รายวิชาประวัติศาสตร์ ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 6 ครูขณิฐภรณ์ พรหมปลูก

สมัยภูมิธรรม (The Enlightenment) ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๒๔-๒๕

สมัยภูมิธรรม (The Enlightenment) ระหว่างพุทธศตวรรษที่ ๒๔-๒๕ สภาพของเหตุการณ์โดยสรุป ยุคภูมิธรรม เป็นอีกขบวนการที่สืบเนื่องจากการฟื้นฟูศิลปวิทยาการ แต่เป็นขบวนการทางความคิดเกี่ยวกับลัทธิมนุษย์นิยมที่มีมาตั้งแต่พุทธศตวรรษที่ ๒๒ คือ แม้ว่าพระพุทธเจ้าสร้างมนุษย์และธรรมชาติ แต่มนุษย์เป็นผู้มีเหตุผลที่จะเลือกทำความดี และสามารถนำความเจริญมาสู่สังคม ความคิดนี้สืบเนื่องมาจากความรู้ทางวิทยาศาสตร์ แนวความคิดแบบภูมิธรรมพัฒนาขึ้นในประเทศฝรั่งเศส กลุ่มนักปรัชญา นักปรัชญาที่มีชื่อเสียงในสมัยภูมิธรรมส่วนใหญ่เป็นนักปรัชญาชาวฝรั่งเศส ดังนี้

กลุ่มนักปรัชญา

กลุ่มนักเขียน และวรรณกรรม

สาระน่ารู้ หนังสือเรื่องสัญญาประชาคม มีแนวคิดเกี่ยวกับการเกิดรัฐและการคุ้มครองสิทธิเสรีภาพว่า ในขณะแรก มนุษย์เกิดมาอิสระและเท่าเทียมกัน ต่อมา กรรมสิทธิ์ทำให้เกิดความไม่เท่าเทียม และระบอบการปกครองคุ้มครองกรรมสิทธิ์คนรวย ที่มีรัฐบาลไม่เป็นธรรม ในขณะต่อมา จึงเกิดสังคมใหม่ที่เกิดจากความยินยอมพร้อมใจ เกิดสัญญาประชาคมที่สมาชิกทำสัญญากับคนอื่นในสังคมให้ใช้เจตจำนงร่วมของสังคมเป็น รัฐาธิปัตย์ ส่วนในหนังสือสัญญาประชาคม เสนอแนวคิด ดังนี้ - เจตจำนงร่วมเป็นเจตนารมณ์ของสังคมโดยรวมที่แต่ละคนรวมเป็นหนึ่ง จึงสูงสุดและไม่ขัดประโยชน์ของแต่ละคน ละเมิดลบล้างโอนแบ่งไม่ได้ เที่ยงตรงและนำไปสู่สาธารณประโยชน์เสมอ - ผล สังคมจะมีอิสระเสรีภาพ เพราะแต่ละคนสละเสรีภาพให้ทุกคน จึงมีผลเสมือนตอนเชื่อฟังตนองและได้รับเท่ากับที่ตนสละ คือเท่าเทียมกันหมดภายใต้กฎหมาย

-  สังคมจะมีอิสระเสรีภาพ เพราะแต่ละคนสละเสรีภาพให้ทุกคน จึงมีผลเสมือนตอนเชื่อฟังตนองและได้รับเท่ากับที่ตนสละ คือเท่าเทียมกันหมดภายใต้กฎหมาย - กฎหมายมาจากเจตจำนงร่วม ใช้จำกัดสิทธิเสรีภาพแต่ละคนได้ - ทุกเสียงสำคัญเท่ากันแต่เสียงข้างมากแสดงถึงเจตนารมณ์ร่วมกันอย่างแท้จริง (สมมติทฤษฎีอำนาจอธิปไตยของประชาชนแต่ละคนขึ้นว่า ต้องนับทุกส่วนของอำนาจคือทุกเสียงของประชาชนเข้าให้หมด เพื่อให้ได้อธิปไตย) - ปฏิเสธการโอนเจตนารมณ์ร่วมให้ผู้แทน ต้องไม่มีองค์กรใดคั่นกลางระหว่างการแสดงเจตนาโดยตรงกับเจตนาที่แสดงออก (ประชาธิปไตยทางตรง) เช่นออกกฎหมายโดนออกเองหรือประชามติ - ปฏิเสธเรื่องการแบ่งแยกอำนาจอธิปไตย เพราะเจตนารมณ์ร่วมเป็นอำนาจอธิปไตยที่ต้องแสดงออกโดยประชาชน ดังนั้นในแนวคิดของรุซโซ ทุกคนจึงมีสิทธิเสรีภาพอย่างเท่าเทียมกันภายใต้กฎหมาย และต้องใช้สิทธิพลเมืองของตนในทางตรงเท่านั้นโดยอิงเสียงข้างมาก ส่วนเจตจำนงร่วมนั้นเป็นใหญ่ที่สุดในรัฐเหนือกว่าเจตจำนงส่วนตัวใดๆทั้งปวง สามารถจำกัดลิดรอนสิทธิเสรีภาพได้ผ่านกฎหมาย             

