วิธีวิทยาการวิจัยของงานวิจัยในโรงพยาบาล

งานนำเสนอเรื่อง: "วิธีวิทยาการวิจัยของงานวิจัยในโรงพยาบาล"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 วิธีวิทยาการวิจัยของงานวิจัยในโรงพยาบาล
น.ท.หญิง ดร. วัชราพร เชยสุวรรณ วิทยาลัยพยาบาลกองทัพเรือ

2 วิธีวิทยา หมายถึง วิธีการหรือการศึกษาที่มีระบบเกี่ยวกับวิธีการหรือเทคนิควิธี
วิธีวิทยาการวิจัย หมายถึง ระเบียบวิธีดำเนินการทุกขั้นตอนในการวิจัย ได้แก่ การกำหนดปัญหาการวิจัย การรายงานเอกสารที่เกี่ยวข้อง การกำหนดสมมติฐาน การกำหนดกลุ่มประชากร และการเลือกกลุ่มตัวอย่าง การสร้างเครื่องมือ การรวบรวม การวิเคราะห์และการแปลความหมาย การนำเสนอ

3 แนวคิดของการวิจัย กระบวนทัศน์การวิจัยประกอบด้วย 2 ส่วน คือ
โลกทัศน์ (World View) + เทคนิควิธีการวิจัย การทำวิจัยมิใช่เพียงเพื่อสร้างองค์ความรู้ แต่เพื่อพัฒนาระบบการคิดด้วย การทำวิจัยให้เป็นหนึ่งเดียวกับการปฏิบัติงาน การนำผลวิจัยไปปฏิบัติใช้ประโยชน์

4 ขั้นตอนการวิจัย กำหนดปัญหาการวิจัย ทบทวนวรรณกรรม
กำหนดกรอบทฤษฎี การเลือกแบบแผนการวิจัย กำหนดสมมติฐาน กำหนดตัวแปร การกำหนดประชากรและการสุ่มกลุ่มตัวอย่าง การเตรียมเครื่องมือ การเก็บรวบรวมข้อมูล การแปลผลและอภิปรายผล การเขียนรายงานการวิจัย การวิเคราะห์ข้อมูล

5 ความคลาดเคลื่อนในการวิจัย
คำถามของการวิจัย ดำเนินการทำวิจัย ค่าความเท็จ (Error) ค่าความจริง (True Value) ผลการวิจัย แบบสุ่ม (Random E.) อย่างเป็นระบบ(Systematic E.) การลดความคลาดเคลื่อน รูปแบบการวิจัยและระเบียบวิธีวิจัยที่เหมาะสม สถิติที่เหมาะสม

6 แบบแผนการวิจัย แบบแผนหรือรูปแบบการวิจัย (Research Design) เปรียบเสมือนแบบร่างหรือแบบแปลน (Blueprint) สำหรับใช้เป็นแนวทางในการดำเนินการวิจัย แบบแผนการวิจัยที่ดีต้องกำหนดให้เหมาะสมกับปัญหาการวิจัยและวัตถุประสงค์ของการวิจัย รวมทั้งการควบคุม ตัวแปรแทรกซ้อน เพื่อให้ผลการวิจัยมีความตรงและน่าเชื่อถือ

7 ประเภทของแบบแผนการวิจัย
จำแนกตามวิธีการรวบรวมข้อมูล จำแนกตามการนำผลการวิจัยไปใช้ จำแนกตามเวลาความเกี่ยวพันของปรากฏการณ์ จำแนกตามมิติเวลาที่ศึกษา จำแนกตามการจัดกระทำ จำแนกตามระดับการควบคุมตัวแปร จำแนกตามทางการแพทย์/วิทยาศาสตร์สุขภาพ

8 จำแนกตามวิธีการรวบรวมข้อมูล
ประเภทของแบบแผนการวิจัย จำแนกตามวิธีการรวบรวมข้อมูล 1.1 การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) เป็นการวิจัยที่มุ่งศึกษาเกี่ยวกับพฤติกรรม ทัศนคติ วัฒนธรรมของคนในสังคม รวมทั้งเหตุการณ์ต่าง ๆ เพื่ออธิบายปรากฏการณ์ของประเด็นปัญหาการวิจัย ที่ศึกษา โดยการตีความจากข้อมูลที่รวบรวมได้ และสร้างข้อสรุปของปัญหาการวิจัยที่ศึกษา

