การเตรียมความพร้อมก่อนเกิดภัยสารเคมี

งานนำเสนอเรื่อง: "การเตรียมความพร้อมก่อนเกิดภัยสารเคมี"— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 การเตรียมความพร้อมก่อนเกิดภัยสารเคมี
ศศินัดดา สุวรรณโณ นักวิชาการสาธารณสุข ชำนาญการพิเศษ สำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 จังหวัดอุบลราชธานี

2 สาธารณภัย ภัยจากธรรมชาติ (Natural Disaster)
ภัยจากมนุษย์ (Technological Disaster)

3 ภัยจากธรรมชาติ ภัยจากมนุษย์ อุทกภัย น้ำท่วม วาตภัย พายุ แผ่นดินไหว
แผ่นดินถล่ม อื่น ๆ ภัยจากมนุษย์ จราจร ไฟไหม้ ระเบิด สารเคมี สารรังสี เครื่องบินตก อื่น ๆ

4 ภัยสารเคมี

5 ปัญหาจากสารเคมีที่พบ
ภาวะฉุกเฉินจากการระเบิด รั่วไหล อัคคีภัย ภาวะทั่วไปเมื่อมีการสัมผัสสารเคมีแล้วเข้าสู่ร่างกาย ทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพแบบเฉียบพลัน กึ่งเรื้อรัง และ เรื้อรัง ภาวะก่อเหตุรำคาญ ภัยจากสารเคมี • ยังเป็นปัญหาต่อทุกประเทศ • ปัญหาจากพิษภัยสารเคมีต่อสิ่งมีชีวิตและสิ่งแวดล้อมปรากฏตัวชัดเจนขึ้นเรื่อย ๆ

6 ตัวอย่างอุบัติภัยสารเคมี
ปี 2534 เมื่อโกดังสารเคมีระเบิดที่คลองเตย ไม่มีผู้ใดทราบว่าสารที่ไหม้ไฟมีอะไรบ้าง ปริมาณเท่าไหร่ แต่ผลกระทบที่เกิดขึ้นยังคงมีให้เห็นอยู่ในปัจจุบัน โกดังสารเคมีคลองเตยระเบิด : ผลกระทบจากการได้รับภัยฉับพลัน • บ้านเรือน 642 หลังถูกไฟไหม้ 450 หลังเสียหาย คน 5,417 คนไร้ที่ อยู่อาศัย โกดัง 3 หลังถูกเผา • เสียชีวิตในที่เกิดเหตุ 4 คน เจ็บ 43 คน หนึ่งเดือนหลังเกิดเหตุมี ผู้ป่วยต้องรักษาในโรงพยาบาล ~ 1,200 คน • อาการที่ปรากฏ = เกร็ง ชักกระตุก ชาตามลิ้นและริมฝีปาก มีไข้ ไอ คอ แห้ง มีผื่นคัน อาเจียนเป็นเลือด ท้องเดิน แสบตา เจ็บคอ ปวด หัว ทารกในครรภ์ไม่ดิ้น • ปี 2544 มีการสำรวจพบชาวบ้านยังมีอาการป่วยอยู่ (ส่วนใหญ่เป็น คนแก่) เช่น ผื่นคัน หายใจลำบาก อัมพฤต สมองและประสาทสัมผัส ทำงานไม่ปกติ หัวใจ อ่อนเพลีย เครียด ทำงานไม่ได้

7 ตัวอย่างอุบัติภัยสารเคมี
19 ก.ย. 42 โปแตสเซียมคลอเรตระเบิด เชียงใหม่ 29 ก.ย. 42 แอมโมเนียรั่ว คลองเตย กรุงเทพ ฯ 16 ก.พ. 43 กากโคบอลต์ 60 รั่ว สมุทรปราการ 6 มี.ค. 43 คาร์บอนิล คลอไรด์ รั่ว ระยอง 5 ก.ย. 44 รถบรรทุกอะคริโลไนไตรลคว่ำ กรุงเทพ ฯ

