บทเรียนสำเร็จรูป สำนวน คำพังเพย สุภาษิต ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ ๑

จุดประสงค์การเรียนรู้  เพื่อให้รู้และเข้าใจความหมายของสำนวน คำพังเพย ภาษิต เห็นความแตกต่างทางภาษาและสามารถวิเคราะห์คุณค่าของภูมิปัญญาทางภาษาที่ปรากฏในสำนวน คำพังเพย และภาษิตต่าง ๆ

พร้อมแล้วหรือยังคะ เริ่มกันเลยนะ !

บทเรียน

นิด จะไปห้องสมุดจ้ะ ขอไปด้วยซี นิดจะไปไหนจ๊ะ นิด จะไปห้องสมุดจ้ะ ขอไปด้วยซี

โฮ้โฮ ! มีหนังสือเยอะจังเลย นิดจะไปค้นคว้าเรื่อง สำนวน คำพังเพย สุภาษิต เพราะยังไม่ค่อยเข้าใจเลย เก๋ก็เหมือนกันค่ะ ให้เก๋ไปด้วยคนนะ จะได้ช่วยกันหาหนังสือ โฮ้โฮ ! มีหนังสือเยอะจังเลย

สำนวน คือการใช้ถ้อยคำที่เป็นคำคม และมีความหมายไม่ตรงตามตัวอักษร คำพังเพย คือการใช้ถ้อยคำที่มักจะแฝงความคิดบางอย่างไว้ อาจมีคำสอนแฝงอยู่ด้วย สุภาษิต คือการใช้ถ้อยคำที่มีความหมายเป็นเชิงเปรียบเทียบ ให้ คติเตือนใจ แต่ไม่เน้นการสั่งสอนโดยตรง พี่นิดคะ เจอแล้วค่ะ เรื่องที่พี่ต้องการ

เนื้อหาของสำนวน คำพังเพย และภาษิต แยกที่มาเป็นหมวดหมู่ได้ดังนี้ เนื้อหาเกี่ยวกับคน เช่น  คนรักเท่าผืนหนัง คนชังเท่าผืนเสื่อ สำนวนนี้ หมายความว่าอย่างไรคะพี่เก๋ คนที่รักหรือชอบเรามีน้อยกว่าคนที่เกลียดชังเรา ผืนหนังคือหนังที่ห่อหุ้มร่างกาย

ดูตัวอย่างสำนวนเกี่ยวกับคนหน้าต่อไปนะจ๊ะ

คบคนให้ดูหน้า ซื้อผ้าให้ดูเนื้อ ใช่แล้วจ้ะ หมายความว่า หน้าคนบอกลักษณะนิสัยใจคอของคน เช่นเดียวกับเนื้อผ้าบอกคุณสมบัติ ของผ้า บางครั้งคนหน้าตาสวย ๆ อาจจะไว้ใจไม่ได้ ต้องศึกษาถึงนิสัยใจคอด้วยใช่ไหมคะ

เนื้อหาที่เกี่ยวกับสัตว์ก็มีนะจ๊ะ เช่น กบเลือกนาย แล้วก็ ไก่เห็นตีนงู งูเห็นนมไก่ กบเลือกนาย หมายความว่า ผู้ที่ต้องการเปลี่ยนผู้บังคับบัญชาอยู่เรื่อย ๆ แล้วไก่เห็นตีนงู เป็นไงคะ งูไม่มีตีนสักหน่อย งูเห็นนมไก่ ไก่ก็ไม่มีนม น้องเป็นงงค่ะ ! ต่างฝ่ายต่างรู้ความลับของกันและกัน ส่วนมากเป็นเรื่องไม่ดี

มีเยอะเลยจ้ะ เกี่ยวกับพืช เช่น เล็กพริกขี้หนู ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น ยังมีอีกไหมคะ กำลังสนุกค่ะ มีเยอะเลยจ้ะ เกี่ยวกับพืช เช่น เล็กพริกขี้หนู ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น เล็กพริกขี้หนู หมายถึง ตัวเล็กแต่เก่งกล้า เปรียบเหมือน พริกขี้หนูที่เม็ดเล็ก แต่เผ็ดมาก ลูกไม้หล่นไม่ไกลต้น ลูกหลานย่อมมีลักษณะและนิสัยเหมือนพ่อแม่ ปู่ย่า ตายาย

เนื้อหาเกี่ยวกับความเชื่อก็มีนะจ๊ะ เขมรขาว ลาวใหญ่ ไทยเล็ก เจ๊กดำ หมายถึง คนเขมรต้องผิวคล้ำ คนลาวตัวเล็ก คนไทยตัวใหญ่กว่า และคนจีนต้องผิวขาว หากใครมีลักษณะผิดไปจากเผ่าพันธุ์ก็ถือว่าคบไม่ได้ ปล้ำผีลุก ปลุกผีนั่ง หมายถึง พยายามทำให้มีเรื่องมีราวขึ้นมา เป็นข้อความที่ได้มาจากความเชื่อเรื่องผี

เนื้อหาเกี่ยวกับเรื่องอื่น ๆ มีไหมคะ  ฝนตกก็แช่ง ฝนแล้งก็ด่า เกี่ยวกับดินฟ้าอากาศ หมายถึง การทำอะไรๆ ให้ถูกใจคนทั้งหมดนั้นเป็นไปไม่ได้ หรืออีกนัยหนึ่งคือ ทำอะไร ๆ ก็ไม่ถูกใจสักอย่าง  ฝนตกอย่าเชื่อดาว มีจ้ะ ตั้งใจฟังนะ หมายถึง การทำอะไรๆ ให้ถูกใจคนทั้งหมดนั้นเป็นไปไม่ได้ หรืออีกนัยหนึ่งคือ ทำอะไร ๆ ก็ไม่ถูกใจสักอย่าง

ออกจากหน้ารายการโดย ปิดกากบาทแดงมุมบนขวามสุด กรุณาศึกษาต่อตอนที่ 2