9 วิธีการสัมภาษณ์แบบเชิงลึก (In-dept Interview) การสังเกต (Observation)
 วิธีการรวบรวมข้อมูลในงานวิจัยเชิงคุณภาพ นิยมใช้ วิธีการสัมภาษณ์แบบเชิงลึก (In-dept Interview) การสังเกต (Observation) การสนทนากลุ่ม (Focus Group Interview) ข้อมูลที่รวบรวมได้ส่วนใหญ่เป็นการบันทึกตามคำพูดหรือข้อความที่ได้ยิน ได้ฟัง ได้เห็น โดยบันทึกอย่างละเอียด ไม่เน้นข้อมูลที่เป็นตัวเลข ตัวอย่าง งานวิจัย ดอกไม้ในพายุ: กรณีศึกษาผ่านมุมมองประสบการณ์ ของผู้หญิงที่ถูกกระทำความรุนแรงซ้ำซากในครอบครัว

10 จำแนกตามวิธีการรวบรวมข้อมูล
1.2 การวิจัยเชิงปริมาณ (Quantitative Research) วิธีรวบรวมข้อมูลในงานวิจัยเชิงปริมาณ โดยส่วนใหญ่ จะใช้แบบสอบถาม แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง แบบสังเกตที่มีโครงสร้าง ละบันทึกข้อมูลในลักษณะ ตัวเลข

11 2. จำแนกตามการนำผลการวิจัยไปใช้
2.1 การวิจัยบริสุทธิ์ หรือการวิจัยพื้นฐาน (Basic Research) เป็นการวิจัยที่มุ่งค้นหาความรู้ใหม่ ได้แก่ การศึกษาค้นคว้าทฤษฏี การทดสอบสมมติฐานของปรากฏการณ์ ความรู้ใหม่ที่ค้นพบจะเป็นฐานความรู้สำหรับนำไปใช้วิจัย เพื่อต่อยอดองค์ความรู้

12 2. จำแนกตามการนำผลการวิจัยไปใช้
2.2 การวิจัยประยุกต์ (Applied Research)เป็นการวิจัยที่มุ่งค้นหาความรู้ใหม่ เพื่อนำผลการวิจัยมาใช้ประโยชน์ได้จริงในทางปฏิบัติ เช่น แก้ปัญหาในหน่วยงาน พัฒนาคุณภาพของหน่วยงาน ฯลฯ  การวิจัยเชิงปฏิบัติการ เป็นการวิจัยที่ทำการ ศึกษาค้นคว้าไปพร้อมกับการปฏิบัติงาน  การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

13 ระดับของการนำผลงานไปใช้ประโยชน์
ศึกษาปัญหาในหน่วยงาน ยังไม่ได้นำผลงานไปพัฒนาหรือแก้ปัญหา นำผลงานไปแก้ปัญหาให้ดีขึ้นในระยะเริ่มต้น ผลกระทบที่เกิดขึ้นยังอยู่ในวงจำกัด มีการขยายผลข้ามหน่วยงาน หรือมีนวัตกรรมเกิดขึ้นจากการพัฒนางาน มีการประชาสัมพันธ์ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ในวงกว้าง เกิดการเปลี่ยนแปลงนโยบาย

14 ตัวอย่างผลงาน R 2 R  การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชนแบบองค์รวม กรณีศึกษา: บ้านทางสาย ต.หนองกินเพล อ.วารินชำราบ จ.อุบลราชธานี วัตถุประสงค์: เพื่อหารูปแบบและแนวทางตลอดจนเสริมสร้างและพัฒนาศักยภาพชุมชนอย่างมีส่วนร่วม ในการดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานในชุมชนแบบองค์รวม การรวบรวมข้อมูล: การสังเกตแบบมีส่วนร่วม การสัมภาษณ์แบบเจาะลึก การสนทนากลุ่ม เวทีแลกเปลี่ยนเรียนรู้

15 ตัวอย่างผลงาน R 2 R  “ลงทะเบียนรับบริการทุกจุด ไม่สะดุดทันเวลา โรงพยาบาลภูเขียว จ. ชัยภูมิ” วัตถุประสงค์: เพื่อลดระยะเวลาในการรอคอยทำบัตรตรวจรักษา เพื่อลดขั้นตอนการให้บริการ เพื่อลดการส่งบัตรตรวจรักษาผิดแผนก กระบวนการวิจัย: 1) ระยะเตรียมการ / ประเมินสถานการณ์ 2) ระยะปฏิบัติการ และ 3) ระยะสรุปและประเมินผล

16 2. จำแนกตามการนำผลการวิจัยไปใช้
2.3 การวิจัยและพัฒนา (Research & Development) เป็นการวิจัยที่มุ่งค้นหาความรู้ใหม่ หรือการนำความรู้ที่มีอยู่ไปพัฒนาให้ดีขึ้นกว่าเดิม นิยมนำมาใช้ในการคิดค้น และผลิตสิ่งประดิษฐ์ พัฒนากระบวนการ รูปแบบหรือระบบบริการ และระบบบริหารจัดการที่เป็นนวัตกรรม ตัวอย่าง: การพัฒนาบริการรักษาโรคตาในโรงพยาบาลชุมชน เพื่อลดการส่งต่อผู้ป่วยไปโรงพยาบาลศูนย์

