ภาควิชาทรัพยากรที่ดินและสิ่งแวดล้อม คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น วิชาการจัดการทรัพยากรที่ดินเชิงบูรณาการ รูปประกอบการบรรยายเรื่อง: สารสนเทศเชิงพื้นที่ ภาควิชาทรัพยากรที่ดินและสิ่งแวดล้อม คณะเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น

Spatial data - - แสดงการกระจายตัวของต้นไม้ในป่า ชนิดของข้อมูล Spatial data - - แสดงการกระจายตัวของต้นไม้ในป่า Attribute data– แสดงรายละเอียดของต้นไม้แต่ละต้น .

สำมโนประชากร . ชนิดของข้อมูล Id Pop HH 305 20,838 5,934 305 20,838 5,934 306 74,293 21,893 ... ... ... 305 306 304 303 302 สำมโนประชากร .

โรงพยาบาล . ชนิดของข้อมูล Id Type Staff 156 RPH 17 157 General 47 ... ... ... 154 156 157 160 155 158 159 โรงพยาบาล .

Spatial data & attribute data ชนิดของข้อมูล Spatial data & attribute data แผนที่ & ตาราง .

โครงสร้างของข้อมูล Vector & Raster Data C B A Points Lines Polygons .

(สังเกตความแตกต่างระหว่างแผนที่การใช้ดิน 2 แผนที่ของบริเวณเดียวกัน) . โครงสร้างของข้อมูล Vector & Raster (สังเกตความแตกต่างระหว่างแผนที่การใช้ดิน 2 แผนที่ของบริเวณเดียวกัน) .

Data Storage  Layers of Information 1.2.4 การเก็บรักษาข้อมูล Data Storage  Layers of Information .

1.3.1 Data retrieval (การเลือกดึงข้อมูลมาใช้ประโยชน์) “ชี้” และ “ดึง” (“point” & “retrieve”) พิกัดภูมิศาสตร์ ดิน สิ่งปกคลุม /การใช้ที่ดิน ฯลฯ (ขึ้นกับชนิดข้อมูลที่มีอยู่ ในฐานข้อมูล) .

“ชี้” และ “ดึง” ให้ได้ข้อมูลเพื่อตอบคำถาม “อะไรอยู่ที่จุดนั้น ?” .

“ดึง” ข้อมูล เพื่อตอบคำถาม แผนที่สิ่งปกคลุมที่ดิน / การใช้ที่ดิน “ดึง” ข้อมูล เพื่อตอบคำถาม “อะไร อยู่ที่ไหน ?” แสดง “ชุมชน” เท่านั้น

- classification criteria ตัวอย่าง 1: Trafficability Problem (รถยนต์สามารถเคลื่อนที่ผ่านสภาพพื้นที่นั้นได้หรือไม่ ?) Database contents - classification criteria Slope Soil .

- Data layers: Soil texture / Slope Steep Moderate Level Rock Sand Clay

ซ้อนทับ (overlay) Steep Moderate Level Rock Sand Clay

ผลการวิเคราะห์ โดยการซ้อนทับ (overlay) สอง layers F E H F E H .

ตัวอย่าง 2: การประเมินศักยภาพของ พื้นที่ สำหรับการเกษตร ตัวอย่าง 2: การประเมินศักยภาพของ พื้นที่ สำหรับการเกษตร Soils Others... Agricultural Potential . Meteorological

ตัวอย่าง 3: การคำนวณความลาดชันของพื้นที่โดย ใช้ข้อมูลความสูงจากระดับน้ำทะเลที่เก็บอยู่ใน GIS database Elevation Slope 3-D .

Manipulation & Analysis ตัวอย่าง 4: การวัดระยะทาง A B .

ตัวอย่าง 5: การวัด พท. ของ land covers / uses ต่างๆ .

1.3.4 การผลิตผลงาน (Product Generation) จัดทำ (นำเสนอ) ผล ผลงาน... Hard copy (บนกระดาษ หรือ ฟิล์ม) Soft copy (บนคอมพิวเตอร์) Chon Nabot Salt-affected areas .

ผลงานอาจอยู่ในรูปต่างๆ ... แผนที่ รายงานสถิติ . กราฟฟิคต่างๆ

การผลิตผลงานบนจอ / กระดาษ .

Agriculture Meteorological Soils Others... Agricultural Potential . การประยุกต์ใช้ Agriculture Meteorological Soils Others... Agricultural Potential .

การประยุกต์ใช้ Irrigation Proposed Dam Site . Elevation 3D-Image

Areas for waste disposal . การประยุกต์ใช้ Waste site selection Dist. from surface water Dist. from major roads Altitude Dist. from settlement Areas for waste disposal .

Map update SPOT imagery is merged to update road map .

ความยาวคลื่นของพลังงาน (รังสี)... GAMMA ray (short) หลักการ ความยาวคลื่นของพลังงาน (รังสี)... GAMMA ray (short) Radio wave (long)

พลังงาน ที่ใช้สำหรับ RS ... Ultraviolet Visible Infrared Microwave หลักการ พลังงาน ที่ใช้สำหรับ RS ... Ultraviolet Visible Infrared Microwave

หลักการ Ultraviolet (UV) สั้นที่สุดสำหรับ RS

หลักการ Visible ช่วงแคบๆ ของ spectrum ~ 0.4 to 0.7 mm. (Violet - Red)

Infrared ~ 0.7 - 100 mm Two categories: Reflected IR (0.7 - 3 mm) หลักการ Infrared ~ 0.7 - 100 mm Two categories: Reflected IR (0.7 - 3 mm) Thermal IR (3 - 100 mm)

