สถานการณ์และแนวโน้มการระบาด มาตรการและแนวทางการดำเนินงาน EBOLA สถานการณ์และแนวโน้มการระบาด มาตรการและแนวทางการดำเนินงาน เตรียมความพร้อม

โรคอีโบล่า * ระบาดในปัจจุบัน และอัตราป่วยตายประมาณ ร้อยละ 45-90 โรคติดเชื้อไวรัสชนิดเฉียบพลันและรุนแรง จากเชื้อไวรัสอีโบลา ซึ่งมี 5 สายพันธุ์ 1. ซาร์อี * 2. ไอวอรีโคสต์ 3. ซูดาน 4. เรสตัน 5. บันดิบูเกียว * ระบาดในปัจจุบัน และอัตราป่วยตายประมาณ ร้อยละ 45-90 อัตราป่วยตาย

ระยะฟักตัว - อาการ ระยะฟักตัวประมาณ 2 - 21 วัน อาการ (เฉลี่ย 8-10 วัน) ไข้สูงทันทีทันใด อ่อนเพลีย ปวดศีรษะ ปวดกล้ามเนื้อ เจ็บคอ อาเจียน ท้องเสีย และมีผื่นนูนแดงตามตัว เลือดออกในและนอกร่างกาย ตับ/ไตวาย อาการระบบประสาทส่วนกลาง เสียชีวิต

การแพร่โรค/การติดต่อ สัตว์สู่คน สัมผัสโดยตรงกับเลือด หรือเครื่องในของสัตว์ติดเชื้อ รับประทานผลไม้เหลือ จากสัตว์ติดเชื้อ

การแพร่โรค/การติดต่อ คนสู่คน สัมผัสโดยตรงกับคน/ศพ ที่ติดเชื้อ สารคัดหลั่ง นํ้าอสุจิ อุจจาระ ปัสสาวะ เลือด นอกจากนี้ เข็มและหลอดฉีดยาที่ปนเปื้อนเชื้อ

การรักษา การรักษา: ไม่มียารักษาจําเพาะ ไม่มีวัคซีน การรักษา:  ไม่มียารักษาจําเพาะ ไม่มีวัคซีน Zmapp และวัคซีน อยู่ในขั้นทดลอง

สถานการณ์ Ebola ในปัจจุบัน Senegal Nigeria 7

+ 1

ระบาดทั่วพื้นที่ ติดเชื้อในพื้นที่ + ตาย ติดเชื้อในพื้นที่ + ไม่ตาย รับเข้าพื้นที่ + ตาย รับเข้าพื้นที่ + ไม่ตาย รับมาดูแลต่อ + ไม่ตาย รับมาดูแลต่อ + ตาย

สถานการณ์ในต่างประเทศ 11

นิยามเฝ้าระวัง ผู้ป่วยโรคติดเชื้ออีโบลา 1. ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์สอบสวน (PUI: patient under investigation) คือ ผู้ที่มีอาการไข้ตั้งแต่ 38 องศาเซลเซียสขึ้นไป ร่วมกับ มีประวัติข้อใดข้อหนึ่งในช่วง 21 วันก่อนเริ่มป่วย - อาศัยอยู่หรือเดินทางมาจากประเทศที่เกิดโรค (ปัจจุบันได้แก่ กินี ไลบีเรีย เซียราลีโอน และเมืองลากอส ไนจีเรีย) - สัมผัสผู้ป่วยหรือศพของผู้ป่วยที่สงสัยติดเชื้ออีโบลา - สัมผัสโดยตรงกับสัตว์จำพวกค้างคาว หนู ลิง สัตว์ป่าเท้ากีบที่มาจากพื้นที่เกิดโรค

นิยามเฝ้าระวัง ผู้ป่วยโรคติดเชื้ออีโบลา 2 ผู้ป่วยสงสัย (suspect case) ได้แก่ ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์สอบสวนที่มี อาการอย่างน้อย 3 จากอาการดังต่อไปนี้ ปวดศีรษะมาก ปวดข้อมาก ปวดกล้ามเนื้อมาก ปวดแน่นท้อง อาเจียน ถ่ายเหลว สะอึก กลืนลำบาก ซึม หรือ เลือดออกผิดปกติ / อาการแย่ลงเร็ว / เสียชีวิต โดยไม่ทราบสาเหตุอื่นๆ ที่ชัดเจน ผู้ป่วยน่าจะเป็น (probable case) ได้แก่ ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์สอบสวน ที่มีประวัติสัมผัสผู้ป่วยหรือศพของผู้ป่วยที่ยืนยัน/น่าจะเป็นผู้ติดเชื้ออีโบลา

นิยามเฝ้าระวัง ผู้ป่วยโรคติดเชื้ออีโบลา 2 ผู้ป่วยยืนยัน (Confirmed case) ผู้ป่วยเข้าเกณฑ์สอบสวนที่มีผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ พบหลักฐานการติดเชื้อไวรัสอีโบลา ด้วยวิธี Ebola Realtime RT-PCR ให้ผลบวก หรือการตรวจด้วยวิธี ELISA พบ Ebola IgM ให้ผลบวก หรือ สามารถแยกเชื้อไวรัสอีโบลา (viral isolation) หมายเหตุ ณ ปัจจุบัน ห้องปฏิบัติการในประเทศไทย ยังไม่ทำการแยกเชื้อไวรัสอีโบลาในห้องปฏิบัติการ เนื่องจากต้องการความปลอดภัยสูงในระดับ BSL4 การแยกเชื้อไวรัสอีโบลาต้องนำส่งห้องปฏิบัติการของ US CDC

นิยามเฝ้าระวัง ผู้ป่วยโรคติดเชื้ออีโบลา 3 ตัดออกจากการเป็นผู้ป่วย (discarded) ผู้ป่วยที่มีผลตรวจทางห้องปฏิบัติการ ไม่พบหลักฐานการติดเชื้อไวรัสอีโบลาจากทั้ง Ebola Realtime และ Conventional RT-PCR ให้ผลลบ จากตัวอย่างเลือดที่เก็บในช่วงเวลาที่เหมาะสม (อย่างน้อยวันที่ 5 หลังเริ่มมีอาการ) และตรวจโดยห้องปฏิบัติการที่แตกต่างกัน

การแบ่งระดับการระบาด ระดับที่ 1 (phase 1) มี PUI (ประวัติเสี่ยง + มีอาการ) น้อยกว่าหรือเท่ากับ 4 ราย มี contact ไม่เกิน 24 ราย ระดับที่ 2 (phase 2) มี confirm case ตั้งแต่ 1 ราย แต่ไม่เกิน 4 ราย หรือมี PUI รวมกับ confirm case ไม่เกิน 4 ราย หรือมี contact ไม่เกิน 24 ราย ระดับที่ 3 (phase 3) มี PUI รวมกับ confirm case มากกว่า 4 ราย หรือมี contact มากกว่า 124 ราย

ความเสี่ยงการมีผู้ป่วยในปัจจุบัน พบผู้เดินทางจากประเทศเสี่ยง เฉลี่ยวันละ 22 คน จากการคำนวณพบว่า ประเทศไทยจะพบผู้ป่วย PUI เฉลี่ยประมาณ 2-4 คน ต่อเดือน จะพบ PUI ไปอีกอย่างน้อย 6-9 เดือน 1st generation สำคัญมาก

1