17 3. จำแนกตามเวลาความเกี่ยวพันของปรากฏการณ์
3.1 การศึกษาย้อนหลัง (Retrospective Studies) เป็นการวิจัยเกี่ยวกับปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันว่ามีความเกี่ยวพันกับปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในอดีตอย่างไรบ้าง หรือมีปัจจัยใดบ้างในอดีตที่มีความเกี่ยวพันกับปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบัน โดยการศึกษาจากผลที่เกิดขึ้นไปยังสาเหตุที่ทำให้เกิดผลนั้น ๆ ซึ่งเป็นการศึกษาย้อนหลัง (Ex-post Facto)

18 ตัวอย่าง “วิถีชีวิตและโรคความดันโลหิตสูงในประชากรชาวเขา อ.แม่ฟ้าหลวง จ. เชียงราย” วัตถุประสงค์: เพื่อหาความสัมพันธ์ระหว่างวิถีชีวิตและโรคความดันโลหิตสูงในประชากรชาวเขาฯ กลุ่มตัวอย่าง: กลุ่มผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง จำนวน 196 คน กลุ่มเปรียบเทียบจำนวน 196 คน

19 3. จำแนกตามเวลาความเกี่ยวพันของปรากฏการณ์
3.2 การศึกษาความคืบหน้า (Prospective Studies / Cohort studies) เป็นการศึกษาวิจัยในปรากฏการณ์ที่ต้องใช้การติดตามผล เพื่อให้ได้คำตอบว่าปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในปัจจุบันมีผลต่อเนื่องไปยังอนาคตอย่างไร ซึ่งเป็นการวิจัย เพื่อติดตามความคืบหน้าของปรากฏการณ์

20 4. จำแนกตามมิติเวลาที่ศึกษา
4.1 การศึกษาแบบตัดขวาง (Cross Sectional Studies) เป็นการวิจัยเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของปรากฏการณ์ ที่ศึกษา โดยศึกษาจากกลุ่มตัวอย่างหลาย ๆ กลุ่ม และรวบรวมข้อมูลจากกลุ่มตัวอย่างทุกกลุ่มในช่วงเวลา เดียวกัน

21 ตัวอย่าง: “ความชุกและปัจจัยเสี่ยงต่อการติดเชื้อพยาธิใบไม้ในตับ ในหมู่บ้านพื้นที่ติดลำน้ำพลับพลา อ. ชุมพลบุรี จ. สุรินทร์” วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบความชุกของการติดเชื้อพยาธิใบไม้ในตับฯ และหาปัจจัยเสี่ยง ระเบียบวิธีวิจัย: กลุ่มตัวอย่างเป็นประชาชนอายุ 9 ปีขึ้นไป และเปรียบเทียบความชุกของโรคพยาธิระหว่างชุมชนคนไทย-ลาว และ ไทย-เขมร

22 4. จำแนกตามมิติเวลาที่ศึกษา
4.2 การศึกษาแบบระยะยาว (Longitudinal Studies) เป็นการวิจัยเกี่ยวกับการเปลี่ยนแปลงของปรากฏการณ์ ที่ศึกษา โดยศึกษาจากกลุ่มตัวอย่างกลุ่มเดิมตลอดช่วงที่วิจัย จุดอ่อนของการวิจัยระยะยาว คือ สิ้นเปลืองเวลา และงบประมาณ และการสูญหายของตัวอย่าง

23 5. จำแนกตามการจัดกระทำ  การวิจัยแบบไม่ทดลอง เป็นการวิจัยที่ไม่ได้จัดกระทำสิ่งทดลองให้กับกลุ่มตัวอย่าง ได้แก่ การศึกษาย้อนหลัง การศึกษาความคืบหน้า การวิจัยเชิงสำรวจ การวิจัยแบบบรรยาย ฯลฯ  การวิจัยแบบทดลอง เป็นการวิจัยที่เน้นความเป็นเหตุและผลของตัวแปร ได้แก่ การวิจัยแบบทดลองที่แท้จริง การวิจัยกึ่งทดลอง

24 6. จำแนกตามระดับการควบคุมตัวแปร
ระดับที่ 1 การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อนในระดับน้อยที่สุด ได้แก่ การวิจัยเชิงสำรวจ การวิจัยเชิงบรรยาย การวิจัยสหสัมพันธ์ ระดับที่ 2 การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อนในระดับมากกว่าระดับที่ 1 ได้แก่ การวิจัยเชิงเปรียบเทียบสาเหตุ ระดับที่ 3 การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อนได้ในระดับมากที่สุด ได้แก่ การวิจัยแบบทดลองที่แท้จริง การวิจัยกึ่งทดลอง

