อัมพาตครึ่งซีก
ความหมายของอัมพาต หมายถึง - การอ่อนแรงของแขนขาหรืออวัยวะ ภายนอกอื่น ๆ เช่ย ใบหน้า ตา ปาก - การเคลื่อนไหวน้อยลง หรือหมดไป - อาจมีอาการชาร่วมด้วย
อัมพาตแบบต่าง ๆ อัมพาตครึ่งล่าง ....ขาทั้ง ๒ ข้างอ่อนแรง อัมพาตทั้งแขนและขา ....แขนขาทั้ง ๔ ข้าง อัมพาตครึ่งซีก แขนขาเพียงซีกใดซีกหนึ่ง อ่อนแรงหรือขยับเขยื้อนไม่ได้
อัมพาตครึ่งซีก อาจเกิดจากการ แตก ตีบ หรือตันของหลอด พบบ่อย ทั้งชายและหญิง ในวัยกลางคน อาจเกิดจากการ แตก ตีบ หรือตันของหลอด เลือดสมอง อย่างฉับพลัน ทำให้สมองส่วนที่ ขาดเลือดตาย จึงเป็นเหตุให้เกิดอัมพาตของ ร่างกายส่วนนั้นๆ.
สาเหตุ ๑. หลอดเลือดในสมองตีบตัน ๒. หลอดเลือดในสมองมีลิ่มเลือดอุดตัน ๓. หลอดเลือดในสมองแตกหรือตกเลือดในสมอง
หลอดเลือดที่ไปเลี้ยงสมอง
สาเหตุ ๑. หลอดเลือดในสมองตีบตัน พบมากในคนสูงอายุพบบ่อยกว่าสาเหตุอื่น อันตรายไม่รุนแรง เกิดจากหลอดเลือดเสื่อมและ ตีบตัน จากเป็นเบาหวานไขมันในเลือด สูบบุหรี่ จัด ดื่มเหล้าจัด อ้วน และความดันโลหิตสูง
เส้นเลือดในสมอง ตีบ ทำให้เลือด ไหลผ่านไม่สะดวก
๒. หลอดเลือดในสมองมีลิ่มเลือดอุดตัน สาเหตุ เกิดจากผู้ที่เป็นโรคหัวใจ เช่น โรคหัวใจรูมาติก กล้ามเนื้อหัวใจตาย หัวใจเต้นผิดจังหวะเป็นต้น.
ไขมันที่เกาะใน เส้นเลือดแดง ลิ่มเลือดที่ อุดตันหลอดเลือด
ชิ้นส่วนของไขมันหลุดไปตามกระแสเลือด คราบไขมัน * กระดูกต้นคอ หลอดเลือดที่ จอรับภาพของใต
เลือดแข็งตัวตลอดเส้นเลือด
ประวัติของผู้ที่มีเส้นเลือดในสมองตีบตัน เบาหวาน ? ไขมันในเลือดสูง ? ความดันโลหิตสูง ? ดื่มสุรา ? สูบบุหรี่ ? เครียด ? อ้วน ? สูงอายุ ?
ช่วงเวลาของอาการ/อาการแสดง ๑. มักพบตอนตื่นนอน ? ตื่นขึ้นมาก็มีอาการแขนขาอ่อนแรง ๒. ขณะทำงาน ? ขณะทำงานมีอาการแขนขาอ่อนแรง ถ้าเป็นมากจะทรุดตัวลง หรือล้มลง
อาการ/อาการแสดงของหลอดเลือดสมองตีบตัน ถ้าเป็นน้อย: ปวดศรีษะ ? วิงเวียน ? คิดสับสน ? ตามัว ? ตาเห็นภาพซ้อน ? พูดอ้อแอ้ ? พูดไม่ได้ ? ปากเบี้ยว ? กลืนอาหารไม่ลง ? ชาตามแขนขา ? และอาจเป็นแค่ ๒ - ๓ นาที หรือหายภายใน ๒๔ ชั่วโมง.
อาการชั่วคราว(เป็นน้อยมาก): เกิดจากไม่มีเลือดไปเลี้ยงสมองขั่วคราว ต้องระวังตัว โดยหาสาเหตุให้พบ และจัด การกับสาเหตุให้หมดไป. ถ้าไม่กำจัดสาเหตุ ก็จะเป็นอัมพาตที่รุนแรง ได้ ซึ่งใช้เวลาประมาณ ๖ เดือน.
