วิชากฎหมายอาญาภาคทั่วไป (177285) สงกรานต์ ป้องบุญจันทร์ คณะนิติศาสตร์ ม.เชียงใหม่ kansft@hotmail.com

เค้าโครงการบรรยาย 1. ขอบเขตการออกข้อสอบ 2. ทำแบบฝึกหัด ๑ ข้อ 3. เฉลยแบบฝึกหัด

ขอบเขตการออกข้อสอบ ไม่ออกเรื่องความผิดลหุโทษ กับโกงเจ้าหนี้ ข้อสอบมีทั้งหมด ๓ ข้อ ๕๐ คะแนน ข้อสอบบรรยาย ๒๐ คะแนน ๑ ข้อ ข้อสอบอุทาหรณ์ ๒ ข้อ ข้อละ ๑๕ คะแนน ไม่ให้เอาเอกสารใด ๆ เข้าห้องสอบ

ขอบเขตการออกข้อสอบ ๖. การให้คะแนนแบ่งเป็นประเด็น ได้แก่ ตัวบท, คำอธิบายตัวบท (กรณีข้อสอบบรรยาย), การปรับหลักกฎหมาย, และธงคำตอบ นศ.ต้องตอบทุกเรื่อง ไม่เช่นนั้นจะไม่ได้คะแนนในประเด็นนั้น กรณีที่ผมอ่านไม่ออก ผมมีสิทธิตีความตามที่ผมเข้าใจ แม้ไม่ตรงกับเจตนาของนักศึกษา ดังนั้นเขียนให้ตัวใหญ่ อ่านง่าย เพื่อประโยชน์ของ นศ.เอง

ข้อแนะนำ อ่านโจทก์ให้ละเอียด ตอบให้ครบทุกประเด็น เขียนเค้าโครงก่อนเขียนตอบจริง วางโครงสร้างการเขียนตอบให้ชัดเจน หากมีตัวละครหลายคนและผิดคนละฐานให้แยกวินิจฉัย เขียนให้เป็นระบบ มีการแบ่งหัวข้อ ย่อหน้า ขณะเขียน ให้นึกถึงคนอ่านด้วยเสมอ

ข้อสอบข้อ ๒ ข้อ ๒. เหี้ยมและละมุน เป็นสามีภรรยากัน ทั้งคู่ยังไม่มีแผนที่จะมีลูก แต่ละมุนได้ตั้งครรภ์โดยไม่ได้ตั้งใจ เหี้ยมไม่พอใจที่ละมุนปล่อยให้ตัวเองตั้งครรภ์จึงโทษและดุละมุนมาโดยตลอด วันหนึ่งขณะที่ละมุนตั้งครรภ์ได้ ๔ เดือน เหี้ยมซึ่งเมาเหล้า ได้บอกกับละมุนว่า “ไม่ต้องเอามันไว้แล้วไอ้มารหัวขน ทำลายชีวิตพ่อแม่ กูจะเอามึงออกมาเอง” ละมุนยอมให้เหี้ยมทำร้ายเพราะคิดในใจว่า “มารหัวขนจริง ๆ อย่างที่พ่อมันว่า ตายไปได้ก็ดี” ว่าแล้วเหี้ยมก็กำหมัดและวิ่งไปต่อยที่ท้องละมุนเต็มแรง โดยที่ละมุนไม่หลบเลี่ยงแต่อย่างใด แต่ด้วยความเมา หมัดของเหี้ยมได้พลาดไปถูกบริเวณหน้าอกของละมุนและเหี้ยมก็เซล้มลงไปหัวฟาดพื้นจนหัวแตก การหัวแตกทำให้เหี้ยมเริ่มหายเมาและได้สติขึ้นมา เขาสำนึกได้ว่าการท้องของละมุนเป็นความรับผิดชอบของเขาและละมุน ทารกในท้องไม่มีส่วนผิดแม้แต่น้อย เขาจึงขอโทษละมุนและบอกกับละมุนว่าเขาจะตั้งใจทำงานเพื่อเลี้ยงลูกและครอบครัว ละมุนได้ฟังเช่นนั้นก็รู้สึกผิดเช่นกัน เธอเห็นด้วยกับเหี้ยมว่าทารกไม่ผิดและตัดสินใจว่าจะร่วมกันเลี้ยงลูกคนนี้อย่างดีที่สุด จากนั้นเหี้ยมพาละมุนไปหาหมอ ผลปรากฏว่าลูกในท้องยังปลอดภัย แต่ละมุนบาดเจ็บเล็กน้อยบริเวณหน้าอก เช่นนี้ ให้ท่านวินิจฉัยว่าเหี้ยมกับละมุนต้องรับผิดทางอาญาหรือไม่อย่างไร