25 7. จำแนกตามทางการแพทย์/วิทยาศาสตร์สุขภาพ
งานวิจัยสถานการณ์และการดำเนินโรค งานวิจัยคุณค่าของการรักษา งานวิจัยสาเหตุและปัจจัยเสี่ยง งานวิจัยวิธีการวินิจฉัย งานวิจัยเศรษฐศาสตร์คลินิก งานวิจัยเพื่อประเมินและพัฒนาคุณภาพบริการ

26 1. งานวิจัยสถานการณ์และการดำเนินโรค
ใช้เมื่อต้องการอธิบายความผิดปกติหรือโรคที่พบ เช่น รายงานกลุ่มผู้ป่วยโรคใดโรคหนึ่ง งานวิจัยนี้จะกล่าวถึง ความบ่อย ความรุนแรง ลักษณะ การเปลี่ยนแปลง และผลของโรคนั้นต่อตัวผู้ป่วยและประชาชนทั่วไป รูปแบบการวิจัยที่ใช้: การวิจัยเชิงสำรวจ หรือ การวิจัยแบบบรรยาย

27 2. งานวิจัยคุณค่าของการรักษา
ใช้เมื่อต้องการเปรียบเทียบผลการรักษาตั้งแต่ 2 กลุ่มขึ้นไป คำว่าการรักษาอาจหมายถึง ยา วิธีการ อุปกรณ์ที่ใช้ เพื่อการรักษาหรือป้องกันโรค รูปแบบการวิจัยที่ใช้: การวิจัยเชิงทดลอง

28 3. งานวิจัยสาเหตุและปัจจัยเสี่ยง
ใช้เมื่อต้องการทราบความสัมพันธ์ของสิ่งใดสิ่งหนึ่งที่มีต่อโรค หรือความผิดปกติอื่น ๆ เช่น ศึกษาปัจจัยเสี่ยงของการเกิดอาการแทรกซ้อนของการตั้งครรภ์ว่ามีอะไรบ้าง รูปแบบการวิจัยที่ใช้: การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบศึกษาไปข้างหน้า การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบย้อนกลับ การศึกษาแบบภาคตัดขวาง

29 4. งานวิจัยวิธีการวินิจฉัย
เพื่อตอบคำถามที่เกี่ยวกับวิธีวินิจฉัยต่าง ๆ เช่น การตรวจทางรังสีช่วยในการวินิจฉัย pulmonary emboli ได้ดีเพียงใด รูปแบบงานวิจัยที่ดีจะต้องมีการเปรียบเทียบกับวิธีการมาตรฐาน

30 5. งานวิจัยเศรษฐศาสตร์คลินิก
เป็นงานวิจัยที่ประเมินประสิทธิภาพของเทคโนโลยี เช่น ยา อุปกรณ์ที่ใช้ในการรักษาหรือวินิจฉัยโรค โดยเปรียบเทียบทั้งต้นทุนและผลที่ได้รับว่าต่างกันอย่างไร

31 6. งานวิจัยเพื่อประเมินและพัฒนาคุณภาพบริการ
เป็นงานวิจัยที่ประยุกต์ใช้หลักการวิจัยเข้ากับการบริหาร และบริการ เพื่อพัฒนาให้ได้บริการที่มีคุณภาพที่ต้องการ อาจประเมินในลักษณะโครงสร้าง กระบวนการ หรือผลลัพธ์

32 การวิจัยโดยการสังเกต การวิจัยเชิงวิเคราะห์
แบบแผนการวิจัย การวิจัยเชิงทดลอง (Experimental Research) การวิจัยโดยการสังเกต (Observational Research) การวิจัยเชิงทดลอง การวิจัยกึ่งทดลอง การวิจัยแบบบรรยาย (Descriptive R.) การวิจัยเชิงวิเคราะห์ (Analytical R.) การศึกษา ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง (Cross-Sectional Study) การศึกษาไปข้างหน้า (Cohort or Prospective) การศึกษาย้อนหลัง (Case-control or Retrospective)

33 การวิจัยโดยการสังเกต
การวิจัยใดก็ตามที่ผู้วิจัยไม่มีการกำหนดสิ่งทดลอง/ สิ่งแทรกแซงให้กับตัวอย่างที่นำมาศึกษา แต่ตัวอย่างเหล่านั้นได้รับหรือสัมผัสกับปัจจัยเสี่ยงนั้น ๆ อยู่แล้ว ในการดำเนินชีวิตประจำวันของเขา โดยผู้วิจัยเป็นเพียงเฝ้าติดตาม สังเกตดูผลที่เกิดขึ้น

