โรคที่เกิดจากการบริโภคน้ำนมและ ผลิตภัณฑ์นม (Milk-born disease ) ผศ. นริศร นางาม ภาควิชาสัตวแพทย์สาธารณสุข

วัตถุประสงค์การเรียน เมื่อเรียนจบแล้วสามารถอธิบาย 1. โรคของคนที่ติดต่อถึงสัตว์โดยผ่านทางน้ำนม ที่สำคัญรวมทั้งการป้องกันได้ 2. โรคของสัตว์ที่ติดต่อถึงคนโดยผ่านทางน้ำนม

โรค และชนิดของการติดเชื้อจากน้ำนม 1. จากสัตว์ป่วยผ่านทางน้ำนม 2. จากภายนอก -อุปกรณ์ คนงานป่วย -ดื่มน้ำนมดิบที่มีเชื้อโรคปนเปื้อน -ทำลายเชื้อไม่หมดด้วยการ pasteurization 3. จากพิษของสารที่อาจปนเปื้อนในน้ำนม -ยาฆ่าแมลง, ยาปฏิชีวนะ, โลหะหนัก -สารกัดบูด

โรคจากคนที่ติดต่อถึงสัตว์โดยผ่านทางน้ำนม 1. Human Tuberculosis, M. tuberculosis -ระบาดจากสิ่งขับถ่าย หนอง ฝี -ผู้ป่วยรีดนม 2. Typhoid Fever faeces, water, insects -Salmonella typhosa, S. typhimurium -ผู้ป่วยรีดนม หรือ Carriers -Personal hygiene 3. Paratyphoid Fever -S. paratyphi

โรคจากคนที่ติดต่อถึงสัตว์โดยผ่านทางน้ำนม 4. Streptococcus (Septic) sore throat & scarlet Fever -Streptococcus pyogenes -Complete pasteurized 5. Diphteria -Corynnebacterium diphteria -Contaminated after pasteurized -เสมหะ น้ำมูก น้ำลาย

โรคจากคนที่ติดต่อถึงสัตว์โดยผ่านทางน้ำนม 6. Dysentery -Bacillary dysentery: Shigella dysenteriae -Amoebic dysentery: Entamoeba histolytica -ผู้ป่วยรีดนม หรือ Carriers -Personal hygiene -Avoid to drink raw milk

7. Summer diarrhoea -E. coli and Clostridium wellchii -Contaminated faeces, insects, dust 8. Food poisoning -S. enteritidis, S. typhimurium, S. dublin -Staphyloccocus aureus

โรคจากสัตว์ที่ติดต่อถึงคนโดยผ่านทางน้ำนม 1. Bovine Tuberculosis -Tuberculin test = 2 Times/Y &B.C.G vaccine -Mycobacterium bovis -เชื้อจากโค-กระบือเข้าไปปนเปื้อนอยู่ในน้ำนม -เชื้อถูกขับออกทางน้ำนม/ดื่มน้ำนมดิบ 2. Brucellosis or Undulant fever -Brucella abortus กำจัดวัวป่วยออกจากฝูง -ดื่มน้ำนมดิบ

โรคจากสัตว์ที่ติดต่อถึงคนโดยผ่านทางน้ำนม 3. Foot and Mouth Disease, Filterable virus -Vesicle, saliva, secretions -เชื้อไวรัสปนเปื้อนในน้ำนม 4. Anthrax Bacillus anthracis -เชื้อขับออกมาทางน้ำนมก่อนแม่โคตาย 5. Milk sickness -คนดื่มน้ำนมจากแม่โคที่กินพืชอาหารสัตว์ ที่เป็นพิษ, The trembles

โรคจากสัตว์ที่ติดต่อถึงคนโดยผ่านทางน้ำนม 6. Actinomycosis and Actinobacillosis -Actinomyces bovis (Lympy jaw) -Actinobacillus lignieresii (Wooden tongue) -เกิดบาดแผลเปิดในโพรงฟัน ลำไส้ ท้องเสีย ไข้ 7. Cow pox Smallpox virus -ผู้ดื่มน้ำนมมีอาการ ไข้ ออกหัด 8. Digestive Infections -ติดเชื้อ Salmonella จากน้ำนม -เกิดโรคอาหารเป็นพิษ (Food poisoning)

โรคจากสัตว์ที่ติดต่อถึงคนโดยผ่านทางน้ำนม 9. Q. Fever Under processing milk -ติดเชื้อ Coxiella burneti ในน้ำนม -ปอดบวม อ่อนเพลีย ไข้ ปวดหลัง -Complete pasteurized 10. Botulism Toxins -Clostridium botulinum -ปนเปื้อนขณะแปรรูป&โรงงาน ~พบน้อย

โรคจากสัตว์ที่ทำให้คุณภาพน้ำนมเสีย 1. Mastitis Streptococcus agalactiae -ส่วนประกอบน้ำนมเสีย ไม่เหมาะนำมาแปรรูบ 2. Gastroenteritis E. coli, Bacillus subtilis -อุจจาระ/หญ้า -ลดอุณหภูมิน้ำนมระหว่างขนส่ง 3. อื่นๆ -Fever ส่วนประกอบน้ำนมเสีย -Indigestion ท้องเสีย/ปนเปื้อนอุจจาระ -Septic wounds กลิ่น/ส่วนประกอบนมเสีย

พิษจากสารที่อาจปนเปื้อนในน้ำนม 1. ยาฆ่าแมลง -หญ้า, อาหาร, น้ำ, ภาชนะ 2. ยาปฎิชีวนะ -ใช้รักษาแม่โครีดนม 3. สารป้องกันการเน่าเสีย 4. โลหะหนัก -พื้นที่เคยใช้ฝังขยะ, สารพิษ -ถ่านไฟฉาย, แบตเตอรี่ -แปลงหญ้า, น้ำใต้ดิน

คำถาม จงอธิบาย 1. วิธีการติดต่อโรคจากคน-สัตว์โดยผ่านทางน้ำนมที่ สำคัญมา 3 โรค รวมทั้งอธิบายวิธีการป้องกันโรคนั้นๆ ไม่ให้ติดต่อสู่ผู้บริโภคมาพอสังเขป 2. วิธีการติดต่อโรคจากสัตว์-คนโดยผ่านทางน้ำนมที่