กฎพันธุกรรมของ Mendel Mendel ทดลองผสมถั่วลันเตา 7 ลักษณะ ที่มีลักษณะตรงข้ามกันเด่นชัด และควบคุมด้วยยีน 7 คู่ กระจายอยู่บนโคโมโซม 7 คู่ Independent gene
ภาพแสดงลักษณะทั้ง 7 ของถั่วที่เมนเดลได้ศึกษา ลักษณะที่นำมาศึกษา รูปร่าง ของเมล็ด สีของ เนื้อเมล็ด สีของเปลือก หุ้มเมล็ด รูปร่างของฝักถั่ว ที่แก่เต็มที่ ฝักถั่วอ่อน ตำแหน่ง ของดอก ความสูง ของลำต้น ลักษณะเด่น กลม เหลือง มีสีเทา อวบเต่ง เขียว ที่กิ่ง สูง ลักษณะด้อย ขรุขระ ขาว คอดแฟบ ที่ยอด เตี้ย ภาพแสดงลักษณะทั้ง 7 ของถั่วที่เมนเดลได้ศึกษา ยีน 7 คู่ = Chromosome 7 คู่ } Independent gene
ลักษณะแบบ Monohybrid ก่อน Dihybrid Polyhybrid ค.ศ. 1900 De Vries , Tschermak and Correns ต่างทำงานอิสระ และรายงานผลเช่นเดียวกับ Mendel โดยไม่ทราบว่า Mendel พบมาก่อน ความสำเร็จของ mendel ปลูกง่าย วัฏจักรชีวิตสั้น รู้จักเลือกวัสดุ ถั่วลันเตา Self fertilization มีลักษณะตรงข้ามเด่นชัด ใช้ผลผลิตมาก มีขั้นตอนในการศึกษาการถ่ายทอดโดยศึกษาการถ่ายทอด ลักษณะแบบ Monohybrid ก่อน Dihybrid Polyhybrid ใช้คณิตศาสตร์ในการวิเคราะห์ผลและสรุปผล
ยีนที่เป็นคู่กันจะแยกออกจากกันไปเมื่อ มีการสร้างเซลล์สืบพันธุ์ กฎพันธุกรรมของเมนเดล กฎข้อที่ 1 กฎแห่งการแยก (Law of Segregation) ยีนที่เป็นคู่กันจะแยกออกจากกันไปเมื่อ มีการสร้างเซลล์สืบพันธุ์
Homologous chromosome a A Anaphase - I A เซลล์สืบพันธุ์ a สัดส่วนของจีโนไทป์จากการผสมโดยพิจารณายีนคู่เดียว (Monohybrid cross) AA aa คน = 80,000 genes Homozygous Homozygous recessive
2. 2 seeds สูง , 1 seeds เตี้ย Ex. I ถ้านำถั่วลันเตารุ่นพ่อแม่ (P) ลักษณะกลมกับเมล็ดขรุขระ ที่ต่างเป็นพันธุ์แท้มาผสมกันจะได้ลูก (F1) เมล็ดกลม ทั้งหมด ถ้าให้ F1 ผสมกันเองจะได้รุ่นหลาน (F2) มี genotype และ phenotype มีสัดส่วนเท่าไร Ex. II ถ้าผสมถั่วลันเตาลักษณะสูงเข้าด้วยกัน ได้ลูกสูง : เตี้ย เท่ากับ 3:1 ถ้านำเมล็ดในรุ่นลูกไปปลูกโดยการหยอดหลุม หลุมละ 3 เมล็ด จง PO– 1. ทั้ง 3 seeds สูง 2. 2 seeds สูง , 1 seeds เตี้ย
RR : Rr : rr = 1 : 2 : 1 } Genotypic ratio กลม : ขรุขระ = 3 : 1 } Mendelian ratio (Phenotypic ratio)
กฎข้อที่ 2 กฎแห่งการรวมกลุ่มอย่างอิสระ กฎข้อที่ 2 กฎแห่งการรวมกลุ่มอย่างอิสระ (Law of independent assortment) ยีนที่เป็นคู่กันเมื่อแยกออกจากกันแล้ว แต่ละยีนจะไปกับยีนอื่นใดก็ได้อย่างอิสระ กฎข้อนี้ Mendel ได้จากการศึกษาการถ่ายทอด ลักษณะโดยพิจารณายีน 2 คู่ (dihyprid cross) AABB x aabb
ดังนั้นเราสามารถใช้สูตรหาชนิดของเซลล์สืบพันธุ์ คือ 2n A a B b ดังนั้นเราสามารถใช้สูตรหาชนิดของเซลล์สืบพันธุ์ คือ 2n (n = จำนวนคู่ของ heterozygous gene)
เซลล์สืบพันธุ์ต่างกัน 8 ชนิด ตัวอย่าง สิ่งมีชีวิตชนิดหนึ่งมีจีโนโทป์ AaBbCc จะสร้างเซลล์สืบพันธุ์ที่มียีนต่างกันได้กี่แบบ วิธีที่ 1 ใช้สูตร ชนิดเซลล์สืบพันธุ์ = 2n = 23 = 8 ชนิด วิธีที่ 2 ใช้กฎแห่งการรวมกลุ่มโดยอิสระ C = ABC = ABc = AbC = Abc = aBC = aBc = abC = abc B A c C b c C B a c C b c เซลล์สืบพันธุ์ต่างกัน 8 ชนิด
พืชดอกชนิดหนึ่งมี genotype Aa Bb CC Dd ee จะสร้างละอองเรณูที่มี genotype ต่างกันกี่แบบ และถ้าในอับละอองเรณูหนึ่งมีละอองเรณู 100,000 อัน ละอองเรณูที่มี genotype เป็น A B C D e มีกี่อัน Ex. ชนิด pollen = 2n = 23 = 8 100,000 อัน 1 A B C D e 8 = 12,500 อัน