รสทางวรรณคดี ๙ รส.

งานนำเสนอเรื่อง: "รสทางวรรณคดี ๙ รส."— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 รสทางวรรณคดี ๙ รส

2 รส?

3 รสทางวรรณคดีสันสกฤต                 รสวรรณคดีสันสกฤต มีปรากฏใน ตำรานาฏยศาสตร์ (นาฏยเวท) ของพระภรตมุนี ซึ่งกล่าวถึงคุณสมบัติของตัวละครสันสกฤตที่ดีว่า ต้องประกอบด้วยรส ๙  รส

4 ๑.ศฤงคารรส (รสแห่งความรัก)
เป็นการพรรณนาความรัก ทำให้ผู้อ่านพอใจรัก เห็นคุณค่าของความรัก อย่างความรักแบบคนรัก ความรักแบบครอบครัว ความรักต่อประเทศชาติ

5 ถึงไปก็ไม่อยู่นาน   เยาวมาลย์อย่าโศกเศร้าหมอง
พระจุมพิตชิดเชยปรางทอง   กรประคองนฤมลขึ้นบนเพลา                 ในบทนี้ เนื้อความจะคล้ายกับตัวอย่างที่ยกไว้ในรสนารีปราโมทย์ คือตนก็ยังรักจินตะหราอยู่ ไม่ได้หนีหน่ายไปไหน ขอจินตะหราอย่าโศกเศร้าเสียใจไปเลย

6 ๒.หาสยรส (รสแห่งความขบขัน)
เป็นการพรรณนาที่ทำให้เกิดความร่าเริง สดชื่น เสนาะ ขบขัน อาจทำให้ผู้อ่าน ผู้ดูยิ้มกับหนังสือ ยิ้มกับภาพที่เห็น ถึงกับลืมทุกข์ดับกลุ้มไปชั่วขณะ เช่น เรื่องระเด่นลันได เป็นต้น

7 บ้างบ่าวเข้าคนละบ่าพานายวิ่ง   ประเจียดเครื่องเปลื้องทิ้งไว้เกลื่อนกล่น
บ้างหนามเกี่ยวหัวหูไม่รู้ตน            ซุกซนด้นไปแต่ลำพัง บ้างเททิ้งไถ้ข้าวเขนงปืน             รื้อตื่นเสียงเพื่อนกันข้างหลัง ที่ถูกปืนป่วยขาละล้าละลัง      อุตส่าห์คลานเซซังซุกไป คือเมื่อท้าวกะหมังกุหนิงถูกกริชแล้ว โดยปกติเมื่อแม่ทัพตาย ใครจะยังอยู่รบต่อ ก็ได้แต่แตกกระเจิงหนีกันหัวซุกหัวซุน บ้างก็วิ่งกันผ้าผ่อนหลุดลุ่ย หนามทิ่มแทงเกี่ยวไปเกี่ยวมา บ้างวิ่งบ้างคลาน เห็นถึงความ ชุลมุนวุ่นวายไปหมด     

8 ๓.กรุณารส (รสแห่งความเมตตากรุณา)
เป็นบทพรรณนาที่ทำให้ผู้อ่านหดหู่เหี่ยวแห้ง เกิดความเห็นใจถึงกับ น้ำตาไหล พลอยเป็นทุกข์ เอาใจช่วยตัวละคร เช่น เห็นใจนางสีดา เห็นใจจรกา และเห็นใจนางวันทอง เป็นต้น

9 แต่การศึกครั้งนี้ไม่ควรเป็น         เกิดเข็ญเพราะลูกอัปลักษณ์
จะมีคู่ผู้ชายก็ไม่รัก      จึงหักให้สาสมใจ ท้าวดาหาได้แต่ตัดพ้อต่อว่าน้อยใจ ว่าศึกสงครามนั้นมันไม่น่าเกิดขึ้นหรอก ถ้าไม่ใช่เพราะว่าลูกของตนนั้นหน้าตาอัปลักษณ์ ดูสิ ขนาดว่าจะแต่งงานทั้งที ผู้ชายเขายังไม่รักเลย ซึ่งเป็นการ กล่าวประชดประชัน เพราะท้าวดาหานั้นกำลังน้อยใจอิเหนา

10 ๔.รุทรรส/เราทรรส (รสแห่งความโกรธเคือง)
พรรณนาที่ทำให้ผู้ดูผู้อ่านขัดใจฉุนเฉียว ขัดเคืองบุคคลบางคนในเรื่อง บางทีถึงกับขว้างหนังสือทิ้ง หรือฉีกตอนนั้นก็มี เช่น โกรธขุนช้าง โกรธชูชก เป็นต้น