34 การวิจัยโดยการสังเกต
ไม่มีกลุ่มเปรียบเทียบ มีกลุ่มเปรียบเทียบ การวิจัยเชิงวิเคราะห์ - การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบไปข้างหน้า การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบย้อนหลัง การวิจัยเชิงวิเคราะห์ ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง/ การศึกษาแบบตัดขวาง การวิจัยแบบบรรยาย หรือเชิงพรรณนา การวิจัยเชิงพรรณนา ณ จุดเวลาใดเวลาหนึ่ง การวิจัยเชิงพรรณนาระยะยาว ภาพที่2 การจำแนกการวิจัยโดยการสังเกต

35 Cross-sectional Analytic
ผล (Outcome/ Effect Health Problem) Prospective (cohort) เหตุ (Exposure/ Risk Factor) Retrospective (Case-Control) Cross-sectional Analytic ภาพที่ 3 การจำแนกการวิจัยเชิงวิเคราะห์

36 การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบศึกษาไปข้างหน้า
เกิดโรค กลุ่มที่ได้รับปัจจัยเสี่ยง ไม่เกิดโรค ประชากรกลุ่มเสี่ยง เกิดโรค กลุ่มที่ไม่ได้รับปัจจัยเสี่ยง ไม่เกิดโรค แผนภาพที่ 4 รูปแบบการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบศึกษาไปข้างหน้า

37 การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบศึกษาย้อนหลัง
เป็นโรค สัมผัสปัจจัยเสี่ยง ไม่สัมผัสปัจจัยเสี่ยง ไม่เป็นโรค สัมผัสปัจจัยเสี่ยง ไม่สัมผัสปัจจัยเสี่ยง อดีต ปัจจุบัน แผนภาพที่ รูปแบบการวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบศึกษาย้อนหลัง

38 (Cross-Sectional Study)
การวิจัยเชิงวิเคราะห์แบบภาคตัดขวาง (Cross-Sectional Study) การวิจัยใดก็ตามที่ผู้วิจัยทำการเก็บข้อมูลของผู้ป่วยทั้งปัจจัยเสี่ยงและโรคในเวลาเดียวกัน ตัวอย่าง การศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างโรคความดันโลหิตสูง และการสูบบุหรี่

39 การวิจัยเชิงทดลอง การวิจัยใดก็ตามที่ผู้วิจัยมีการกำหนดสิ่งทดลอง/สิ่งแทรกแซงให้กับตัวอย่างที่นำมาศึกษา โดยผู้วิจัยติดตาม สังเกตดูผลที่เกิดขึ้นในอนาคต ใช้ตรวจสอบความเป็นเหตุและผลของตัวแปรต้นและตัวแปรตาม มีทั้งแบบแผนการวิจัยแบบอ่อน การวิจัยเชิงทดลองที่แท้จริง และแบบแผนการวิจัยกึ่งทดลอง

40 วัตถุประสงค์ เพื่อค้นหาข้อเท็จจริงของสาเหตุที่ทำให้เกิดผล
เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างสาเหตุและผลของปรากฏการณ์ต่าง ๆ เพื่อนำผลการวิจัยไปสร้างเป็นกฏเกณฑ์ สูตร ทฤษฎี เพื่อวิเคราะห์หรือหาข้อบกพร่องของงาน ต่าง ๆ เพื่อนำไปปรับปรุง พัฒนา

41 การวิจัยเชิงทดลอง ลักษณะของการวิจัยเชิงทดลอง ประกอบด้วย
การจัดกระทำ/ การกำหนดสิ่งทดลอง (Manipulation/ Intervention/ Treatment) 2. การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อน/ การควบคุมสิ่งทดลอง/ การมีกลุ่มควบคุม (Control) 3. การสุ่ม (Randomization) – การสุ่มจากประชากร การสุ่มเข้ากลุ่ม และการสุ่มสิ่งทดลองให้แต่ละกลุ่ม

42 การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อน
การสุ่ม (Randomization) R. Selection - การสุ่มจากประชากร R. Assignment – การสุ่มเข้ากลุ่มทดลอง และกลุ่มควบคุม R.Treatment - การสุ่มสิ่งทดลอง การเพิ่มตัวแปร (Add to the design) การเพิ่มเป็นตัวแปรอิสระที่จะต้องศึกษา

43 การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อน (ต่อ)
การจับคู่ (Matching) - จับกลุ่ม (Matched group) เป็นการจัดให้ทั้ง ๒ กลุ่มมีคุณสมบัติเหมือนกัน โดยไม่คำนึงว่า สมาชิกในกลุ่มจะเท่ากันเป็นรายบุคคลหรือไม่ - จับคู่รายบุคคล (Matched subjects) การใช้สถิติ (Statistical control) Analysis of Covariance การตัดทิ้ง (Elimination) คัดเลือกกลุ่มตัวอย่างที่มีความสนใจเหมือน ๆ กัน

44 MAX – MIN- CON Principle
หลักการออกแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง MAX – MIN- CON Principle (Kerlinger, 1986) Maximization of experimental variance Minimization of error variance random error, systematic error ๓. Control External factors, Intrinsic to the subjects, Experimenter and subjects