8 ตัวอย่างอุบัติภัยสารเคมี

9 การรั่ว ของ Hydrogen sulfide
13 ก.พ อุบัติภัยแก๊สไฮโดรเจนซัลไฟด์รั่ว บริษัท ปตท. เคมีคอล จำกัด (มหาชน) จ.ระยอง ส่งผลให้คนงานและผู้รับเหมาจำนวน 27 ราย ได้รับแก๊สพิษทำให้เกิดอาการมึนศีรษะแน่นหน้าอก หายใจไม่ออก จนต้องนำตัวส่งโรงพยาบาล 19 ธ.ค อุบัติภัยจากแก๊สไฮโดรเจนซัลไฟด์รั่ว ที่โรงงานไทยเรยอน จ.สระบุรี โรงงานผลิตเรยอนใช้แก๊สมีเทนกับกำมะถันทำปฏิกิริยาได้ผลิตภัณฑ์เป็นคาร์บอนไดซัลไฟด์และไฮโดรเจนซัลไฟด์ โดยแก๊สไฮโดรเจนซัลไฟด์ถูกนำกลับไปผ่านกระบวนการผลิตกำมะถันกลับคืนมาใหม่อุบัติภัยเกิดหลังจากที่ทางโรงงานซ่อมระบบสัญญาณเตือนภัยเสร็จ และเมื่อเปิดใช้ระบบพบว่ามีสัญญาณเตือนแจ้งว่ามีไฮโดรเจน ซัลไฟด์สะสมมากผิดปกติในบางจุด วิศวกรรีบเข้าไปยังที่เกิดเหตุโดยขาดความชำนาญในการรับมือกับสารเคมีดังกล่าวเป็นเหตุให้วิศวกรได้รับบาดเจ็บ 4 รายและเสียชีวิต 1 ราย

10 อุบัติภัยจากสารโทลูอีน
เหตุการณ์การเกิดเพลิงไหม้ของโรงงานบีเอสที อิลาสโรเมอร์ส จำกัด จ.ระยอง เมื่อวันที่ 5 พฤษภาคม 2555  พบว่าจากเหตุการณ์ในครั้งนี้ทำให้ผู้เสียชีวิตจำนวน 12 คน และบาดเจ็บรวม 142 คน มูลค่าความเสียหาย 1,700 ล้านบาท สาเหตุหลักของการเกิดเพลิงไหม้ในครั้งนี้ มาจาก สารโทลูอีน จากรายงานความเสียหายที่เกิดขึ้น นับว่าเป็นความสูญเสียอย่างมหาศาล สารโทลูอีนสามารถอยู่ในชั้นบรรยากาศที่มีโอโซนและแสงแดดได้นานถึง 27,950 วัน หรือประมาณ 76 ปี ดังนั้นหากเกิดเพลิงไหม้หรือการรั่วไหลของสารโทลูอีนเท่ากับเป็นการเพิ่มปริมาณการสะสมโทลูอีนในบรรยากาศ อุบัติภัยจากสารโทลูอีน

11  ก๊าซคลอรีนรั่วไหล   ส่วนใหญ่สาเหตุหลักมาจากการรั่วไหลของก๊าซคลอรีน ตัวอย่างเช่นเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นล่าสุดในเดือนนี้เมื่อวันที่ 5 กรกฎาคม 2555 ที่ผ่านมา ที่สาธารณรัฐจอร์เจีย ก๊าซคลอรีนรั่วจากถังบรรจุของบริษัทประปาที่ กรุงทบิลิซิ ส่งผลให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บจากการสูดดมก๊าซและต้องนอนรักษาตัวที่โรงพยาบาล 73 คน สำหรับประเทศไทยเหตุการณ์ก๊าซคลอรีนรั่วล่าสุดส่งผลให้มีผู้ได้รับบาดเจ็บกว่า 300คน เกิดจากสูดดมก๊าซคลอรีนจากบริษัทอดิตยาเบอร์ล่า เคมิคัลส์ (ประเทศไทย) จำกัด ตั้งอยู่ในนิคมอุตสาหกรรมเหมราช จ.ระยอง เมื่อวันที่ 6 พฤษภาคม 2555

12 สารเคมี (101 ครั้ง) รองลงมาคือ ก๊าซไวไฟ (57 ครั้ง)
 จากสถิตการเกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมีของประเทศไทยตั้งแต่ปี พ.ศ. 2551 ถึง เดือนมีนาคม พ.ศ. 2555 ของศูนย์ความเป็นเลิศแห่งชาติด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและของเสียอันตราย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย พบว่าประเภทวัตถุเคมีที่ก่อให้เกิดอุบัติภัยมากที่สุดคือ สารเคมี (101 ครั้ง) รองลงมาคือ ก๊าซไวไฟ (57 ครั้ง)  จากสถิติจะเห็นได้ว่าสารเคมีและวิธีการกักเก็บสารเคมีเป็นสาเหตุหลักสำคัญที่ทำให้เกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมี ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันและลดการเกิดอุบัติภัยเราจึงควรศึกษาแนวทางในการรับมือและจัดการกับอุบัติภัยจากสารวัตถุเคมี  สถิติการเกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมีของไทยจากปี พ.ศ ถึง มีนาคม พ.ศ. 2555จำแนกตามประเภทวัตถุเคมี (ที่มาของข้อมูล: ศูนย์ความเป็นเลิศแห่งชาติด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและของเสียอันตราย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