หลักการ Microwave ~ 1 mm - 1 m มีลักษณะเฉพาะ

วัตถุชนิดใดชนิดหนึ่ง – การสะท้อนของคลื่นความยาวต่างๆ - - ต่างกัน หลักการ วัตถุชนิดใดชนิดหนึ่ง – การสะท้อนของคลื่นความยาวต่างๆ - - ต่างกัน วัตถุต่างชนิด - รูปแบบการสะท้อน หรือแผ่รังสีที่ความยาวคลื่นต่างๆ - - ต่างกัน % reflection Wavelength soil plant water

 ... สามารถระบุ ชนิด และ แยกวัตถุต่างๆ ออกจากกันได้... หลักการ พืชต่าง species -- spectral characteristics ต่างกัน  ... สามารถระบุ ชนิด และ แยกวัตถุต่างๆ ออกจากกันได้...

Sensors ใช้บันทึกพลังงานที่สะท้อน / แผ่ออกจากวัตถุ Platforms : Aircraft Ground-based In RS, different kinds of sensor were used to record energy reflected or emited. The sensors may be ground-based or situated on… Space shuttles, Aircrafts, or Satellites. The sensors on the aircrafts and satellite are most common. Satellites Space shuttle

Sensor Carrying Satellites Sensors Sensor Carrying Satellites LANDSAT JERS ERS Now a day, a number of satelliteswith different kinds of sensors are on the space to obtain RS data. SPOT RADARSAT etc.

* บาง Sensor สามารถบันทึกข้อมูล ได้ทั้ง ขาว – ดำ / สี Sensors ข้อมูลจาก Sensor แต่ละชนิด - - มีลักษณะต่างกัน เช่น... ความแตกต่างเกี่ยวกับสี สี * บาง Sensor สามารถบันทึกข้อมูล ได้ทั้ง ขาว – ดำ / สี ขาว - ดำ

ความแตกต่างด้านรายละเอียด / การครอบคลุมพื้นที่ Sensors ความแตกต่างด้านรายละเอียด / การครอบคลุมพื้นที่ แสดงรายละเอียดของเป้าหมาย – น้อย คลุม พท. กว้าง แสดงรายละเอียดของเป้าหมาย – มากกว่า คลุม พท. แคบกว่า

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่นเดียว Sensors ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่นเดียว (ภาพถ่ายทางอากาศ ขาว-ดำ 0.4 – 0.7 m.)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 1: 0.45 - 0.52 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 2: 0.52 - 0.60 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 3: 0.63 - 0.69 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 4: 0.76 - 0.90 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 5: 1.55 - 1.75 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 6: 10.4 - 12.5 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง Sensors Band 7: 2.08 - 2.35 mm ตัวอย่าง ข้อมูลที่บันทึกในช่วงความยาวคลื่น – หลายช่วง (ภาพแสดงข้อมูล LANDSAT-TM แบนด์ต่างๆ)

Sensors Band 1 Band 2 Band 3 Band 4

... ข้อมุลที่บันทึกในแบนด์ต่างกัน  ไม่เหมือนกัน Sensors Band 5 Band 6 Band 7 ... ข้อมุลที่บันทึกในแบนด์ต่างกัน  ไม่เหมือนกัน

ตัวอย่าง ภาพสีผสม สร้างจากการใช้ข้อมูลจากดาวเทียมแบนด์ต่างๆ Sensors ตัวอย่าง ภาพสีผสม สร้างจากการใช้ข้อมูลจากดาวเทียมแบนด์ต่างๆ

ข้อมูลจาก Sensor แต่ละชนิด อาจอยู่ใน format ต่างกัน ... Data Formats ข้อมูลจาก Sensor แต่ละชนิด อาจอยู่ใน format ต่างกัน ... In order to be able to analyze data efficiently, in a GIS, maps and other data are stored as layers of Information. Analog Digital

Visual Interpretation แปลความหมายจากลักษณะที่ปรากฏบนภาพ (image characteristics) Tone Shape Size

Visual interpretation image characteristics (ต่อ) What special about a GIS is the ability to enhance the activities that help us understand & manage our envi properly. The GIS may facilitate the info retrieval, topo modeling, overlay of different kind of info of the same area, and the production of data output. Pattern Texture Shadow

Data Processing & Analysis การปรับแก้ความคลาดเคลื่อนทางภูมิศาสตร์ (Geometric Correction) Original Corrected

Data Processing & Analysis ปรับความชัดเจน (Enhancement)

Data Processing & Analysis รวมข้อมูลจากหลายแหล่ง (Integration)

Data Processing & Analysis รวมข้อมูลจากหลายแหล่ง (Integration)

Data Processing & Analysis การวิเคราะห์ข้อมูล การจำแนกข้อมูล (Classification)

การจำแนก (Classification) A = remotely sensed data ใน bands ต่างๆ

Agriculture Crop type mapping Crop monitoring etc. LANDSAT + RADAR Crop type mapping Crop monitoring etc. LANDSAT LANDSAT -- Crop Damaged by Tornado

Applications Forestry Clear-cut mapping RADAR LANDSAT- TM

Applications Species mapping RADAR Air photo

Land cover / Land use Biomass mapping Land use change Air photos: สี แสดงความแตกต่าง ของมวลชีวภาพ Land use change Green = urban in 1973 Pink = urban in 1985 TM data + Airborne SAR Air photos: 1973 & 1985

Hydrology NOAA ERS-1 Flood mapping A Moisture distribution Light tone = moist Dark tone = dry