45 ประเด็น แบบทดลอง แบบกึ่งทดลอง แบบไม่ทดลอง มี ไม่มี
ความแตกต่างของแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง แบบกึ่งทดลอง และแบบไม่ทดลอง ประเด็น แบบทดลอง แบบกึ่งทดลอง แบบไม่ทดลอง การจัดกระทำ มี ไม่มี การควบคุม การควบคุมตัวแปรแทรกซ้อน มีและเคร่งครัด มีแต่ไม่เคร่งครัด การควบคุมสิ่งทดลอง การมีกลุ่มควบคุม มีหรือไม่มีก็ได้ การสุ่ม การสุ่มตัวอย่างจากประชากร การสุ่มตัวอย่างเข้ากลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม

46 จุดแข็งของแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง
* ความตรงภายใน จุดอ่อนของแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง แหล่งทดลองการวิจัย ขนาดกลุ่มตัวอย่าง การสุ่ม ประเด็นจริยธรรม

47 หลักการเลือกใช้แบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง
๑. จำนวนตัวแปรอิสระหรือสิ่งทดลอง มีกี่ชนิด ๒. ระดับของตัวแปรอิสระหรือสิ่งทดลองมีกี่ระดับ ๓. หน่วยทดลองแต่ละหน่วย ได้รับอิทธิพลของสิ่งทดลองทุกระดับหรือไม่

48 ประเภทของแบบแผนการวิจัยเชิงทดลอง
๑. รูปแบบการทดลองอย่างอ่อน (Pre Experimental Design) ๒. รูปแบบการทดลองที่แท้จริง (True Experimental Design) ๓. รูปแบบกึ่งทดลอง (Quasi Experimental Design)

49 แบบแผนการทดลองขั้นต้น (Pre-experimental design)
เป็นการวิจัยเชิงทดลองอย่างอ่อน (leaky design) ควบคุมอิทธิพลแทรกได้น้อยกว่าแบบอื่น ขาดน้ำหนักในการอธิบายความสัมพันธ์เชิงสาเหตุ มีความเป็นธรรมชาติสูง ประกอบด้วย ๑. The One-Shot Case Study ๒. The One-Group Pretest-posttest Design ๓. The Static Group Comparison Design

50 One-Shot Case Study X O ตัวอย่าง ข้อดี –ไม่ซับซ้อน
ลักษณะ – ศึกษาเพียง 1 กลุ่ม - มีการวัดผลการทดลองครั้งเดียว X O ตัวอย่าง ข้อดี –ไม่ซับซ้อน ข้อจำกัด – ขาดข้อมูลสำหรับเปรียบเทียบกับตนเอง - ขาดข้อมูลการเปรียบเทียบกับกลุ่มอื่น

51 One-Group Pretest-posttest Design
ลักษณะ – ศึกษาเพียง 1 กลุ่ม - มีการวัดผลการทดลองก่อน+หลัง O X O2 ตัวอย่าง ข้อดี –ไม่ซับซ้อน มีข้อมูลพื้นฐานเพื่อเปรียบเทียบ ข้อจำกัด - ขาดข้อมูลการเปรียบเทียบกับกลุ่มอื่น

52 Static Group Comparison Design
X O1 O2 ลักษณะ – ศึกษามากกว่า 1 กลุ่ม - มีการวัดผลการทดลองหลังอย่างเดียว สุ่มไม่สมบูรณ์ ตัวอย่าง ข้อดี –มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม ข้อจำกัด – ขาดข้อมูลสำหรับเปรียบเทียบกับตนเอง

53 แบบแผนการทดลองจริง (True-experimental design)
เป็นการวิจัยเชิงทดลองเต็มรูปแบบ มีลักษณะสำคัญคือการสุ่มเข้ากลุ่มแบบสมบูรณ์ มีการควบคุมอิทธิพลแทรก เป็นรูปแบบที่แกร่ง (tight design) แต่มีความเป็นธรรมชาติน้อย ประกอบด้วย ๑. Posttest-Only Control Group Design ๒. Pretest Posttest Control Group Design ๓. Solomon Four Group Design

54 แบบแผนการทดลองจริง (True-experimental design)
๔. Completely Randomized Design ๕. Completely Randomized Factorial Design ๖. Randomized Block Design ๗. Nested Design ๘. Latin-Square Design ๙. Split-plot Factorial Design

55 Posttest-Only Control Group Design
ลักษณะ – เปรียบเทียบ 2 กลุ่มขึ้นไป - มีการวัดผลการทดลองหลังอย่างเดียว R X O R O สุ่มสมบูรณ์ R ตัวอย่าง R ข้อดี –มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม -มีการสุ่มสมบูรณ์ ลดความแตกต่างระหว่างกลุ่ม ข้อจำกัด – ขาดข้อมูลสำหรับเปรียบเทียบกับตนเอง

