โรคพิษสุนัขบ้า เป็นโรคที่พบได้ในสัตว์เลี้ยงลูกด้วย น้ำนมทุกชนิดและติดต่อถึงคน ประเทศไทยมีคนป่วยตายเป็นอันดับต้นๆ 3 รายแรกของโลก โรคพิษสุนัขบ้า
อัตราความชุกในการติดโรคพิษสุนัขบ้า ในสัตว์ ปี 2539 (41.9%) ปี 2545 (24.5%) ในปี 2545 มีหัวสัตว์ที่ส่งตรวจ 2961 หัว พบว่าเป็นบ้า 725 หัว และในจำนวนนี้เป็นสุนัข 652 หัว (89.9%) เป็นแมว 38 หัว (5.2%) และเป็นโค 29 หัว (4%) ในคน อัตราการตายต่อประชากรแสนคนในปี 2542, 2543, 2544 และ 2545 = 0.11 (69 ราย), 0.08 (49 ราย), 0.05 (38 ราย) และ 0.05 (30 ราย)
ระบาดวิทยา สาเหตุที่ทำให้โรคระบาดมาสู่คนได้มากเนื่องจากมีสุนัขและแมวจรจัดมาก มีเศษอาหารเหลือมาก ประชาชนส่วนใหญ่เป็นชาวพุทธ ทำให้เป็นอุปสรรคต่อการกำจัดสัตว์ ไม่สามารถจับสัตว์จรจัดมาฉีดวัคซีนได้ เป็นโรคที่มีอัตราการป่วยน้อย แต่คนหรือสัตว์ที่แสดงอาการป่วย มีอัตราการตาย 100% โรคพิษสุนัขบ้า
สาเหตุ การติดต่อ เกิดจากเชื้อไวรัส Rhabdovirus การถูกสุนัข หรือสัตว์ที่เป็นบ้ากัดหรือสัมผัสน้ำลายสัตว์ที่เป็นบ้า มีระยะฟักตัวของโรค ~ 3 อาทิตย์ ความไวของสัตว์ที่เป็นโรค โรคพิษสุนัขบ้า
อาการ ในโคมีอาการได้หลายแบบ เช่น น้ำลายฟูมปาก หรือ เบื่ออาหาร กินน้ำไม่ได น้ำหนักลด ตายภายใน 3-4 วันหลังแสดงอาการ หรือ แสดงอาการดุร้าย เดินกล้ามเนื้อไม่สัมพันธ์กัน ล้มลงชัก ตาย ท้องผูกมาก ดุร้ายผิดปกติ โรคพิษสุนัขบ้า กินน้ำไม่ได้
โคบ้าและแผลที่ถูกกัด โดแสดงอาการบ้าหลังถูกกัดได้ 1 เดือน
การวินิจฉัย จากประวัติการพบสุนัขบ้าเพ่นพ่านในหมู่บ้านและมากัดสัตว์เลี้ยง รวมทั้งพฤติกรรมและอาการสัตว์ที่ถูกกัด การรักษา ไม่มี ข้อควรปฏิบัติเมื่อสัมผัสกับสัตว์ที่ สงสัยว่าเป็นบ้า ทำความสะอาด ล้างแผลฟอกสบู่ เช็ดด้วยแอลกอฮอล์ ใส่ยา ฉีดป้องกันบาดทะยัก
ข้อควรปฏิบัติเมื่อสัมผัสกับสัตว์ที่ สงสัยว่าเป็นบ้า (ต่อ) สัตว์ที่สงสัยว่าเป็นบ้า กักดูอาการ โค 3 เดือน (ทั่วไป 1 เดือน) สุนัข 15 วัน
ข้อควรปฏิบัติเมื่อสัมผัสกับสัตว์ที่ สงสัยว่าเป็นบ้า (ต่อ) ทำการชันสูตรโดยส่งหัวสัตว์ ที่สงสัยไปยังห้องปฏิบัติการ เมื่อชันสูตรแล้วว่าสัตว์เป็นบ้า ให้ผู้ถูกสุนัขบ้ากัดไปพบแพทย์เพื่อขอฉีดวัคซีนหรือฉีดไฮเปอร์อิมมูนซีรั่มในกรณีที่แผลใกล้ศีรษะ ควรฉีดภายใน 24 ชั่วโมง
การควบคุมโรค รณรงค์ให้วัคซีนให้ > 80% ของจำนวนประชากรสุนัข ทั้งหมด (ทั้งสุนัขที่มีเจ้าของและสุนัขจรจัด) ฉีดยาคุมกำเนิด / ทำหมันสุนัข เพื่อลดการเพิ่มของจำนวนประชากร มีช่วงเวลาที่เหมาะสม กลางเดือนมีนาคม ถึงกลางเดือนเมษายน กลางเดือนสิงหาคม ถึงปลายเดือนกันยายน