บทละครพูดเรื่อง เห็นแก่ลูก หน่วยการเรียนรู้ที่ ๑ บทละครพูดเรื่อง เห็นแก่ลูก By Pratchanee P. 2/2015
บทนำเรื่อง เป็นพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงใช้พระนามแฝงว่า “พระขรรค์เพชร” เป็นเรื่องที่พระองค์ทรงคิดโครงเรื่องเอง เป็นละครพูดภาษาไทยเรื่องแรกที่ทรงพระราชนิพนธ์โดยมิใช่เป็นการแปล ได้รับการแปลเป็นภาษาต่างประเทศ ถึง ๑๓ ภาษา ได้แก่ ภาษาญี่ปุ่น จีน นอร์เวย์ สเปน รัสเซีย อังกฤษ อินโดนีเซีย อาหรับ ฮินดี สิงหล มาเลย์ ฝรั่งเศส เกาหลี เพื่อเฉลิม พระเกียรติในงานฉลองวันพระบรมราชสมภพครบ ๑๐๐ ปี ของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว
ที่มาของเรื่อง ทรงพระราชนิพนธ์บทละครพูดเป็นจำนวนมาก ทั้งที่ทรงแปลหรือแปลงมาจากภาษาต่างประเทศ และทรงคิดผูกโครงเรื่องขึ้นเอง บางครั้งทรงอำนวย การซ้อมและทรงร่วมแสดงด้วย ในจำนวนบทละครพูด ที่เป็นเรื่องพระราชนิพนธ์ในพระบาทสมเด็จ- พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ที่ทรงคิดโครงเรื่องเองเป็น บทละครพูดภาษาไทยเรื่องแรก คือ บทละครพูดเรื่องเห็นแก่ลูก “บทละครพูด” มีที่มาจากประเทศทางตะวันตก และเริ่มแพร่หลายในประเทศไทยในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว และได้รับความนิยมสูงสุดในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เรื่อง เห็นแก่ลูก เป็นบทละครพูดร้อยแก้ว มีความยาว ๑ องก์ เนื้อเรื่องมีขนาดสั้น ปมเรื่องไม่ซับซ้อน บทละครพูดเป็นการสนทนาโต้ตอบของตัวละครที่เหมือนในชีวิตจริง
พระราชประวัติผู้ทรงพระราชนิพนธ์ ที่มาของเรื่อง พระราชประวัติผู้ทรงพระราชนิพนธ์ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว มีพระอัจฉริยภาพและทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจในหลายสาขา ทั้งด้านการเมืองการปกครอง การทหาร การศึกษา การสาธารณสุข การต่างประเทศ และที่สำคัญที่สุดคือ ด้านวรรณกรรมและอักษรศาสตร์ พระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาวชิราวุธ พระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นพระมหากษัตริย์ รัชกาลที่ ๖ แห่งพระบรมราชจักรีวงศ์ ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ ๑ มกราคม พ.ศ. ๒๔๒๓ เป็นพระราชโอรสพระองค์ที่ ๒๔ ในพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ครองราชสมบัติเมื่อวันเสาร์ที่ ๒๓ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๕๓ และเสด็จสวรรคตเมื่อวันที่ ๒๖ พฤศจิกายน พ.ศ. ๒๔๖๘ รวมพระชนมพรรษา ๔๕ พรรษา เสด็จดำรงราชสมบัติรวม ๑๕ ปี ได้รับการถวายพระราชสมัญญาเมื่อเสด็จสวรรคตแล้วว่า “สมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า” พ.ศ. ๒๕๑๕ UNESCO ได้ยกย่องพระเกียรติคุณของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวว่าทรงเป็น บุคคลสำคัญของโลก ผู้มีผลงานดีเด่นด้านวัฒนธรรม ในฐานะที่ทรงเป็นนักปราชญ์ นักประพันธ์ กวี และ นักแต่งบทละครไว้เป็นจำนวนมาก
