การคิดสร้างสรรค์ (Creative Thinking) ลือชา ลดาชาติ วิทยาลัยการศึกษา มหาวิทยาลัยพะเยา

Definitions I defined creativity as the process of becoming sensitive to problems, deficiencies, gaps in knowledge, missing elements, disharmonies, and so on; identifying the difficulty; searching for solutions; making guesses or formulating hypotheses about the deficiencies; testing and retesting these hypotheses and possibly modifying and retesting them; and finally communicating the results.

Definitions การขยายขอบเขตความคิดออกไปจากกรอบความคิดเดิมที่มีอยู่สู่ความคิดใหม่ ๆ ที่ไม่เคยเกดขึ้นมาก่อน เพื่อค้นหาคำตอบที่ดีที่สุดให้กับปัญหาที่เกิดขึ้น (ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์)

Characteristics Generally, creative thinking has been treated as one special kind of problem-solving. Problem-solving may be called creative to the extent that one or more of the following conditions are satisfied:

Characteristics The product of the thinking has novelty and value (either for the thinker or for his culture) The thinking is unconventional in a sense that it requires modification on or rejection of previously accepted ideas. The thinking requires high motivation and persistence, taking place either over a considerable span of time (continuously or intermittently) or at high intensity. The problem as initially posed was vague and undefined, so that part of the task was to formulate the problem itself.

Characteristics ความคิดสร้างสรรค์ต้อง: เป็นสิ่งใหม่ ใช้การได้ เหมาะสม (ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์)

Dimensions Fluency (คิดคล่อง): The number of relevant responses produced by a subject. Flexibility (คิดยืดหยุ่น): The number of shifts in thinking or number of different categories of questions, causes, or consequences. Originality (คิดริเริ่ม): The statistical infrequency of these questions, causes, or consequences or the extent to which the response represents a mental leap or departure from the obvious and commonplace. Elaboration (คิดละเอียดลออ): The detail and specificity incorporated into the questions and hypotheses.

Fluency Make a list everything you can think of that is red. Make of list of presents you could give your best friend if you don’t have money. Write as many words as you can think of that means the same as pretty. How many can you?

Flexibility This is a picture of animal tracks. What is your initial hypothesis about what these animals were doing? What else can you think of?

Originality Use the shortest route. Be able to turn at the curved corner.

Elaboration Complete the drawing to create something novel or unique that is satisfying to you.

Process ลำดับขั้นตอนของการคิดสร้างสรรค์ ขั้นกำหนดเป้าหมายของการคิด ขั้นแสวงหาแนวคิดใหม่ ขั้นการประเมินและคัดเลือกแนวคิด (ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์)

Factors องค์ประกอบด้านทัศนคติและบุคลิกลักษณะ องค์ประกอบด้านความสามารถทางสติปัญญา องค์ประกอบด้านความรู้ องค์ประกอบด้านรูปแบบการคิด องค์ประกอบด้านแรงจูงใจ องค์ประกอบด้านสิ่งแวดล้อม (ศ.ดร.เกรียงศักดิ์ เจริญวงศ์ศักดิ์)

Factors องค์ประกอบด้านทัศนคติและบุคลิกลักษณะ เปิดกว้างเพื่อรับประสบการณ์ใหม่ ๆ มีอิสระในการพินิจและตัดสินใจ มีทัศนคติเชิงบวกต่อสถานการณ์ ไม่กลัวงานหนัก/มีความวิริยะอุตสาหะ สนใจสิ่งที่มีความซับซ้อน อดทนต่อปัญหาที่ยังไม่มีทางออก

Factors องค์ประกอบด้านความสามารถทางสติปัญญา ความสามารถในการกำหนดขอบเขตของปัญหา ความสามารถในการใช้จินตนาการ ความสามารถในการคัดเลือกอย่างมียุทธศาสตร์ ความสามารถในการประเมินอย่างมีประสิทธิภาพ

