Diabetic Foot แผลเบาหวาน กับ การดูแล ป้องกัน นายแพทย์ บัณฑิต วรรณศุภผล 19 ธ.ค. 2013 ห้องประชุมมะฮอกกานี รพศ. วชิระภูเก็ต งาน “แลกเปลี่ยนเรียนรู้ วันเบาหวานโลก 2013” Pitfall การพยาบาล ผู้ป่วยเบาหวาน กรณีศึกษา ภาวะแทรกซ้อนของโรคเบาหวาน แผลเบาหวาน การดูแลเบาหวาน Update diabetes care

หัวข้อบรรยาย ความสำคัญของโรคเท้าเบาหวาน พยาธิสรีรวิทยา อาการแสดง และ การตรวจที่สำคัญ การรักษาแผลเบาหวาน และการทำแผล การป้องกันการกลับเป็นซ้ำ

ความสำคัญของโรคเท้าเบาหวาน

ภาวะแทรกซ้อนของแผลเบาหวาน การถูกตัดขา (leg amputation) ทุกๆ 30 นาที จะมีผู้ป่วย ถูกตัดขา 1 ราย ทั่วโลก ในช่วงหนึ่งของชีวิตผู้ป่วยเบาหวาน จะมีโอกาสเกิดแผลเบาหวาน ประมาณ 12-25 % มีผลเสียต่อคุณภาพชีวิต สูญเสียเงินในการรักษา สูญเสียขา

การให้ความรู้ในการดูแลไม่ให้เกิดแผลเบาหวาน ช่วยลดโอกาสถูกตัดขา จาก 14% เหลือ 4%

พยาธิสรีรวิทยา

พยาธิสรีรวิทยา มี กลไก 2 อย่าง Neuropathy Ischemia

เปลี่ยนจุดรับน้ำหนัก Neuropathy น้ำตาลในเลือดสูง ปลายประสาทเสื่อม ประสาทรับความรู้สึก ประสาทกล้ามเนื้อ ประสาทอัตโนวัติ ชา, ไม่รู้สึกปวด เท้าผิดรูป เปลี่ยนจุดรับน้ำหนัก ผิวแห้ง แตก

Peripheral vascular disease Ischemia น้ำตาลในเลือดสูง Atherosclerosis Peripheral vascular disease Intermittent Claudication Rest pain ตาเบาหวาน retinopathy Paronychia Tinea ungium Immune dysfunction Non-heal ulcer Gangrene

อาการแสดงและการตรวจที่สำคัญ

Neuropathic ulcer แผลกดทับ ด้านฝ่าเท้า และ บริเวณปุ่มกระดูกฝ่าเท้าเช่น metatarsal head Callus หรือ ตาปลา เกิดขึ้นบริเวณที่มีแรงกดทับมากๆ เพื่อป้องกันอันตรายต่อผิวหนัง บริเวณกลางตาปลา จะเกิด pressure necrosis และ เกิดแผล เท้าชา เท้าอุ่น ส้นเท้าแห้งแตก

Ischemic ulcer เกิดขึ้นที่บริเวณปลายนิ้วเท้า ผิวหนังบาง มัน ไม่มีขน คลำชีพจรได้เบา หรือคลำไม่ได้ ปลายเท้าเย็น ทำแผลแล้ว แผลไม่หาย, granulation ขึ้นน้อย อาจพบ นิ้วเท้าเน่า (gangrene)

แผลเบาหวานที่มีเนื้อดำเน่าตาย

การตรวจเท้าเบาหวาน ตรวจวัดขนาดแผล และตำแหน่งที่เกิดแผล ดูลักษณะเท้า ผิว สี ความอุ่น callus ดูง่ามนิ้ว ฝ่าเท้า รูปทรงเท้า คลำชีพจร วัด ankle brachial index Toe pressure Plain x-ray film Duplex scan CT angiogram

การรักษาแผลเบาหวาน และการทำแผล

การรักษาแผลเบาหวาน การควบคุมระดับน้ำตาลในเลือด ควบคุม atherosclerotic risk การควบคุมการติดเชื้อ ตรวจดูเท้า สม่ำเสมอ ถ้าเจอแผล ให้รีบพบแพทย์ การอักเสบ ปวด บวม แดง ร้อน อาจจะไม่ชัดเจน มีกลิ่นเหม็น, มีหนอง เชื้อที่พบบ่อย eg. aerobic gram positive cocci แผลเรื้อรัง พบเชื้อหลายชนิด eg. gram negative, anaerobe การดูแลแผล Surgical debridement ****************** Silver-based wound dressing Surgery: artery bypass, off-loading

ขอบคุณมากครับ