11 เมื่อนั้น                  ท้าวกะหมังกุหนิงนเรนทร์สูร
ได้ฟังทั้งสองทูตทูล         ให้อาดูรเดือดใจดั่งไฟฟ้า จึงบัญชาตรัสด้วยขัดเคือง    ดูดู๋เจ้าเมืองดาหา เราอ่อนง้อขอไปในสารา       แต่จะว่ารับไว้ก็ไม่มี เป็นตอนที่ท้าวกะหมังกุหนิงก็กำลังโกรธยิ่งนัก เพราะตนนั้นยอมอ่อนข้อส่งคนไปขอเจรจา แต่ท้าวดาหานั้นหาได้จะรับไว้แม้แต่นิดเดียวเลย คิดแล้วก็น่าแค้นใจนัก 

12 ๕.วีรรส (รสแห่งความกล้าหาญ)
พรรณนาที่ทำให้ผู้อ่าน ผู้ดู ผู้ฟังพอใจผลงานและหน้าที่ ไม่ดูหมิ่นงาน อยากเป็นใหญ่ อยากร่ำรวย อยากมีชื่อเสียง เลียนแบบสมเด็จพระนเรศวร ชอบความมีขัตติมานะของพระมหาอุปราชา

13 จะตั้งหน้าอาสาชิงชัย      มิได้ย่อท้อถอยหลัง
สู้ตายไม่เสียดายชีวัง             กว่าจะสิ้นชีวังของข้านี้ฯ บนข้างต้นนี้เป็นตอนที่เจ้าเมืองในปกครองของท้าวกะหมังกุหนิง นั้นรับปากเป็นมั่นเป็นเหมาะอย่างดีว่า ตนยินดีร่วมรบร่วมต่อสู้อย่างสุดกำลัง พร้อมจะสู้แม้ตัวจะตายก็ยอม

14 ๖.ภยานกรส (รสแห่งความกลัว ตื่นเต้นตกใจ)
พรรณนาที่ทำให้ผู้อ่านผู้ฟัง ผู้ดู มองเห็นทุกข์ เห็นโทษ เห็นภัยในบาปกรรมทุจริต เกิดความสะดุ้ง กลัวโรคภัยสัตว์ร้าย ภูตผีปีศาจ บางครั้งต้องหยุดอ่าน รู้สึกขนลุกซู่ อ่านเรื่อง ผีต่างๆ

15 เห็นระตูถอยเท้าก้าวผิด      พระกรายกริชแทงอกตลอดหลัง
ล้มลงด่าวดิ้นสิ้นกำลัง                มอดม้วยชีวังปลดปลงฯ โลกนี้นั้นล้วนเป็นอนิจจังจริงๆ  เพราะได้เห็นบทสรุปของการไม่รู้จักที่ต่ำที่สูง บทสรุปของการลำพองตน บทข้างต้นนี้บรรยายไห้เห็นภาพได้อย่างชัดเจน ว่าท้าวกะ หมังกุหนิงนั้น เพียงแค่ก้าวเท้าผิดเพียงก้าวเดียว ก็ถูกอิเหนาแทงกริชจากอกทะลุไปถึงหลัง ล้มลงนอนดิ้นลงไปเลยทีเดียว นึกแล้วคง สยดสยองมิใช่น้อย

16 ๗.พีภัตสรส (รสแห่งความชัง ความรังเกียจ)
พรรณนาที่ทำให้ผู้อ่านผู้ดู ผู้ฟังชังน้ำหน้าตัวละครบ้างตัว เพราะความโหดร้ายของตัวละครเช่น เกลียดนางผีเสื้อสมุทร ในเรื่องพระอภัยมณีที่ฆ่าพ่อเงือก เป็นต้น

17 ๘.อัพภูตรส (รสแห่งความพิศวงประหลาดใจ)
พรรณนาที่ทำให้นึกแปลกใจ เอะใจอย่างหนัก ตื่นเต้นนึกไม่ถึงว่าเป็นไปได้เช่นนั้น หรืออัศจรรย์คาดไม่ถึงในความสามารถ ในความคมคายของคารม ในอุบายหรือในศิลปวิทยาคุณแปลกใจในสุปฎิบัติ (ความประพฤติที่ดีงาม) แห่งขันติ เมตตา กตัญญู อันยากยิ่งที่คนธรรมดาจะทำได้

18 ๙.ศานติรส(รสแห่งความสงบ)
อันเป็นอุดมคติของเรื่อง เช่น ความสงบสุขในแดนสุขาวดี ในเรื่อง วาสิฏฐี อันเป็นผลมุ่งหมายทางโลก และทางธรรม เป็นผลให้ผู้อ่าน ผู้ดู ผู้ฟัง เกิดความสุขสงบในขณะได้เห็นได้ฟังตอนนั้นด้วย

19

20 โดย นายศิรวัชร จรัสโชค เลขที่ ๒ นายนพกร วงศ์หนองเตย เลขที่ ๓ นายปิยวิช ตันบุรินทร์ทิพย์ เลขที่ ๗ นายธฤต วิประกษิต เลขที่ ๑๓ นายวริศ ศรีทรัพย์ เลขที่ ๓๑ นายนพวงศ์ อานุภาพเสถียร เลขที่ ๓๗ นายกันต์ชญานิน ตันปิชาติ เลขที่ ๓๘