การแปรสัณฐานของแผ่นธรณี

เป็นการศึกษาด้านธรณีเพื่อใช้อธิบายการเปลี่ยนแปลงและ ธรณีแปรสัณฐาน ( Geotectonic) เป็นการศึกษาด้านธรณีเพื่อใช้อธิบายการเปลี่ยนแปลงและ การเคลื่อนที่ของแผ่นเปลือกโลก โดยกระบวนการเปลี่ยนแปลงเคลื่อนไหวของเปลือกโลกเกิดจาก วงจรการพาความร้อน (Convection cell) ซึ่งเกิดจากกลไกของการพาความร้อนในชั้นแมกมา เป็นสาเหตุทำให้แผ่นทวีป (Plate) มีการเคลื่อนที่ ในช่วงปี ค.ศ.1960 - 1970 ได้มีการสรุปแนวความคิด ทฤษฎี ที่สำคัญ ได้แก่ ทฤษฎีการแปรสัณฐานของแผ่นธรณี  ( Theory of plate Tectonic)  ทฤษฎีทวีปเลื่อน (Theory of Continental Drift )    

ทฤษฎีการแปรสัณฐานของแผ่นธรณี ( Theory of plate Tectonic)         เป็นการอธิบายถึงลักษณะของผิวโลกที่มีความแตกต่างกัน เช่นความสูงต่ำแตกต่างกัน บางแห่งเกิดเป็นเทือกเขาสูงกลางทวีป บางแห่งจะเป็นที่ราบ ที่พื้นมหาสมุทรเองก็มีทั้งเกาะแก่ง เทือกเขา และร่องลึก ทฤษฎีว่าด้วยกลไกของการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก โดยมีหลักฐานประกอบบ่งชี้ชัดเจน  จึงทำให้เป็นทฤษฎีที่ได้รับความนิยมอยู่ในปัจจุบันนี้

ทฤษฎีทวีปเลื่อน หรือ ทฤษฎีการเลื่อนไหลของทวีป ทฤษฎีทวีปเลื่อน หรือ ทฤษฎีการเลื่อนไหลของทวีป    ดร. อัลเฟรด  เวเกเนอร์ (Dr.Alfred  Wegener) ได้ตั้งสมมติฐานว่า อดีตเมื่อประมาณ 200 ล้านปีก่อน ทวีปต่างๆทั้งหมดบนโลกแต่เดิมเป็นแผ่นดินผืนเดียวกัน  เรียกว่า  พันเจีย(Pangaea)  และมหาสมุทรที่อยู่รอบๆ เรียกว่า พันทาลัสซา (Panthalassa)  ต่อมาพันเจียเริ่มแยกออกเป็น 2 ทวีป คือ 1. ลอเรเซีย (ทางตอนเหนือ) 2. กอนด์วานา (ทางตอนใต้)     อัลเฟรด เวเจเนอร์ (Alfred Wegener)

ในยุคไทรแอสสิก ประมาณ  200  ล้านปีที่แล้ว   พันเจียเริ่มแยกออกเป็นทวีปใหญ่  2 ทวีป  คือ ลอเรเซียทางตอนเหนือและกอนด์วานาทางตอนใต้ ลอเรเซีย (Laurasia) ประกอบด้วยทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปยุโรป เกาะกรีนแลนด์ และทวีปเอเชีย(ไม่รวมคาบสมุทรอินเดีย)   กอนด์วานา (Gondwana) ประกอบด้วยทวีปอเมริกาใต้ ทวีปแอฟริกา ทวีปแอนตาร์กติกา ทวีปออสเตรเลีย คาบสมุทรอินเดีย และเกาะมาดากัสการ์ จนเมื่อประมาณ 210-140 ล้านปีที่ผ่านมาออสเตรเลียยังคงเชื่อมอยู่กับแอนตารกติกา  และอเมริกาเหนือกับยุโรปก็ยังคงต่อเนื่องกัน 

ประมาณ 140-66.4 ล้านปี มหาสมุทรแอตแลนติกแยกตัวกว้างขึ้น ทำให้แอฟริกาเคลื่อนที่ห่างออกไปจากอเมริกาใต้  และอินเดียได้เคลื่อนไปชนกับเอเชียจนเกิดเป็นภูเขาหิมาลัยซึ่งทำให้เกิดแผ่นดินและมหาสมุทรดังที่เป็นอยู่ในปัจจุบัน 