แนวคำตอบ ๑. หลักกฎหมายที่เกี่ยวข้องได้แก่มาตรา ๘๐, ๓๐๑, ๓๐๒, ๓๐๔, ๓๙๑

แนวคำตอบ ๒.๑ ความรับผิดของเหี้ยม ๒.๑.๑ ความรับผิดเกี่ยวกับการทำให้ผู้หญิงแท้งลูก เหี้ยมมีเจตนาทำให้ละมุนแท้งลูก โดยขณะลงมือนั้นละมุนยินยอมให้กระทำ การกระทำของเขาจึงเป็นความผิดฐานทำให้ผู้หญิงแท้งลูกโดยที่ผู้หญิงยินยอมตามมาตรา ๓๐๒ แต่การกระทำของเหี้ยมไม่บรรลุผล เหี้ยมจึงมีความผิดฐานพยายามทำให้ผู้หญิงแท้งลูกตามมาตรา ๓๐๒ ประกอบกับมาตรา ๘๐ ซึ่งต้องรับโทษสองในสามของโทษที่กฎหมายกำหนดไว้

แนวคำตอบ อย่างไรก็ตามในเรื่องการพยายามกระทำความผิดตามมาตรา ๓๐๒ นั้นมาตรา ๓๐๔ กำหนดไว้เป็นพิเศษแตกต่างจากหลักทั่วไปว่าผู้พยายามกระทำความผิดไม่ต้องรับโทษตามกฎหมาย เหี้ยมจึงไม่ต้องรับโทษ

แนวคำตอบ ๒.๑.๒ ความรับผิดเกี่ยวกับการทำร้ายร่างกาย การที่เหี้ยมเจตนาทำให้ละมุนแท้งลูกแต่ไม่สำเร็จ และมีผลทำให้ละมุนได้รับบาดเจ็บเล็กน้อยที่บริเวณหน้าอกนั้น ไม่เป็นการใช้กำลังทำร้ายผู้อื่นโดยไม่ถึงกับเป็นอันตรายแก่กายหรือจิตใจตามมาตรา ๓๙๑ เพราะ ความผิดตามมาตรา ๓๙๑ นี้ต้องมีเจตนาใช้กำลังทำร้ายร่างกายในลักษณะที่ไม่รุนแรงมาตั้งแต่ต้น ซึ่งไม่สอดคล้องกับข้อเท็จจริงในคดีนี้ที่เขาเจตนาทำให้ละมุนแท้งลูกซึ่งมีลักษณะรุนแรงและมีความผิดฐานพยายามทำแท้ง แต่กฎหมายยกเว้นโทษให้ การกระทำของเขาจึงไม่เป็นความผิดตามมาตรานี้

แนวคำตอบ ๒.๒ ความรับผิดของละมุน ละมุนยินยอมให้เหี้ยมทำให้ตนเองแท้งลูก เป็นการกระทำความผิดกฎหมาย ฐานเป็นผู้หญิงยินยอมให้ผู้อื่นทำให้ตนแท้งลูกตามมาตรา ๓๐๑ แต่การกระทำของเหี้ยมไม่บรรลุผล ละมุนไม่แท้งลูก ละมุนจึงมีความผิดเพียงฐานพยายามกระทำความผิดตามมาตรา ๓๐๑ ประกอบกับมาตรา ๘๐ ซึ่งต้องรับโทษสองในสามของโทษที่กฎหมายกำหนดไว้

แนวคำตอบ อย่างไรก็ตามในเรื่องการพยายามกระทำความผิดตามมาตรา ๓๐๑ นั้นมาตรา ๓๐๔ กำหนดไว้เป็นพิเศษแตกต่างจากหลักทั่วไปว่าผู้พยายามกระทำความผิดไม่ต้องรับโทษตามกฎหมาย ละมุนจึงไม่ต้องรับโทษ

แนวคำตอบ ๓.สรุป เหี้ยมมีความผิดฐานพยายามทำให้ผู้หญิงแท้งลูกโดยที่ผู้หญิงยินยอม แต่กฎหมายยกเว้นโทษให้เขาจึงไม่ต้องรับโทษ การกระทำของเหี้ยมไม่เป็นความผิดฐานใช้กำลังทำร้ายผู้อื่นโดยไม่ถึงกับเป็นอันตรายแก่กายหรือจิตใจ ละมุนมีความผิดฐานพยายามทำให้ตนเองแท้งลูก แต่กฎหมายยกเว้นโทษให้เธอจึงไม่ต้องรับโทษ

