โรคจิตเภท และโรคจิตที่สำคัญ

งานนำเสนอเรื่อง: "โรคจิตเภท และโรคจิตที่สำคัญ"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 โรคจิตเภท และโรคจิตที่สำคัญ
พญ. พอใจ มหาเทพ 22 มีนาคม 2561

2 อาการสำคัญ ไม่อยู่ในโลกของความเป็นจริง (out of reality)
หลงผิด (Delusion) ประสาทหลอน (Hallucination) Disorganized thinking and speech (ไม่สามารถรวมความคิดให้เป็นไปในทางเดียวกันได้/สื่อสารไม่รู้เรื่อง) Disorganized / Abnormal behavior Negative symptom

3 โรคจิตที่สำคัญ โรคจิตเภท ( Schizophrenia)
โรคจิตหลงผิด (Delusional disorder) Schizoaffective disorder Brief psychotic disorder

4 สาเหตุ ปัจจัยด้านชีวภาพ 1. พันธุกรรม 2. dopamine hypothesis
3. กายวิภาคสมอง มีเนื้อสมองน้อยในส่วน cortical gray matter และ ventricle โตกว่าปกติ 4. ประสาทสรีรวิทยา มี cerebral blood flow และ glucose metabolism ลดลงในบริเวณ frontal lobe

5 ความเสี่ยงต่อการเกิดโรคจิตเภทในเครือญาติ
ความสัมพันธ์ ความเสี่ยง (%) ประชากรทั่วไป พี่น้องของผู้ป่วย ลูกที่พ่อหรือแม่ป่วย คู่แฝดของผู้ป่วย (ไข่คนละใบ) ลูกที่พ่อและแม่ป่วย คู่แฝดของผู้ป่วย (ไข่ใบเดียวกัน)

6

7 สาเหตุ ปัจจัยด้านครอบครัวและสังคม
1. การเลี้ยงดูแบบ high expressed-emotional (criticism,hostility,overinvolvement) 2. เศรษฐานะที่ต่ำ

8 ลักษณะอาการทางคลินิก
1. กลุ่มอาการด้านบวก (Positive symptoms) Delusion Hallucination Disorganized thinking and behavior 2. กลุ่มอาการด้านลบ Affective flattening Avolition (ขาดความกระตือรือร้น,เฉื่อยชา,ไม่สนโลก)

9 ลักษณะอาการทางคลินิก
3. กลุ่มอาการด้าน cognitive สมาธิแย่ลง ความจำแย่ลง 4. กลุ่มอาการด้านอารมณ์ หงุดหงิด ก้าวร้าว หุนหันพลันแล่น ซึมเศร้า 5. อื่นๆ เช่น การเคลื่อนไหว, สังคม.กิจวัตรประจำวัน

10 เกณฑ์การวินิจฉัย A มีอาการต่อไปนี้ตั้งแต่ 2 อาการขึ้นไปนาน 1 เดือน โดยอย่างน้อยต้องมีอาการในข้อ 1-3 อยู่ 1 อาการ 1. delusion 2. hallucination 3. Disorganized speech 4.Grossly disorganized behavior / catatonic behavior 5. negative symptoms B ความสามารถด้านสำคัญลดลงไปอย่างชัดเจนอย่างน้อย 1 ด้าน C. มีอาการนานอย่างน้อย 6 เดือน โดยมีอาการช่วง active phase อย่างน้อย 1 เดือน D ไม่ได้เกิดจากโรคอื่นๆ / ยา

11

12 การรักษา 1. ยา 2. การรักษาด้วยไฟฟ้า (ECT) 3. การรักษาด้านจิตสังคม
จิตบำบัด การให้คำปรึกษาครอบครัว กลุ่มบำบัด 4. นิเวศน์บำบัด

13

14

15

16 อาการข้างเคียงที่พบบ่อยจากยาต้านโรคจิต
Extrapyramidal symptom (EPS) Acute dystonia คอแข็ง  ลิ้นแข็ง กล้ามเนื้อแข็ง ภาวะนี้รักษาโดยการใช้ยา anticholinergi เช่นtrihexyphyphenidyl (Artane) 4-6 mg/day Tardive dyskinesia เกิดภายหลังได้รับยาในระยะยาว (4 เดือนถึง1ปี) พบได้ 20-40%ของผู้ป่วยที่ได้รับยากลุ่ม typical ถ้าตรวจพบควรรีบหยุดยาทันที อาการอาจหายไปเมื่อหยุดยาหรืออาจเป็นถาวรก็ได้ Acute akathesia อยู่นิ่งไม่ได้  ต้องเคลื่อนไหวตลอดเวลา เดินไปมา  ผุดลุกผุดนั่งตลอดเวลา

17 อาการข้างเคียงที่พบบ่อยจากยาต้านโรคจิต
Extrapyramidal symptom (EPS) Drug induced parkinsonism เดินก้าวสั้น  แกว่งแขวนน้อย เริ่มเคลื่อนไหวลำบาก  เช่น  เริ่มลุกจากเก้าอี้ สั่น กล้ามเนื้อแข็งแรงเกร็งและเคลื่อนไหวช้า  หน้าไม่ยิ้มหรือแสดงความรู้สึกเหมือนใส่หน้ากาก ( mask-like face ) Neuroleptic malignant syndrome มีอาการกล้ามเนื้อแข็ง(muscle  rigidity)ไข้สูงมากความดันเลือดสูง  หัวใจเต้นผิดจังหวะ และภาวะจิตใจเปลี่ยนแปลง

18 อาการข้างเคียงที่พบบ่อยจากยาต้านโรคจิต
อื่นๆ : ง่วงซึม หน้ามืดบ่อย ความดันโลหิตต่ำ น้ำนมไหล ตาแห้ง  ปากแห้ง ปัสสาวะคั่ง  ท้องผูก ตาพร่า ยา clozapine อาจทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ ,เกิด metabolic syndrome ,น้ำหนักตัวเพิ่ม

19

20

21 Delusional disorder ผู้ป่วยมีอาการหลงผิดเป็นหลัก นานอย่างน้อย 1 เดือน
ผู้ป่วยมีอาการหลงผิดเป็นหลัก นานอย่างน้อย 1 เดือน เนื้อหาความหลงผิดมักเชื่อมโยงกัน การพูดจา ท่าทางดูปกติ ไม่มีพฤติกรรมแปลกๆ การทำหน้าที่ส่วนใหญ่ยังปกติ ยกเว้นที่เกี่ยวกับอาการหลงผิด

22 Q & A