โดย แพทย์หญิงมยุรา เทพเกษตรกุล อายุรแพทย์เฉพาะทางโรคเบาหวานและระบบต่อมไร้ท่อ คลินิกเบาหวาน ร. พ. กรุงเทพพัทยา
เกณฑ์สำหรับภาวะอ้วนสำหรับ ชาวเอเชีย (WHO) ประเภท ดัชนีมวลกาย ( kg/m2) ความเสี่ยง น้ำหนักน้อยกว่า - น้อยกว่า 18.5 ประเภท ดัชนีมวลกาย ( kg/m2) ความเสี่ยง น้ำหนักน้อยกว่า - น้อยกว่า 18.5มาตรฐาน เกณฑ์ปกติ ปานกลาง น้ำหนักเกิน น้อยกว่า 23 อยู่ในเกณฑ์เสี่ยง เพิ่มขึ้น ระดับอ้วน I ปานกลาง ระดับอ้วน II น้อยกว่าหรือเท่ากับ 30 รุนแรง ประเภท ดัชนีมวลกาย ( kg/m2) ความเสี่ยง น้ำหนักน้อยกว่า - น้อยกว่า 18.5 ประเภท ดัชนีมวลกาย ( kg/m2) ความเสี่ยง น้ำหนักน้อยกว่า - น้อยกว่า 18.5มาตรฐาน เกณฑ์ปกติ ปานกลาง น้ำหนักเกิน น้อยกว่า 23 อยู่ในเกณฑ์เสี่ยง เพิ่มขึ้น ระดับอ้วน I ปานกลาง ระดับอ้วน II น้อยกว่าหรือเท่ากับ 30 รุนแรง
โรคที่สัมพันธ์ กับโรคอ้วน สัมพันธ์กับขนาดเซลล์ไขมัน สัมพันธ์กับมวลไขมัน - โรคเบาหวาน / กลุ่มโรคเมตะบอลิค - ข้อเสื่อม - โรคถุงน้ำดี - ภาวะหยุด หายใจเป็นช่วงเวลา -- โรคหลอดเลือด ( CVD ) หลับ ( OSA ) - โรคมะเร็ง - ลูคีเมีย 2 เท่า - มะเร็งมดลูก 3 เท่า - มะเร็งมดลูก 3 เท่า - หลอดอาหาร 3.5 เท่า - หลอดอาหาร 3.5 เท่า - ลำไส้ใหญ่ 5 เท่า - ลำไส้ใหญ่ 5 เท่า - โรคไขมันแทรกที่ตับ สัมพันธ์กับขนาดเซลล์ไขมัน สัมพันธ์กับมวลไขมัน - โรคเบาหวาน / กลุ่มโรคเมตะบอลิค - ข้อเสื่อม - โรคถุงน้ำดี - ภาวะหยุด หายใจเป็นช่วงเวลา -- โรคหลอดเลือด ( CVD ) หลับ ( OSA ) - โรคมะเร็ง - ลูคีเมีย 2 เท่า - มะเร็งมดลูก 3 เท่า - มะเร็งมดลูก 3 เท่า - หลอดอาหาร 3.5 เท่า - หลอดอาหาร 3.5 เท่า - ลำไส้ใหญ่ 5 เท่า - ลำไส้ใหญ่ 5 เท่า - โรคไขมันแทรกที่ตับ
วิธีที่ใช้ประเมินวัด ความอ้วน รอบเอวหรืออัตราส่วนระหว่างรอบเอว : สะโพก DXA เครื่องวัดความหนาแน่นของ กระดูก ข้อเสีย - ราคาแพง, ไม่สามารถใช้กับคนน้ำหนักมากกว่า 150 Kg. ได้ Bioelectrical Impedance Analysis วัดความ ต้านทาน ระหว่างจุด 2 จุด เช่น แขนและ ขา หรือเท้าและแขน วิธีการอื่นๆ ในการประเมินการกระจาย ตัวของไขมันในบริเวณใดบริเวณหนึ่งโดย CT scan หรือ MRI รอบเอวหรืออัตราส่วนระหว่างรอบเอว : สะโพก DXA เครื่องวัดความหนาแน่นของ กระดูก ข้อเสีย - ราคาแพง, ไม่สามารถใช้กับคนน้ำหนักมากกว่า 150 Kg. ได้ Bioelectrical Impedance Analysis วัดความ ต้านทาน ระหว่างจุด 2 จุด เช่น แขนและ ขา หรือเท้าและแขน วิธีการอื่นๆ ในการประเมินการกระจาย ตัวของไขมันในบริเวณใดบริเวณหนึ่งโดย CT scan หรือ MRI
