สารอินทรีย์และการเรียกชื่อ

งานนำเสนอเรื่อง: "สารอินทรีย์และการเรียกชื่อ"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 สารอินทรีย์และการเรียกชื่อ
การเรียกชื่อสารอินทรีย์ (Nomenclature) ชื่อเฉพาะ (specific name) หรือ ชื่อสามัญ (common name) อาศัยชื่อจากแหล่งที่พบ หรือผันจากสารที่มีโครงสร้างใกล้เคียงกัน ชื่อในระบบสากล ได้แก่ ระบบ IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry หรือ ระบบ SYSTEMATIC

2 หลักการเรียกชื่อในระบบ IUPAC
มีขั้นตอนหลัก คือ 1. การเลือกสายโซ่หลัก (parent chain) เลือกสายโซ่คาร์บอนที่มีจำนวนคาร์บอนที่ต่อเนื่องยาวที่สุดและมีหมู่ ฟังก์ชั่นเป็นสายโซ่หลัก กำหนดชื่อหลักตามจำนวนคาร์บอน ดังนี้ C1 meth C2 eth C3 prop C4 but C5 pent C6 hex C7 hep C8 oct C9 non C10 dec

3 2. การให้เลขตำแหน่ง กำหนดตำแหน่งของคาร์บอนในสายโซ่หลัก โดยเริ่มจากปลายหนึ่งไปหา อีกปลายหนึ่ง ทั้งนี้ต้องให้คาร์บอนที่มีหมู่ฟังก์ชั่น หรือมีหมู่อื่นมาเกาะน้อย ที่สุด 3. การกำหนดคำลงท้าย (suffix) ชื่อของสารในส่วนนี้ จะบอกว่าสารนั้นมีหมู่ฟังก์ชั่นหลัก รวมทั้งลักษณะ ของสายโซ่คาร์บอน เป็นอย่างไร แบ่งเป็น

4 ชนิดของสายโซ่คาร์บอน
คำลงท้ายของส่วนที่ 1 บอกลักษณะของสายโซ่คาร์บอนโดยเขียนต่อจากชื่อหลัก (parent name) ชนิดของสายโซ่คาร์บอน คำลงท้าย โครงสร้าง ชื่อ alkane - ane CH3CH2CH3 propane alkene - ene CH2=CHCH3 propene alkyne - yne HC≡CCH3 propyne คำลงท้ายของส่วนที่ 2 บอกชนิดของหมู่ฟังก์ชันหลักโดยเขียนต่อจากคำลงท้ายส่วนที่ 1 โดยตัด e ออกก่อน เช่น CH3CH2CH2COOH butanoic acid (butane + oic acid) CH3CH2CH2OH propanol (propane + ol) CH3CH2COCH3 butanone (butane + one)

5 ตารางแสดงลำดับความสำคัญของหมู่ฟังก์ชัน (จากมากไปน้อย)
คำลงท้าย ตัวอย่าง -CO2H -oic acid CH3CH2COOH (propanoic acid) -CO-O-CO- -oic anhydride CH3CO-O-COCH3 (acetic anhydride) -CO-O- alkyl -oate CH3CO-O-CH2CH3 (ethyl acetate) -CO-X -oyl halide CH3CH2CO-Cl (propanoyl chloride) -CO-NH2 -amide CH3CH2CO-NH2 (ethyl amide)

6 ตารางแสดงลำดับความสำคัญของหมู่ฟังก์ชัน (จากมากไปน้อย) (ต่อ)
คำลงท้าย ตัวอย่าง -CO-H (-CHO) -al CH3CH2CH2-CO-H (butanal) -CO (-C=O) -one CH3-COCH3 (2-propanone) -OH -ol CH3CH2-OH (ethanol) -N- -amine CH3CH2-N-CH3 (ethyl methyl amine) -O- -ether CH3CH2-O-CH2CH3 (diethyl ether) -X -halide CH3CH2CH2CH2-Br (butyl bromide)

7 4. หมู่แทนที่หรือหมู่ฟังก์ชั่นที่ซ้ำกัน
กรณีที่มีหมู่แทนที่หรือหมู่ฟังก์ชันที่ซ้ำกันหลายหมู่ จะใช้คำนำหน้าหมู่นั้นๆ ที่ แสดงจำนวนที่ซ้ำกันนั้น เช่น di (2 หมู่) tri (3 หมู่) tetra (4 หมู่) penta (5 หมู่) เช่น