56 Pretest Posttest Control Group Design
R O1 X O2 R O1 O2 ลักษณะ – เปรียบเทียบ 2 กลุ่มขึ้นไป - มีการวัดผลการทดลองก่อน+หลัง สุ่มสมบูรณ์ R ตัวอย่าง R ข้อดี –มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม และภายในกลุ่ม -มีการสุ่มสมบูรณ์ ลดความแตกต่างระหว่างกลุ่ม ข้อจำกัด – pretesting

57 ตัวอย่างผลงาน R 2 R  “เวลาและปริมาณน้ำดื่มที่เหมาะสม ในการเตรียมผู้ป่วยนรีเวช เพื่อรับการตรวจด้วยคลื่นเสียงความถี่สูงทางหน้าท้อง” วัตถุประสงค์: เพื่อหาเฉลี่ยของเวลา และปริมาณน้ำดื่มที่ใช้ในการเตรียมผู้ป่วยฯ เพื่อหาค่าเฉลี่ยของปริมาณปัสสาวะที่เหมาะสมฯ ระเบียบวิธีการวิจัย: กลุ่มตัวอย่างแบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ กลุ่มดื่มน้ำปริมาณ 300, 400และ 500 cc. กลุ่มละ 31 คน

58 Solomon Four Group Design
R O1 X O2 R O O2 R X O2 R O2 ลักษณะ – เปรียบเทียบ 4 กลุ่ม - มีการวัดผลการทดลองก่อน+หลัง /หลัง สุ่มสมบูรณ์ R ตัวอย่าง R R R ข้อดี –มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม และภายในกลุ่ม -มีการสุ่มสมบูรณ์ ลดความแตกต่างระหว่างกลุ่ม ข้อจำกัด – ยุ่งยากในการทดลอง

59 Completely Randomized Design
มีสิ่งทดลอง ๑ อย่าง ที่มีระดับสิ่งทดลองมากกว่า ๒ ระดับ โดยแต่ละระดับของสิ่งทดลองจะแตกต่างที่ปริมาณหรือคุณภาพก็ได้ ขนาดกลุ่มตัวอย่างในแต่ละกลุ่มไม่จำเป็นต้องเท่ากัน เหมาะกับกลุ่มตัวอย่างที่เป็นเอกพันธ์ (Homogenous)

60 Completely Randomized Design
ตัวอย่าง A B C n1 n2 n3 n4 n5 n6 n7 n8 n9 n10 n11 n12 n13 n14 n15

61 แบบแผนการทดลองกี่งการทดลอง (Quasi-experimental design)
เป็นการวิจัยเชิงทดลองมีลักษณะกึ่งกลางระหว่าง pre กับ true experiment มีการควบคุมอิทธิพลแทรกดีกว่า pre experiment แต่มีความเป็นธรรมชาติมากกว่า true experiment ได้แก่ Quasi-Equivalent Control Group Design Time- Series Design etc.

62 Quasi-Equivalent Control Group Design
O1 X O2 ลักษณะ – เปรียบเทียบ 2 กลุ่ม - มีการวัดผลการทดลองก่อน+หลัง O O2 o1 o1 ข้อดี –มีการเปรียบเทียบระหว่างกลุ่ม และภายในกลุ่ม - เหมาะสำหรับกลุ่มตัวอย่างจำนวนน้อย ๆ ข้อจำกัด – ไม่มีการสุ่ม

63 ตัวอย่างงานวิจัย “ผลของการใช้เก้าอี้โยกต่อการทำงานของลำไส้ในผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้องทางนรีเวช” วัตถุประสงค์: เพื่อเปรียบเทียบการทำงานของลำไส้ของผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้องทางนรีเวชระหว่างกลุ่มที่ให้เคลื่อนไหวร่างกายตามปกติกับกลุ่มที่ให้การเคลื่อนไหวร่างกายตามเก้าอี้โยก กลุ่มตัวอย่าง: มีคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่กำหนด 60 คน แบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม ๆ ละ 30 คน

64 เกณฑ์สำหรับงานวิจัยเชิงทดลองที่ดี
มีการควบคุมอย่างพอเพียง ผลที่ได้จากการทดลองต้องสามารถสรุปอ้างอิงยังประชากรได้ มีกลุ่มควบคุม ข้อมูลมีความเพียงพอในการทดสอบสมมติฐาน ข้อมูลที่ได้จะต้องสะท้อนผลที่ได้รับจากการทดลอง มีการควบคุมตัวแปรภายนอกด้วยแบบแผนการวิจัย รูปแบบการวิจัยไม่ซับซ้อนมากเกินไป

