วิธีตรวจพาหะสำหรับธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปรกติ และข้อจำกัด

งานนำเสนอเรื่อง: "วิธีตรวจพาหะสำหรับธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปรกติ และข้อจำกัด"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 วิธีตรวจพาหะสำหรับธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปรกติ และข้อจำกัด
วิธีตรวจพาหะสำหรับธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปรกติ และข้อจำกัด ศาสตราจารย์เกียรติคุณ แพทย์หญิงวรวรรณ ตันไพจิตร ผู้ช่วยศาสตราจารย์ นายแพทย์เสถียร สุขพณิชนันท์ นายแพทย์ชนินทร์ ลิ่มวงศ์

2 PREVALENCE OF THALASSEMIA HEMOGLOBINOPATHIES IN THAILAND
NORTH a-thalassemia % a-thal % a-thal % b-thalassemia % Hb E % NORTHEAST a-thalassemia % a-thal % a-thal % b-thalassemia % Hb E % CENTRAL a-thalassemia % a-thal % a-thal % b-thalassemia % Hb E % SOUTH a-thalassemia % a-thal % a-thal % b-thalassemia % Hb E %

3 * Estimated from 1 million births per year.
ESTIMATED NUMBER OF ANNUAL BIRTH* AND LIVING PATIENTS WITH MAJOR THALASSEMIC DISEASES * Estimated from 1 million births per year. Estimated life expectancy for 1, 2, 3 are 10, 30 and 60 years respectively.

4 สรุปข้อมูลเกี่ยวกับธาลัสซีเมียในประเทศไทย
ประชากรไทยเป็นพาหะธาลัสซีเมีย / ฮีโมโกลบินผิดปรกติประมาณ ร้อยละ 35 ทุกปีมีทารกเกิดใหม่ประมาณ 1,000,000 ราย หญิง – ชาย ที่เป็นคู่เสี่ยงที่จะมีบุตรเป็นโรคธาลัสซีเมียปีละ 50,000 คู่; ร้อยละ 5 ของการตั้งครรภ์ ทารกแรกเกิด 1,000 ราย เป็นโรคธาลัสซีเมีย 12 ราย เป็นชนิด “ รุนแรง ” 5 ราย

5 โรคธาลัสซีเมียที่พบบ่อยในประเทศไทย
Hb Bart’s hydrops fetalis Homozygous b – thal Hb H disease b – thal / Hb E

6 SEVERE FORMS OF THALASSEMIA
Hb Bart’s Hydrops Fetalis ( a – THAL 1/ a – THAL 1) Homozygous b – thalassemia ( b – THAL / b – THAL ) b-thalassemia / Hb E ( b – THAL / Hb E ) DETECTION OF CARRIERS a – thal 1 trait ( OFT, MCV/MCH ) b – thal trait ( OFT, MCV/MCH ) Hb E trait ( DCIP Test, E screen )

7 การตรวจพาหะสำหรับธาลัสซีเมีย และฮีโมโกลบินผิดปรกติ
ตรวจในคนปรกติ ตรวจเพื่อให้ทราบว่าเป็นพาหะหรือไม่ ชนิดใด เพื่อวางแผนเกี่ยวกับการมีบุตร

8 ตรวจหาพาหะ โดยวิธีตรวจกรอง
และวิธีมาตรฐาน พบว่าเป็นโรค > แนะนำดูแลรักษา พบว่าให้ผลลบ > อาจเป็นพาหะชนิดที่สำคัญน้อย ตรวจไม่พบ เช่น a - THAL 2 TRAIT พบว่าเป็นพาหะ > แนะนำ, วางแผน

9 วิธีตรวจหาพาหะ Screening MCV + DCIP (dichloroindophenol)
MCV + E screen OF (osmotic fragility) + DCIP OF + E screen Confirmatory Hb typing

10 ระบบการตรวจหาพาหะ Prospective testing screening  confirmation
Retrospective testing Hb typing or DNA testing

11 One Tube Osmotic Fragility
ความเข้มข้นของน้ำเกลือที่ 0.36 % (0.36 % NaCl) rbc คนปรกติจะแตกหมด แต่ rbc ผู้ป่วยโรคธาลัสซีเมียและ carrier จะยังแตกไม่หมด วิธีการ เลือด 20 ml % NaCl 5 ml. กลับหลอดไปมาเบา ๆ ตั้งทิ้งไว้ที่อุณหภูมิห้อง 5 นาที อ่านผล -Negative : สารละลายใสสีแดง(RBC แตกหมด) -Positive : สารละลายขุ่น (ส่วนใหญ่ RBC ไม่แตก)

12 KKU-DCIP Clear reagent kit

13 Screening Algorithm OF - MCV >=80 MCH >=27 DCIP - Normal or Non clinically significant thalassemia OF + MCV < 80 MCH <27 DCIP - Possible Alpha thal OR beta thal trait OF + MCV >=80 MCH >=27 DCIP - FALSE + OF OF - MCV <80 MCH <27 DCIP + Hb E trait OF + MCV >=80 MCH >=27 DCIP + Hb E trait OF + MCV <80 MCH <27 DCIP + Hb E homozygote, disease Sensitivity = 92/92 = 100 % Specificity = 191/211 = %

14

15 การตรวจวินิจฉัยทารกแรกเกิด
a – Thalassemia การตรวจพบ Hb Bart’s ใน cord blood b – Thalassemia การตรวจ Hb Typing and DNA

16 STUDIES ON HB BART’S FROM 406 CORD BLOOD
DIAGNOSIS % Hb BART’S Hb Bart’s hydrops fetalis ( - - / - - ) 90 – 100 Hb H with Hb CS ( - - / aCS a ) 30 – 35 Hb H ( - - / - a ) 25 – 30 Hb CS homozygote ( aCS a / aCS a ) 16 – 19 a – thal2 homozygote ( - a / - a ) 6.3 – 7.3 a – thal1 trait ( a a / - - ) 4 - 8 a – thal2 trait ( a a / - a ) 0 – 3.7 Hb CS trait ( a a / aCS a ) 1 - 5 a – thal2 / Hb CS ( - a / aCS a ) Hb A-E-Bart’s disease ( - - / - a ), bN / bE 20.9

17 CORD BLOOD Hb Type Normal A F ( F 70 – 80% ) Hb E trait A F A2 ( E ) *
b – Thal trait A F bo – Thal / bo – Thal ไม่พบ Hb A ( F ) bo – Thal / Hb E ไม่พบ Hb A ( F E ) Homozygous Hb E ไม่พบ Hb A ( F E )

18 ผู้ที่มีอายุ 2 ปีขึ้นไป : การตรวจหาพาหะธาลัสซีเมีย ฮีโมโกลบินผิดปรกติ
การตรวจกรอง OF ( MCV ) + DCIP ในประชากร หญิงตั้งครรภ์ การตรวจวิธีมาตรฐาน Hb Typing : HPLC, LPLC, Cellulose acetate electrophoresis ( % A2 ) ร่วมกับ MCV เป็นการตรวจเพื่อยืนยัน และทราบชนิด ตรวจในผู้ที่มีอัตราเสี่ยงสูงที่จะเป็นพาหะ

19 ข้อจำกัด ผู้ที่ขาดธาตุเหล็ก : Hb , MCV , % A2 , % E
Alpha – thal2 trait : วินิจฉัยไม่ได้ Hb CS trait : วินิจฉัยได้ไม่ทุกราย