การรักษาในสมองขาดเลือดชั่วคราว (เป็นนาที - ไม่เกิน ๒๔ ขั่วโมง) - ให้ยาป้องกันการจับตัวของเกล็ดเลือด เช่น baby aspirin, ticlopidine เป็นต้น - ยาเบาหวาน ลดความดันถ้าเป็น
๒. หลอดเลือดในสมองมีลิ่มเลือดอุดตัน สาเหตุ (ต่อ) ๒. หลอดเลือดในสมองมีลิ่มเลือดอุดตัน สาเหตุ เกิดจากผู้ที่เป็นโรคหัวใจ เช่น โรคหัวใจรูมาติก กล้ามเนื้อหัวใจตาย หัวใจเต้นผิดจังหวะเป็นต้น. อาการ/อาการแสดง คล้ายข้อ ๑ แต่รุนแรง และเฉียบพลัน
ถ้าเป็นมาก: หมดสติ และเป็นอัมพาต เป็นแรมวัน เดือน ปี ตลอดไป หรือตาย.
การรักษาในสมองขาดเลือดจากเส้นเลือดตีบตัน หรือมีลิ่มเลือดอุดตัน - ให้น้ำเกลือ - อาหารทางสายยาง - ยาลดความดัน - ในช่วงแรก รีบให้ heparin เพื่อต้านการแข็งตัวของเลือด ถ้าเป็นไม่มากจะฟื้นตัวใน ๒ - ๓ สปด. ถ้าไม่ดีใน ๖ เดือนก็มักพิการ
๓. หลอดเลือดในสมองแตก/ตกเลือดในสมอง สาเหตุ เป็นโรคที่อันตรายร้ายแรง ในวัยหนุ่มสาวและกลางคน โดยมีการตกเลือดในสมอง และตายได้อย่างรวดเร็ว. มักมีสาเหตุมาจากความผิดปกติของหลอดเลือด แดงโป่งพองที่เป็นมาแต่กำเนิด และหลอดเลือดฝอยผิดปกติ(AVmalformation) โรคที่เลือดไม่แข็วตัว เช่น โรคตับแข็ง โรคเลือด
ภาพถ่ายเอ็กส์เรย์หลอดเลือดสมองที่โป่งพองและ หลอดเลือดที่คดเคี้ยวจากความดันโลหิตสูงเรื้อรัง
หลอดเลือดที่เปลี่ยนแปลงไปจากความดันโลหิตสูง กล้ามเนื้อ หลอดเลือด ที่หนาตัว รูของหลอด เลือดจะเล็กลง
อาการ/อาการแสดง เป็นเฉียบพลัน ? ไม่มีสิ่งบอกเหตุ ? ขณะออกแรงมาก ๆ ? เกร็งมากๆ ? อาจเริ่มต้นด้วยการปวดศรีษะ ? อาจปวดซีกเดียว ? แล้วปากเบี้ยว ? พูดไม่ได้ ? แขนขาอ่อนแรง ? หมดสติ ? ตัวเกร็ง ? รูม่านตาหดเล็กลงไม่เท่ากัน ถ้าเป็นมากจะเล็กทั้ง ๒ ข้าง ? คอแข็ง ?
บริเวณของสมองที่ทำหน้าที่ด้านต่างๆ กล้ามเนื้ปากและกล่องเสียง การพูด เข้าใจเรื่องเสียง เข้าใจเรื่องคำพูด
การรักษา - ถ้ายังรู้ตัวดี ควรส่งร.พ.ภายใน ๒๔ ช.ม. - ถ้าซืม หรือหมดสติ หรือคอแข็ง หรือชัก ควรส่งร.พ.ทันที - ตรวจด้วย X ray computer สมอง ถ่าย ภาพด้วยคลื่นแม่เหล็ก - เจาะหลัง ฯลฯ - ผ่าตัด และฟื้นฟูสมรรถภาพ....
การดูแลผู้ป่วย ๑. พลิกตัวทุก ๒ ชั่วโมง ๒. อาหารและน้ำอย่างเพียงพอ ๓. บริหารร่างกาย ....ใช้แรงภายนอก ตนเอง และแรงต้าน ๔. ใช้เวลา....เข้าใจ....ให้กำลังใจ ๕. งดเหตุปัจจัยที่ไม่ดีต่าง ๆ ๖. รักษาโรคต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องโดยตรง ฯลฯ
การป้องกัน งดบุหรี่ เหล้า อาหารไขมัน ออกกำลังกาย ควบคุมอาหาร เลือกรับประทานอาหาร ลดความอ้วน ตรวจวัดความดัน น้ำตาล และไขมันในเลือด ผู้ที่เคยเป็นอัมพาตชั่วคราว ควรใช้ต้านการ จับตัวของเกร็ดเลือด