ที่มาของเรื่อง เนื้อเรื่องย่อ พระยาภักดีเกรงว่าบุตรสาวจะต้องอับอายขายหน้า จึงให้เงินนายล้ำเพื่อให้กลับไป นายล้ำแสดงความเห็นแก่ตัวโดยจะขอพบแม่ลออ แม่ลออบังเอิญมาพบและพูดด้วย ความภาคภูมิใจในบิดาที่ให้กำเนิดตน นายล้ำเกิด ความละอายใจและเห็นแก่ลูก ไม่เปิดเผยความจริงเพื่อให้แม่ลออมีชีวิตที่มีความสุขต่อไป พระยาภักดีและนายล้ำเคยเป็นเพื่อนกัน และรักผู้หญิงคนเดียวกัน คือ แม่นวล ซึ่งเป็นมารดาของแม่ลออ แม่นวลได้ฝากลูกสาวไว้กับพระยาภักดีก่อนสิ้นใจ พระยาภักดีเลี้ยงแม่ลออและรักเหมือนลูกแท้ ๆ อบรมเลี้ยงดูและปลูกฝังให้มีความรักต่อบิดาแท้ ๆ นายล้ำบิดาของแม่ลออเป็นคนดื่มเหล้าจัด เคยต้องโทษจำคุกถึง ๑๐ ปี นายล้ำกลับมาเพราะต้องการแสดงตัวว่าเป็นบิดาของแม่ลออ เนื่องจากได้ข่าวว่าแม่ลออจะแต่งงานกับบุตรพระยารณชิตซึ่งมีฐานะดี นายล้ำจึงหวังจะมาขออยู่กับลูกสาว
ที่มาของเรื่อง ตัวอย่างเนื้อเรื่อง นายล้ำ. (นิ่งอยู่ครู่หนึ่ง แล้วพูด เสียงออกเครือ ๆ.) เจ้าคุณขอรับ ใต้เท้าพูดถูก, เด็กคนนี้ดีเกินที่จะเป็นลูกผม ผมมันเลวทรามเกินที่จะเป็นพ่อเขา ผมพึ่งรู้สึกความจริงเดี๋ยวนี้เอง. พระยาภักดี. (ตบบ่านายล้ำ.) พ่อล้ำ! นายล้ำ. หล่อนได้เขียนรูปพ่อของหล่อนขึ้นไว้ในใจเป็นคนดีไม่มีที่ติ ผมไม่ต้องการจะลบรูปนั้นเสียเลย. (ถอดแหวนวงหนึ่งจากนิ้ว.) นี่แน่ะครับแหวนนี้เป็นของแม่นวล ผมได้ติดไปด้วยสิ่งเดียวเท่านี้แหล่ะ เจ้าคุณได้โปรดเมตตาผมสักที พอถึงวันแต่งงานแม่ลออ เจ้าคุณได้โปรดให้แหวนนี้แก่เขา บอกว่าเป็นของรับไหว้ของผม ส่งมาแทนตัว.
บทวิเคราะห์ ๑. คุณค่าด้านเนื้อหา บทละครพูดมีความยาว ๑ องก์ ๑. คุณค่าด้านเนื้อหา บทละครพูดมีความยาว ๑ องก์ ตัวละครหลักในเรื่องมี ๓ ตัว ได้แก่ นายล้ำ พระยาภักดีนฤนาถ และแม่ลออ ๑.๑ โครงเรื่อง ๑.๒ ตัวละคร ๑.๔ แก่นเรื่อง ๑.๓ ฉาก สำนึกของความเป็นพ่อ และความเสียสละของพ่อ ที่มีต่อลูก เหตุการณ์ตามเนื้อเรื่องอยู่ในช่วง ยุคสมัยรัชกาลที่ ๖ สถานที่คือ ห้องหนังสือภายในบ้านของ พระยาภักดีนฤนาถ
บทวิเคราะห์ ๒. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ ๒. คุณค่าด้านวรรณศิลป์ ๒.๑ ลักษณะการประพันธ์ ประพันธ์ด้วยรูปแบบของบทละครพูดร้อยแก้ว ๒.๒ ศิลปะการประพันธ์ ๑). ใช้ภาษาเข้าใจง่าย เป็นภาษาพูดสนทนากันและ มีการบรรยายกิริยาอาการ ความรู้สึก นายล้ำ. (เสียงเครือ.) เจ้าคุณ! ผม...ผม... (เช็ดน้ำตา.) พระยาภักดี. อ๊าย! ไม่รับไม่ได้ ไม่รับโกรธกันเทียว. (ยัดเยียดธนบัตรให้นายล้ำ.) นายล้ำ. (รับธนบัตร.) ผมจะไม่ลืมพระเดชพระคุณใต้เท้าจนตายทีเดียว ขอให้เชื่อผมเถอะ. ตัวอย่าง