65 การวิจารณ์ผล/ อภิปรายผลการวิจัย
ผู้วิจัยควรอธิบายหาเหตุผลว่าการทดลองเป็นไปตามสมมติฐานที่ตั้งไว้หรือไม่ เพราะเหตุใด มีหลักฐานสนับสนุนหรือไม่ มีงานทดลองที่ใกล้เคียงอย่างไร จากนั้นสรุปและเสนอแนะข้อมูลที่เป็นประโยชน์ ปัญหาและอุปสรรค เพื่อผู้วิจัยอื่น ๆ จะได้ถือปฏิบัติและพึงระวัง ช่องทางวิจัยในการต่อยอด

66 การวางแผนการดำเนินการวิจัย…ตัวอย่าง ประเด็น การวิจัยกึ่งทดลอง
1.แผนแบบการวิจัย ตัวแปรอย่างน้อย 1 ตัว เป็นตัวแปรจัดกระทำ เพื่อศึกษาผลที่เกิดจากตัวแปรนั้น ควบคุมความแปรปรวนโดยแผนแบบการทดลองและสถิติ 2. ลักษณะของคำถามวิจัย ผลจากตัวแปรทดลองที่เกิดขึ้นคืออะไร 3. ตัวอย่างคำถามวิจัย ผลของการเคลื่อนไหวร่างกายโดยใช้เก้าอี้โยกต่อการทำงานของลำไส้ของผู้ป่วยหลังผ่าตัดช่องท้องทางนรีเวชต่างกับการเคลื่อน ไหวแบบปกติอย่างไร 4. รายงานเอกสารที่เกี่ยวข้องกับการวิจัย การเปลี่ยนแปลงแรงกลต่ออวัยวะระบบทางเดินอาหาร การดูแลผู้ป่วยหลังผ่าตัด

67 การวางแผนการดำเนินการวิจัย…ตัวอย่าง ประเด็น การวิจัยกึ่งทดลอง
5. การกำหนดกรอบความคิดของการวิจัย แผนภาพแสดงความสัมพันธ์ระหว่างตัวแปรที่มีอิทธิพลต่อการเคลื่อนไหวลำไส้ของผู้ป่วย โดยตัวแปรอิสระคือ การเคลื่อนไหวร่างกาย สำหรับตัวแปรอิสระอื่นที่มีผลต้องทำการควบคุม 6. สมมติฐานการวิจัย ควรมีและตั้งแบบมีทิศทาง โดยมีทฤษฎีรองรับ 7. ตัวแปรอิสระ การเคลื่อนไหวร่างกาย มี 2 แบบ แบบใช้เก้าอี้โยก และแบบปกติ 8. ตัวแปรตาม/ตัวแปรหลัก จำนวนครั้งการเคลื่อนไหวลำไส้ การเนอ การผายลม การถ่ายอุจจาระ

68 การวางแผนการดำเนินการวิจัย…ตัวอย่าง ประเด็น การวิจัยกึ่งทดลอง
9. ประชากร ผู้ป่วยนรีเวชที่ได้รับการผ่าตัดหน้าท้อง 10. ขนาดตัวอย่าง กลุ่มทดลองและกลุ่มควบคุม กลุ่มละ 30 คน 11. วิธีการเลือกตัวอย่าง ไม่มี R. Selection, ไม่มี R. assignment มีแต่ R. treatment โดยกลุ่มตัวอย่างทั้งกลุ่มถูกสุ่มเข้ารับการทดลอง 12. เครื่องมือวิจัย แบบบันทึกส่วนบุคคล ข้อมูลเกี่ยวกับการรักษาพยาบาล ข้อมูลการทำงานลำไส้ แบบสอบถามความพึงพอใจ 13. การตรวจสอบคุณภาพเครื่องมือ ความเที่ยงแบบความสอดคล้องภายในของครอนบาค

69 การวางแผนการดำเนินการวิจัย…ตัวอย่าง ประเด็น การวิจัยกึ่งทดลอง
14. การเก็บรวบรวมข้อมูล เก็บข้อมูลก่อน ระหว่าง และหลังการทดลองในพื้นที่ที่ทำวิจัย 15. การวิเคราะห์ข้อมูล สถิติวิเคราะห์ประเภทการเปรียบเทียบค่าเฉลี่ย

70 การสร้างงานวิจัยไม่ใช่เรื่องยาก…
กำลังใจและโอกาส ท่านได้รับแล้ว ถ้าเรา… มีความมั่นใจที่จะทำได้ อยากลงมือทำในสิ่งที่คิด ทุ่มเทใส่ใจ ลงแรง ตัดสินใจทำในสิ่งที่ถูก ลงมือทำ เพียรทำงานจนเสร็จ มีความเอื้ออาทร สามารถ ทำงานเป็นทีม มีสามัญสำนึก สามารถหาคำตอบ และมีเป้าประสงค์ที่มั่นคง

71 Q & A ThankSssssssss