สาเหตุของเหตุการณ์สำคัญ เป็นขบวนการที่สืบเนื่องจากการฟื้นฟูศิลปะวิทยาการ แต่เป็นขบวน การทางความคิดเกี่ยวกับลัทธิมนุษย์นิยมที่มีมาตั้งแต่พุทธสตวรรษที่ 22 คือ แม้ว่าพระผู้เป็นเจ้าสร้างมนุษย์และธรรมชาติ แต่มนุษย์เป็นผู้ที่มีเหตุผลที่จะเลือกทำความดี และสามารถนำความเจริญมาสู่สังคมความคิดนี้สืบเนื่องมาจากความรู้ทางวิทยาศาสตร์ และความคิดเกี่ยวกับมนุษย์และสังคมที่เฟื่องฟูภายหลังยุคฟื้นฟูศิลปวิทยาการ นักปรัชญาชาวยุโรปหันไปศึกษางานเขียนของชาวกรีกและโรมันซึ่งมีอิทธิพลที่ทำให้นักคิดในยุคภูมธรรมยอมรับความแตกต่างทางความคิด วัฒนธรรม และให้ความสำคัญสำหรับการใช้ชีวิตในโลกมากกว่า โลกหน้า

ผลสรุปของเหตุการณ์เกิดอะไรขึ้นบ้าง ทำให้นักคิดในยุคภูมิธรรมยอมรับความแตกต่างทางความคิด วัฒนธรรม และให้ความสำคัญสำหรับการใช้ชีวิตในโลกมากกว่าโลกหน้า เกิดหลักฐานทางประวัติศาสตร์อะไรบ้าง 1.หนังสือ “สัญญาประชานิคม” ของรุสโซ 2.หนังสือเรื่องการเดินทางของกัลป์ลิเวอร์ ของโจนาธาน สวิฟท์ 3.หนังสือเรื่องการผจญภัย ของโรบินสัน ครูโซ

2.5 ผลกระทบที่ตามมาภายหลังนำไปสู่การปฏิวัติหรือการเปลี่ยนแปลงอะไรบ้างในสังคม ฯลฯ ทำให้มีวิธีการปกครองที่ดี คือ มีกฎหมายเป็นหลักสำคัญในการปกครองและนำไปสู่ระบอบประชาธิปไตย ทำให้ประชาชนมีเสรีภาพในด้านความคิด และเสรีภาพส่วนบุคคล ทำให้ประชาชนมีชีวิตที่ดีขึ้นและมีความก้าวหน้าทางภูมิปัญญามีเสรีนิยมที่กระจายไปทั่วโลก และมีเสรีภาพและความเสมอภาคซึ่งเป็นอุดมคติกลักของสังคมประชาธิปไตย

ทบทวนความรู้ 1.นักปรัชญาคนใดเป็นผู้เสนอแนวคิดเรื่อง เสรีภาพในด้านความคิด และเสรีภาพส่วนบุคคล ? 2.ตำราทางการเมืองของ รุสโซ ที่ชื่อว่า สัญญาประชาคม (The Social Contract) ให้ความเห็นว่า รัฐบาลควรเกิดจากสิ่งใด? Krutick_ka@yahoo.com