บทวิเคราะห์ ๒.๒ ศิลปะการประพันธ์ ๒.๒ ศิลปะการประพันธ์ ๒). มีคำอุทานในบทสนทนา ทำให้บทสนทนาดูมีชีวิตชีวา น่าสนใจ น่าติดตาม พระยาภักดี. ฮือ! แล้วก็ทำยังไงล่ะ ฉันหวังใจว่าการที่ทำนั้นไม่เป็นสิ่งที่ผิดกฎหมาย, แต่ที่จริงนี่ก็ไม่ต้องกล่าวเพราะถ้าผิดกฎหมายแกคงไม่มาเล่าให้ฉันฟัง. นายล้ำ. อ้อ! เจ้าคุณนี่ก็ยังช่างพูดอยู่เหมือนหนุ่ม ๆ น่ะเอง การที่ผมทำน่ะ เป็นการค้าขายครับ. ตัวอย่าง ๓). มีการใช้ภาษาพูดในยุคสมัยนั้น เช่น กระได หล่อน เทียว
บทวิเคราะห์ ๒.๒ ศิลปะการประพันธ์ ๒.๒ ศิลปะการประพันธ์ ๔). มีการใช้คำทับศัพท์ภาษาอังกฤษ เช่น ออฟฟิศ ๕). มีการใช้เครื่องหมายวรรคตอนตามรูปแบบของภาษาอังกฤษ พระยาภักดี. ฮือ! พิศ ๆ ไปก็ออกจะจำได้ นายล้ำใช่ไหม ? นายล้ำ. ขอรับ นายล้ำ ทิพเดชะ. พระยาภักดี. อ้อ ๆ นั่งเสียก่อนซิ, (นั่งทั้งสองคนด้วยกัน.) เป็นยังไง สบายดีอยู่ดอกหรือ ? ตัวอย่าง
บทวิเคราะห์ ๓. คุณค่าด้านสังคมและวัฒนธรรม ๓. คุณค่าด้านสังคมและวัฒนธรรม ๓.๑ สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมการแต่งงานว่ามีการรดน้ำอวยพร จากผู้ใหญ่อันเป็นประเพณีการแต่งงานที่ดีงาม และผู้ใหญ่จะมี ของรับไหว้ตามประเพณี ๓.๒ ค่านิยมไทยสมัยก่อนจะให้ลูกสาวแต่งงานตั้งแต่อายุยังน้อย ๓.๓ สังคมไทยสมัยนั้นใช้เงินเป็น “ชั่ง” เป็น “บาท” เช่น ห้าสิบชั่ง สามสี่ร้อยบาท ๓.๔ สังคมไทยสมัยนั้นมีการถ่ายภาพแล้ว ๓.๕ สังคมไทยยกย่องชื่นชมการทำมาหากินอย่างสุจริต และถ้าทำผิดกฎหมายจะถูกลงโทษ ผู้ที่ไม่ซื่อสัตย์สุจริตทำผิดกฎหมายจะไม่ได้รับการยอมรับในสังคม
๒. ได้ความรู้เกี่ยวกับสภาพ สังคมไทยสมัยก่อนทั้งวิถีชีวิต ประเพณี และค่านิยม ๑. ได้ความรู้เกี่ยวกับรูปแบบ ของการเขียนบทละครพูด และการใช้ภาษาในบทสนทนา ความรู้จากวรรณคดี ๓. ได้ความรู้เกี่ยวกับมาตราเงินไทย สมัยนั้นว่ามีหน่วยเป็นชั่งและบาท ๔. ได้ความรู้เกี่ยวกับเทคโนโลยีใน สมัยรัชกาลที่ ๖ ว่ามี การถ่ายภาพ
ข้อคิดนำชีวิต ๑. มนุษย์ทุกคนไม่ว่าไพร่ ผู้ดี มีความรักลูกเสมอ แม้ว่าคนที่เห็นแก่ตัวอย่างนายล้ำ สุดท้ายก็แสดงแก่นแท้ของหัวใจที่รักลูก เห็นแก่ลูก ยอมเสียสละเพื่อลูก ๒. เมื่อจะเลี้ยงดูผู้ใดก็ควรให้ความรัก ความเมตตา ดูแลทะนุถนอมอย่างพระยาภักดี เลี้ยงแม่ลออ ๓. เลือกประกอบอาชีพที่สุจริต และมีความซื่อสัตย์ในหน้าที่ของตน ไม่โลภ ไม่คดโกง ๔. ไม่ดื่มสุราและไม่ยุ่งเกี่ยวกับสารเสพติดทุกชนิด เพราะสารเสพติดทำลาย ทั้งสติปัญญา สุขภาพ และอนาคต