การรักษาโรค อ้วน สมดุลพลังงานเป็นลบ ทำให้น้ำหนัก ลด... - ควบคุมอาหาร - ควบคุมอาหาร - ออกำลังกาย - ออกำลังกาย - การป้องกันไม่ให้น้ำหนักเพิ่ม กลับมา - การป้องกันไม่ให้น้ำหนักเพิ่ม กลับมาเป้าหมาย % จากน้ำหนักตัวเริ่มแรก % จากน้ำหนักตัวเริ่มแรก - ถ้าพลังงานเป็นลบประมาณ 500 Kcal / วัน น้ำหนักจะลดลงประมาณ 0.5 Kg / สัปดาห์ - ถ้าพลังงานเป็นลบประมาณ 500 Kcal / วัน น้ำหนักจะลดลงประมาณ 0.5 Kg / สัปดาห์ * ไม่แนะนำให้ลดเกิน Kg / สัปดาห์ * ไม่แนะนำให้ลดเกิน Kg / สัปดาห์ สมดุลพลังงานเป็นลบ ทำให้น้ำหนัก ลด... - ควบคุมอาหาร - ควบคุมอาหาร - ออกำลังกาย - ออกำลังกาย - การป้องกันไม่ให้น้ำหนักเพิ่ม กลับมา - การป้องกันไม่ให้น้ำหนักเพิ่ม กลับมาเป้าหมาย % จากน้ำหนักตัวเริ่มแรก % จากน้ำหนักตัวเริ่มแรก - ถ้าพลังงานเป็นลบประมาณ 500 Kcal / วัน น้ำหนักจะลดลงประมาณ 0.5 Kg / สัปดาห์ - ถ้าพลังงานเป็นลบประมาณ 500 Kcal / วัน น้ำหนักจะลดลงประมาณ 0.5 Kg / สัปดาห์ * ไม่แนะนำให้ลดเกิน Kg / สัปดาห์ * ไม่แนะนำให้ลดเกิน Kg / สัปดาห์
ปริมาณพลังงานที่ใช้ใน ระหว่างพัก ( Resting energy expenditure, Ree) ปริมาณพลังงานที่ใช้ใน ระหว่างพัก ( Resting energy expenditure, Ree) ผู้หญิง = (10 x นน. (Kg) + ( 6.25 x ส่วนสูง ( ซม.) - ( 5 X อายุ ปี ) ( 5 X อายุ ปี ) ผู้ชาย = (10 x นน. (Kg) + (6.25 x ส่วนสูง ( ซม. ) - ( 5 x อายุ ปี ) ( 5 x อายุ ปี ) ปริมาณพลังงานที่ใช้ทั้งหมดต่อ วัน ( TEE ) = REE % ของ REE = REE % ของ REE ผู้หญิง = (10 x นน. (Kg) + ( 6.25 x ส่วนสูง ( ซม.) - ( 5 X อายุ ปี ) ( 5 X อายุ ปี ) ผู้ชาย = (10 x นน. (Kg) + (6.25 x ส่วนสูง ( ซม. ) - ( 5 x อายุ ปี ) ( 5 x อายุ ปี ) ปริมาณพลังงานที่ใช้ทั้งหมดต่อ วัน ( TEE ) = REE % ของ REE = REE % ของ REE