แบบฝึกหัด นักศึกษามีความเห็นอย่างไรกับคำกล่าวที่ว่า “ความผิดฐาน กรรโชกทรัพย์กับความผิดฐานชิงทรัพย์ ไม่อาจเกิดขึ้นพร้อมกันได้ เพราะองค์ประกอบความผิดแตกต่างกัน ดังนั้นเมื่อมีการกระทำ ความผิดอาญาขึ้น จึงต้องเป็นความผิดฐานใด ฐานหนึ่งเท่านั้น” ให้นักศึกษาแสดงความเห็นและอธิบายอย่างละเอียดต่อข้อความ ดังกล่าวข้างต้น พร้อมยกตัวอย่างที่แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์ ระหว่างความผิดสองฐานดังกล่าวให้ชัดเจน

แนวคำตอบ องค์ประกอบความผิดฐานกรรโชกทรัพย์ องค์ประกอบความผิดฐานชิงทรัพย์ เปรียบเทียบให้เห็นส่วนที่เหมือน เปรียบเทียบให้เห็นส่วนที่ต่าง ยกตัวอย่างที่ชี้ให้เห็นกรณีที่เป็นชิงทรัพย์อย่างเดียว ยกตัวอย่างให้เห็นกรณีที่เป็นกรรโชกอย่างเดียว ยกตัวอย่างให้เห็นกรณีที่เป็นทั้งกรรโชกและชิงทรัพย์

วิเคราะห์กรณีศึกษา สุรศักดิ์นำรถไปซ่อมที่อู่ของวิเชียร ซึ่งวิเชียรแจ้งว่าจะใช้เวลาซ่อม ๓ เดือน ระหว่างที่ซ่อมรถในวันแรกวิเชียรพบเงินสดที่สุรศักดิ์ลืมไว้ในรถ ๕,๐๐๐ บาท สุรศักดิ์มาถามวิเชียรปฏิเสธว่าไม่เห็นเงินจำนวนดังกล่าว ในเดือนที่สองวิเชียรร้อนเงินจึงถอดเครื่องเสียงของรถสุรศักดิ์ไปขาย ให้อำนาจในราคาถูกกว่าท้องตลาด ๑๐ เปอร์เซ็นต์ โดยอำนาจไม่รู้ว่าวิเชียรขโมยมา เพราะวิเชียรมักนำอุปกรณ์พวกนี้มาขายเป็นปกติเมื่อมารับรถกลับไป สุรศักดิ์จึงรู้ว่าเครื่องเสียงของตนหายไป เช่นนี้ให้วินิจฉัยความรับผิดทางอาญาของผู้เกี่ยวข้องทั้งหมด

แนวคำตอบ องค์ประกอบ ลักทรัพย์ ยักยอกทรัพย์ ยักยอกทรัพย์สินหาย ทำให้เสียทรัพย์ รับของโจร วินิจฉัยความรับผิดของวิเชียร ลักทรัพย์เงินที่อยู่ในรถ ยักยอกทรัพย์ กรณีเครื่องเสียง ทำให้เสียทรัพย์กรณีถอดเครื่องเสียงออกจากรถ

แนวคำตอบ ๓. วินิจฉัยความรับผิดของอำนาจ ไม่ผิดฐานรับของโจร ไม่รู้ว่าทรัพย์ได้มาจากการกระทำความผิด เพราะพฤติการณ์และราคา ไม่ผิดปกติ ๔. สรุป

ข้อคิด ๑. คำถามสำคัญกว่าคำตอบ - เพราะคำถามจะกำหนดทิศทางของคำตอบ พยายามอย่างที่สุดที่จะตั้งคำถามด้วยตัวเอง และตอบคำถามนั้น เพราะนี่อาจเป็นชีวิตเดียวที่เรามีอยู่

ข้อคิด ๒. ทุกคนมีศักยภาพที่จะเป็นและทำทุกอย่างที่อยากเป็นอยากทำได้ “If you really want something, all universes will inspire you to achieve it.” The Alchemist, Paulo Coelho

ข้อคิด ๓. พยายามขยายขอบเขตความรัก ความหวังดี ของเราให้กว้างที่สุดเท่าที่จะกว้างได้ จากตัวเอง ครอบครัว ชุมชน ประเทศ และมนุษยชาติ ทุกคนดูแลตัวเองได้ เราน่าจะมีส่วนทำให้สังคมมันดีขึ้น ยุติธรรมขึ้น น่าอยู่ขึ้นด้วย

ข้อคิด ๔. ขอบคุณที่อดทนเรียนรู้มาด้วยกัน เราต่างเป็นครูของกันและกัน