Factors องค์ประกอบด้านความรู้ ด้านบวก: ความรู้ทำให้เข้าใจธรรมชาติของปัญหา และมองเห็นทางแกปัญหาที่หลากหลาย ด้านลบ: ความรู้อาจก่อให้เกิดการยึดติด ซึ่งขัดขวางความคิดริเริ่มสร้างสรรค์

Factors องค์ประกอบด้านรูปแบบการคิด ความสมดุลระหว่างการคิดมุมกว้าง/ภาพรวม กับการคิดมุมแคบ/รายละเอียด ความสามารถในการสลับมุมมองของความคิด “การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์มักจะต้องมองในภาพกว้างก่อน หรือคิดในมุมกว้างก่อน จากนั้น ค่อยพิจารณาในรายละเอียดปลีกย่อย เพื่อให้ได้ความคิดสร้างสรรค์ที่สมบูรณ์ที่สุด”

Factors องค์ประกอบด้านแรงจูงใจ แรงจูงใจภายใน แรงจูงใจภายนอก สนุก น่าสนใจ อยากเอาชนะ ความภูมิใจในตนเอง แรงจูงใจภายนอก เงิน เกรด ชื่อเสียง เกียรติยศ

Factors องค์ประกอบด้านสิ่งแวดล้อม ทางกายภาพ ทางจิตวิทยาสังคม แสง เสียง อุณหภูมิ สภาพอากาศ ทางจิตวิทยาสังคม เวลา ความกดดัน ความคาดหวัง ความเป็นอิสระ

Factors

Techniques หาความคิดใหม่ที่หลากหลายด้ายการระดมสมอง ทำของเก่าให้เป็นของใหม่โดยการฝึกตั้งคำถามเหล่านี้ เอาไปใช้อย่างอื่นได้หรือไม่ (put to other uses?) ดัดแปลงใช้อย่างอื่นได้หรือไม่ (adapt?) ปรับเปลี่ยนได้หรือไม่ (modify?) เพิ่ม/ขยายได้หรือไม่ (magnify?) ลด/หดได้หรือไม่ (minify?) ทดแทนได้หรือไม่ (substitute?) จัดใหม่ได้หรือไม่ (rearrange?) สลับได้หรือไม่ (reverse?) ผสม/รวมได้หรือไม่ (combine?)

Techniques ขยายขอบเขตปัญหาจากรูปธรรมสู่นามธรรม แล้วค่อยคิด ปัญหาที่จอดรถไม่พอ ถอยจากปัญหาไป 1 ก้าว แล้วถามว่า “เราสามารถจัดเก็บสิ่งของได้กี่แบบ อะไรบ้าง” แล้วค่อยเจาะจงมากขึ้น “สิ่งของนั้นมีขนาดใหญ่” >> “สิ่งของนั้นพับไม่ได้” แล้วประเมินและความคิดที่เหมาะสมกับปัญหาที่เจาะจงนั้น (รถ)

Techniques ปรับสภาพแวดล้อมและเวลาให้เหมาะสมสำหรับการคิด กลับสิ่งที่คิด แล้วลองคิดในมุมกลับ ธุรกิจโรงแรมต้องมีห้องพักและพนักงาน ธุรกิจโรงแรมที่ไม่มีห้องพักและพนักงาน การขายของต้องมีหน้าร้าน การขายของโดยไม่มีหน้าร้าน

Techniques จับคู่ตรงข้าม เพื่อหักมุมสู่สิ่งใหม่ คิดแหวกวงความน่าจะเป็น ย้อนกลับมาหาความเป็นไปได้ หาสิ่งไม่เชื่อมโยง เป็นตัวเขี่ยความคิดสร้างสรรค์

Techniques ใช้เทคนิคการสังเคราะห์ส่วนประกอบ นวัตกรรมด้านยานพาหนะ

Techniques ใช้การเปรียบเทียบ เพื่อกระตุ้นมุมมองใหม่ ๆ เปรียบเทียบตนเองกับสิ่งอื่น เปรียบเทียบสิ่งหนึ่งกับอีกสิ่งหนึ่งโดยตรง