นักธรณีวิทยา แบ่งเปลือกโลกออกเป็นแผ่น ๆ เรียกว่าแผ่นเปลือกโลก(Plate) หรือแผ่นธรณีภาค(Lithosphere Plate) แผ่นธรณีภาคขนาดใหญ่ มีทั้งหมด 6 แผ่น      1. แผ่นธรณีภาคยูเรเซีย(Eurasian Plate) รองรับทวีปยุโรป ทวีปเอเชียและพื้นน้ำบริเวณใกล้เคียง      2. แผ่นธรณีภาคอเมริกา(American Plate) รองรับทวีปอเมริกาเหนือ ทวีปอเมริกาใต้และพื้นน้ำ ครึ่งซีกตะวันตกของมหาสมุทรแอตแลนติก      3. แผ่นธรณีภาคแปซิฟิก(Pacific Plate) รองรับมหาสมุทรแปซิฟิก      4. แผ่นธรณีภาคอินเดีย – ออสเตรเลีย (India-Australian Plate) รองรับทวีปออสเตรเลีย ประเทศอินเดีย และพื้นน้ำระหว่างประเทศออสเตรเลียกับประเทศอินเดีย      5. แผ่นธรณีภาคแอนตาร์กติก(Antartic Plate) รองรับทวีปแอนตาร์กติกและพื้นน้ำโดยรอบ      6. แผ่นธรณีภาคแอฟริกา(African Plate)  รองรับทวีปอัฟริกาและพื้นน้ำโดยรอบ นอกจากนี้ยังมีแผ่นธรณีภาคขนาดเล็กที่แทรกอยู่ระหว่าง แผ่นธรณีภาคขนาดใหญ่ รวมกันมีจำนวน 13 แผ่น ได้แก่ แผ่นฟิจิ แผ่นฟิลิปปินส์  แผ่นนาสกา  แผ่นคาลิบเบีย แผ่นอาระเบีย  แผ่นคอคอส  แผ่นโก้โก้

รอยต่อของแผ่นธรณีภาค หลักฐานและข้อมูลทางธรณีวิทยา รอยต่อของแผ่นธรณีภาค เมื่อนักเรียนนำแผ่นภาพแต่ละทวีปมาต่อกันจะเห็นว่ามีส่วนที่สามารถต่อกันได้พอดี  เช่น   ขอบตะวันออกของอเมริกาใต้สามารถต่อกับขอบตะวันตกของทวีปแอฟริกาใต้ได้พอดี  

การค้นพบซากดึกดำบรรพ์ นักธรณีวิทยาเชื่อว่าซากดึกดำบรรพ์ของสิ่งมีชีวิต ต่าง ๆ ในแต่ละแผ่นธรณีภาคน่าจะเป็นหลักฐาน อีกอย่างหนึ่งซึ่งใช้ยืนยันเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลง ธรณีภาคของโลกได้ เพราะถ้าเป็นหินที่เคยเกิดอยู่ใน พื้นที่เดียวกันมาก่อน  เมื่อแผ่นธรณีภาคแยกจากกัน ไปแล้ว  ลักษณะของซากดึกดำบรรพ์และหินก็ควร จะเหมือนกันจากการสำรวจค้นพบพืชตระกูลเฟิร์น  กลอซซอพเทอริส  และสัตว์เลื้อยคลานมีโซซอรัส  กระจายไปอยู่ในทวีปต่างๆที่ห่างไกลกัน กลอซซอพเทอริส  มีโซซอรัส 

หลักฐานอื่น ๆ ยังมีหลักฐานการเปลี่ยนแปลงของอากาศที่ทำให้เกิดการสะสมตัวของตะกอนในบริเวณต่าง ๆ ของโลก  เช่น  หินที่เกิดจากตะกอนธารน้ำแข็งซึ่งควรจะเกิดขึ้นบริเวณขั้วโลก  แต่ปัจจุบันพบหินลักษณะนี้ในบริเวณชายทะเลทางตอนใต้ ของแอฟริกาและอินเดีย เป็นต้น  แสดงว่า แผ่นทวีปมีการเคลื่อนที่หลังจากที่มี การสะสมตะกอนจากธารน้ำแข็งแล้ว

ได้เวลาทำแบบฝึกหัด แล้วนะจ๊ะ