ชนิดของอาหารแบ่งตาม ปริมาณแคลอรี่ต่อวัน อาหารที่ปรับสมดุล ( Balanadefiut diet).... เช่น CHO : โปรตีน : ไขมัน = 40 : 30 : 30 เช่น CHO : โปรตีน : ไขมัน = 40 : 30 : 30 อาหารพลังงานน้อย ( Low calorie diet )… ,500 Kcal / วัน เช่น ไดเอทด้วยอาหารเร่งผอม เช่น ซุป, พาสต้า, มิลค์เชค แคลอรี่ / มื้อ ลด ได้ kg./ สัปดาห์ อาหารพลังงานน้อยมาก ( VLCD )<800 Kcal/ วัน เช่น ไดเอ ทด้วยเกรฟฟรุต, หรือไฟเบอร์ ลดได้ Kg/ สัปดาห์ * ถ้าทานอาหารน้อยกว่า 1,200 Kcal/ วันควร ได้รับวิตามินแร่ธาตุเสริมด้วย * ถ้าทานอาหารน้อยกว่า 1,200 Kcal/ วันควร ได้รับวิตามินแร่ธาตุเสริมด้วย อาหารที่ปรับสมดุล ( Balanadefiut diet).... เช่น CHO : โปรตีน : ไขมัน = 40 : 30 : 30 เช่น CHO : โปรตีน : ไขมัน = 40 : 30 : 30 อาหารพลังงานน้อย ( Low calorie diet )… ,500 Kcal / วัน เช่น ไดเอทด้วยอาหารเร่งผอม เช่น ซุป, พาสต้า, มิลค์เชค แคลอรี่ / มื้อ ลด ได้ kg./ สัปดาห์ อาหารพลังงานน้อยมาก ( VLCD )<800 Kcal/ วัน เช่น ไดเอ ทด้วยเกรฟฟรุต, หรือไฟเบอร์ ลดได้ Kg/ สัปดาห์ * ถ้าทานอาหารน้อยกว่า 1,200 Kcal/ วันควร ได้รับวิตามินแร่ธาตุเสริมด้วย * ถ้าทานอาหารน้อยกว่า 1,200 Kcal/ วันควร ได้รับวิตามินแร่ธาตุเสริมด้วย
ชนิดของอาหารแบ่ง ตามส่วนประกอบ อาหารไขมันต่ำ อาหารไขมันสูง, โปรตีนสูง และคาร์โบไฮเดรตต่ำ ( < 20 gm / วัน ) เช่น Atkin’ diet, Protein Power อาหารไขมันปานกลาง, คาร์โบไฮเดรตสูง โปรตีนปานกลาง เช่น USDA food guide pyramid, DASH - dietary approch to stop hypertention เป็นต้น อาหารไขมันต่ำ อาหารไขมันสูง, โปรตีนสูง และคาร์โบไฮเดรตต่ำ ( < 20 gm / วัน ) เช่น Atkin’ diet, Protein Power อาหารไขมันปานกลาง, คาร์โบไฮเดรตสูง โปรตีนปานกลาง เช่น USDA food guide pyramid, DASH - dietary approch to stop hypertention เป็นต้น
ทำดีท็อกซ์ Dr. Willium Hay กินอาหารเป็นส่วนๆ ใน แต่ละมื้อ, Dr.Sears : Enter the zone มาร์โคไปโอติค - หลีกเลี่ยงอาหาร ปรุงสุก, เคี้ยว 50 ครั้งก่อนกลืน กินตามกรุ๊ปเลือด กินซุปกระหล่ำปลี ทำดีท็อกซ์ Dr. Willium Hay กินอาหารเป็นส่วนๆ ใน แต่ละมื้อ, Dr.Sears : Enter the zone มาร์โคไปโอติค - หลีกเลี่ยงอาหาร ปรุงสุก, เคี้ยว 50 ครั้งก่อนกลืน กินตามกรุ๊ปเลือด กินซุปกระหล่ำปลี การไดเอทด้วยวิธีอื่นๆ...
