยภูมิซึ่งเป็นหน่วยย่อย โดยอาจมีการรวมตัวกันเป็นลักษณะก้อนกลม เช่น ฮีโมโกลบิน หรือเป็นมัดคล้ายเส้นใย เช่น คอลลาเจน

โครงสร้างของโปรตีน สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ

โครงสร้างของโปรตีน สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ

การทดสอบโปรตีน ทดสอบได้ด้วยสารละลายไบยูเร็ต (CuSO4 เจือจางในเบส) สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ ทดสอบได้ด้วยสารละลายไบยูเร็ต (CuSO4 เจือจางในเบส) CuSO4เจือจางในสารละลายเบส ทำปฏิกิริยากับองค์ประกอบย่อยของโปรตีนที่เรียกว่า กรดอะมิโน ได้สารสีน้ำเงินม่วงซึ่งเป็นสีของสารประกอบเชิงซ้อนระหว่างคอปเปอร์ (II) ไอออนกับไนโตรเจน ใช้ทดสอบสารที่มีพันธะเพปไทด์ตั้งแต่ 2 พันธะขึ้นไป

การทดสอบโปรตีน สารชีวโมเลกุล เคมี อ.ณัฐ