การพักตัวของเมล็ด (Seed dormancy)

งานนำเสนอเรื่อง: "การพักตัวของเมล็ด (Seed dormancy)"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 การพักตัวของเมล็ด (Seed dormancy) การที่เมล็ดที่มีชีวิตไม่งอกภายใต้สภาพแวดล้อมที่เหมาะสมต่อการงอกของเมล็ดชนิดนั้น ในขณะที่เมล็ดพืชชนิดเดียวกันที่ไม่มีการพักตัวสามารถงอกได้

2 Survival strategy วัตถุประสงค์ : เป็นกลไกของการอยู่รอดจากสภาพที่
ไม่เอื้ออำนวยตามฤดูกาล และที่เกิดเป็นครั้งคราว วิธีการ : ไม่งอกหากฤดูกาลและ/หรือตำแหน่งของเมล็ดไม่เหมาะสมที่จะมีชีวิตอยู่จนครบวงจร (แพร่พันธุ์) พบใน : วัชพืชและพืชป่าเป็นส่วนใหญ่

3 Resting/Quiescent stage
After ripening เป็นกลไกของการพักตัวระยะสั้นๆ หลังจากเก็บเกี่ยว Resting/Quiescent stage เป็นภาวะเงียบสงบ หรือ พักผ่อน เนื่องจากขาดปัจจัยการงอก

4 ข้อดีการพักตัว 1. กลไกป้องกันการงอกคาต้น 2. ลดปัญหา FIELD WEATHERING
1. กลไกป้องกันการงอกคาต้น 2. ลดปัญหา FIELD WEATHERING 3. เหมาะกับแปลงหญ้าอาหารสัตว์

5 ข้อเสียการพักตัว 1. ยุ่งยากในการตรวจคุณภาพ
1. ยุ่งยากในการตรวจคุณภาพ 2. ปัญหาวัชพืชที่ยากต่อการกำจัด 3. Planting schedule/cropping pattern เสีย

6 ชนิดของการพักตัว 1. Seed coat dormancy 2. Embryo dormancy
3. Germination inhibitor 4. Combination

7 Seed coat dormancy “เมล็ดแข็ง” (HARDSEEDEDNESS)
พบ : เมล็ดตระกูลถั่ว [FABACEAE} เมล็ดตระกูลฝ้าย [MALACEAE] เมล็ดตระกูลผักบุ้ง [MORNING GLORY] สาเหตุ : มีสารกันน้ำที่เปลือกและทางผ่านเข้าเมล็ด - HILAR FISSURE

8 Seed coat dormancy วิธีทำลายการพักตัว - Mechanical scarification
- Acid treatment - Hot water treatment ข้อควรระวัง - MECHANICAL DAMAGE

9 Seed coat dormancy ไม่ยอมให้ O2 ผ่านเข้าเมล็ด
พบ : เมล็ดตระกูลหญ้า (poaceae) สาเหตุ : pericarb มีเอ็มไซม์ peroxidase แย่งใช้ O2 จนไม่เหลือให้ผ่านไปถึง embryo วิธีแก้ - อุณหภูมิสูง(heat treatment) [ เช่น 40 oC - 50 oC] - prechill ในธัญพืชเขตอบอุ่น [5-10 oซ วัน] - KNO3 0.2 %

10 Germination inhibitor
สาเหตุ : สารระงับการงอก หรือ hormone ไม่สมดุลย์ ABA [Abscisic acid], Caumarin, Phenolic วิธีแก้ : - การชะล้าง [ฝน] - กระตุ้นการงอก เช่น GA, Cytokinin, Ethylene - heat treatment [ O ซ]

11 Embryo dormancy พบ : ไม้ผลและไม้ป่าเมืองหนาว ท้อ แอปเปิ้ล สน ฯลฯ
พบ : ไม้ผลและไม้ป่าเมืองหนาว ท้อ แอปเปิ้ล สน ฯลฯ สาเหตุ : ความบกพร่องทางสรีระวิทยา วิธีแก้ : low temperature stratification (เพาะเมล็ดที่ 5 องศาเซลเซียส)

12 - EPICOTYL DORMANCY Embryo dormancy Redical / งอก Stratification

13 Embryo dormancy - DOUBLE DORMANCY ทั้ง EPICOTYL และ Redical / Dormant
(ปีที่ 1) Stratification Redical / งอก (ปีที่ 2) Stratification Epicoty/ งอก

14 Combination พักตัวมากกว่า 1 สาเหตุ เช่น เมล็ดแข็ง + การพักตัวทางสรีระ