อาหารชนิดใดดีกว่าสำหรับ การลดน้ำหนัก คาร์โบไฮเดรตต่ำ - DPP ป้องกันการเกิดเบาหวาน ได้ - DPP ป้องกันการเกิดเบาหวาน ได้ อาหารไขมันต่ำ ( 30% ) - กลุ่มที่ได้อาหาร คาร์โบไฮเดรตต่ำ ( VLCD ) - กลุ่มที่ได้อาหาร คาร์โบไฮเดรตต่ำ ( VLCD ) ลดน้ำหนักได้มากกว่ากลุ่มจำกัด แคลอรี่ ( ไขมัน 30% ) 5.8 vs 1.9 kg ในเวลา 6 เดือน คาร์โบไฮเดรตต่ำ - DPP ป้องกันการเกิดเบาหวาน ได้ - DPP ป้องกันการเกิดเบาหวาน ได้ อาหารไขมันต่ำ ( 30% ) - กลุ่มที่ได้อาหาร คาร์โบไฮเดรตต่ำ ( VLCD ) - กลุ่มที่ได้อาหาร คาร์โบไฮเดรตต่ำ ( VLCD ) ลดน้ำหนักได้มากกว่ากลุ่มจำกัด แคลอรี่ ( ไขมัน 30% ) 5.8 vs 1.9 kg ในเวลา 6 เดือน
10% ไขมัน และน้ำตาล เนื้อและปลา 15 % ผลิตภัณฑ์จากนม 15 % 30 % ผักและผลไม้ ข้าว, แป้ง, ก๋วยเตี๋ยว 30 % อาหารแบบปิ รามิด แสดงถึงสัดส่วนอาหารที่สร้างสมดุลและเป็นผลดีต่อสุขภาพ
การออก กำลังกาย ไม่มีเวลา ? ออกกำลังกายเป็นช่วงๆ ( Intermittent ) - 30 นาที 1 ครั้ง - 30 นาที 1 ครั้ง - 15 นาที 2 ครั้ง - 15 นาที 2 ครั้ง - 10 นาที 3 ครั้ง - 10 นาที 3 ครั้ง - 10 นาที 1 ครั้ง + 20 นาที 1 ครั้ง - 10 นาที 1 ครั้ง + 20 นาที 1 ครั้ง ( รวม 150 นาที ต่อ สัปดาห์ ) ( รวม 150 นาที ต่อ สัปดาห์ ) ไม่มีเวลา ? ออกกำลังกายเป็นช่วงๆ ( Intermittent ) - 30 นาที 1 ครั้ง - 30 นาที 1 ครั้ง - 15 นาที 2 ครั้ง - 15 นาที 2 ครั้ง - 10 นาที 3 ครั้ง - 10 นาที 3 ครั้ง - 10 นาที 1 ครั้ง + 20 นาที 1 ครั้ง - 10 นาที 1 ครั้ง + 20 นาที 1 ครั้ง ( รวม 150 นาที ต่อ สัปดาห์ ) ( รวม 150 นาที ต่อ สัปดาห์ )
Salon Treatment ? สถาบันเสริม ความงาม - Wrap - Wrap - Massage - Massage - Electrical Current - Electrical Current ครีมสลิมมิ่ง Skin Brushing กำจัด cellulite ? Slimming Tight ด้วยคาเฟอีน Salon Treatment ? สถาบันเสริม ความงาม - Wrap - Wrap - Massage - Massage - Electrical Current - Electrical Current ครีมสลิมมิ่ง Skin Brushing กำจัด cellulite ? Slimming Tight ด้วยคาเฟอีน
ปริมาณการเผาผลาญพลังงาน จากกิจกรรมต่างๆ กิจกรรม Kcal / นาที กิจกรรม Kcal / นาที อ่านหนังสือ 1.3 อาบน้ำ แต่งตัว 2.6 รีดผ้า 4.2 กอล์ฟ เดิน (20 นาที / ไมล์ ) 5.0 ว่ายน้ำ ( ไม่แข่งขัน ) 6.0 เต้นรำบอลลูน 7.0 วิ่ง (12 นาที / ไมล์ ) 10.0 วิ่ง (5 นาที / ไมล์ ) 20.0 ปั่นจักรยาน (5-15 ไมล์ต่อชั่วโมง ) กิจกรรม Kcal / นาที กิจกรรม Kcal / นาที อ่านหนังสือ 1.3 อาบน้ำ แต่งตัว 2.6 รีดผ้า 4.2 กอล์ฟ เดิน (20 นาที / ไมล์ ) 5.0 ว่ายน้ำ ( ไม่แข่งขัน ) 6.0 เต้นรำบอลลูน 7.0 วิ่ง (12 นาที / ไมล์ ) 10.0 วิ่ง (5 นาที / ไมล์ ) 20.0 ปั่นจักรยาน (5-15 ไมล์ต่อชั่วโมง )
การช้ยารักษา โรคอ้วน ข้อบ่งชี้ - ดัชนีมวลกาย > 27 มียาเพียง 2 ชนิด ที่อนุญาตให้ใช้ ในระยะยาว - Oristat - Oristat - Sibutramine - Sibutramine * ไม่มียาตัวใดทำให้น้ำหนักลดลงได้ มากกว่า 4 กิโลกรัม โดยไม่ปรับเปลี่ยน พฤติกรรม น้ำหนักที่ลดลงจะเริ่มคงที่หลัง 6 เดือนแรก * ไม่มียาตัวใดทำให้น้ำหนักลดลงได้ มากกว่า 4 กิโลกรัม โดยไม่ปรับเปลี่ยน พฤติกรรม น้ำหนักที่ลดลงจะเริ่มคงที่หลัง 6 เดือนแรก Phentermin ไม่ควรใช้ต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือน Phentermin ไม่ควรใช้ต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือน Rimonabant ลดน้ำหนักและช่วยอดบุหรี่ โดยไม่เพิ่มน้ำหนัก Rimonabant ลดน้ำหนักและช่วยอดบุหรี่ โดยไม่เพิ่มน้ำหนัก ข้อบ่งชี้ - ดัชนีมวลกาย > 27 มียาเพียง 2 ชนิด ที่อนุญาตให้ใช้ ในระยะยาว - Oristat - Oristat - Sibutramine - Sibutramine * ไม่มียาตัวใดทำให้น้ำหนักลดลงได้ มากกว่า 4 กิโลกรัม โดยไม่ปรับเปลี่ยน พฤติกรรม น้ำหนักที่ลดลงจะเริ่มคงที่หลัง 6 เดือนแรก * ไม่มียาตัวใดทำให้น้ำหนักลดลงได้ มากกว่า 4 กิโลกรัม โดยไม่ปรับเปลี่ยน พฤติกรรม น้ำหนักที่ลดลงจะเริ่มคงที่หลัง 6 เดือนแรก Phentermin ไม่ควรใช้ต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือน Phentermin ไม่ควรใช้ต่อเนื่องนานเกิน 3 เดือน Rimonabant ลดน้ำหนักและช่วยอดบุหรี่ โดยไม่เพิ่มน้ำหนัก Rimonabant ลดน้ำหนักและช่วยอดบุหรี่ โดยไม่เพิ่มน้ำหนัก
ยาที่มีผลต่อการเพิ่มขึ้นของ ไขมันในร่างกาย ยาจิตเวช - ยาต้านโรคจิต Phenolhiazine,Haldol - Lithium - Lithium - ยาต้านซึมเศร้า - ยาต้านซึมเศร้า ยากันชัก - Gabapeutin,Valproale,Parbama zepine ยาสเตียรอยด์ ยารักษาเบาหวาน - ชนิดรับประทาน และ อินซูลิน แอนตี้ฮิสตามีนไซโปรเฮปตาดีน ยาลดความดันโลหิต - เบต้าและอัลฟา - 1 บลอคเกอร์ ยารักษาโรคเอดส์ - กลุ่ม Protease Inhibitor ยาจิตเวช - ยาต้านโรคจิต Phenolhiazine,Haldol - Lithium - Lithium - ยาต้านซึมเศร้า - ยาต้านซึมเศร้า ยากันชัก - Gabapeutin,Valproale,Parbama zepine ยาสเตียรอยด์ ยารักษาเบาหวาน - ชนิดรับประทาน และ อินซูลิน แอนตี้ฮิสตามีนไซโปรเฮปตาดีน ยาลดความดันโลหิต - เบต้าและอัลฟา - 1 บลอคเกอร์ ยารักษาโรคเอดส์ - กลุ่ม Protease Inhibitor