13 รองลงมาคือการขนส่ง (63 ครั้ง)
เมื่อพิจารณาในแง่ของสาเหตุที่ก่อให้เกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมี พบว่าสาเหตุหลักของการเกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมีมากที่สุดคือ การเก็บรักษา (78 ครั้ง) รองลงมาคือการขนส่ง (63 ครั้ง) จะเห็นได้ว่าสารเคมีและวิธีการกักเก็บสารเคมีเป็นสาเหตุหลักสำคัญที่ทำให้เกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมี ดังนั้นเพื่อเป็นการป้องกันและลดการเกิดอุบัติภัยเราจึงควรศึกษาแนวทางในการรับมือและจัดการกับอุบัติภัยจากสารวัตถุเคมี สถิติการเกิดอุบัติภัยจากวัตถุเคมีของไทยจากปี พ.ศ ถึง มีนาคม พ.ศ จำแนกตามประเภทของกิจกรรม (ที่มาของข้อมูล: ศูนย์ความเป็นเลิศแห่งชาติด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและของเสียอันตราย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

14 จากข้อมูลหน่วยข้อมูลสนเทศวัตถุอันตรายและความปลอดภัย ศูนย์วิจัยแห่งชาติด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและของเสียอันตราย กรมโรงงานอุตสาหกรรม พบข้อมูลการสำรวจปริมาณการใช้และปริมาณสารเคมีที่กักเก็บในโรงงานอุตสาหกรรม 29 ประเภทของไทยในช่วงปี พ.ศ (รายงานผลเป็นรายจังหวัด) จำแนกตามลักษณะอันตรายของสารเคมีที่มี CAS NUMBER ที่กำหนดโดยองค์การสหประชาชาติ (UN Class) (หน่วยเป็นกิโลกรัมหรือลิตรต่อปี)  จะเห็นได้ว่า มีปริมาณการใช้สารเคมีสูงเกือบทุกจังหวัด โดยเฉพาะจังหวัดที่มีนิคมอุตสาหกรรมตั้งอยู่ และจากภาพประกอบนี้สามารถใช้เป็นข้อมูลประเมินความเสี่ยง สัญญาณเตือนประชาชนที่อาศัยอยู่ในจังหวัดหรือบริเวณที่มีปริมาณการใช้และปริมาณการกักเก็บสารเคมีในปริมาณสูงต้องระมัดระวัง  ข้อมูลการสำรวจปริมาณการใช้และปริมาณสารเคมีที่กักเก็บในโรงงานอุตสาหกรรม 29 ประเภทของประเทศไทยเป็นรายจังหวัดในช่วงปี พ.ศ – 2546 (ที่มา : หน่วยข้อสนเทศวัตถุอันตรายและความปลอดภัย ศูนย์วิจัยแห่งชาติด้านการจัดการสิ่งแวดล้อมและของเสียอันตราย กรมโรงงานอุตสาหกรรม)

15 วัตถุเคมีหลักที่มีอันตรายต่อสุขภาพ เมื่อได้รับหรือสัมผัส
สารทางชีวภาพ (Biological Agents) สารย้อมสี (Dyes) โลหะ (Metals) ฝุ่นแร่ต่างๆ (Mineral Dusts) สารประกอบไนโตรเจน (Nitrogen Compounds) สารเคมีกำจัดศัตรูพืช (Pesticides) สารกัมมันตรังสี (Radiation Hazards) พลาสติกหรือยาง (Plastics & Rubber) สารเคมีที่ใช้เป็นตัวทำละลาย (Solvents) แก๊สพิษ (Toxic Gases) สิ่งที่ทำให้เกิดโรคทางชีวภาพ (Biological Agent) หมายถึง สิ่งที่มีชีวิตที่เป็นสาเหตุทำให้เกิดโรคในร่างกายมนุษย์ ทั้งที่มองไม่เห็นด้วยตาเปล่า และมองเห็นด้วยตาเปล่า ได้แก่ แบคทีเรีย ไวรัส ริคเคทเซีย พยาธิ และเชื้อราต่าง ๆ  (ไพบูลย์  โล่ห์สุนทร : 67)   Jay A. Brown  ,2008. Haz-Map: Information on Hazardous Chemicals and Occupational Diseases (

16 สารเคมี: รูปแบบที่มีการใช้งาน
ของแข็ง ผง เกล็ด ผลึก ของเหลว สารละลาย สารทำละลาย ก๊าซ เส้นใย

17 DOT Placard HAZCHEM NFPA EEC ป้ายและสัญลักษณ์ 2R 1789 022808000
HAZCHEM NFPA EEC

18 สัญลักษณ์ความเป็นอันตรายของสารเคมี
2 ระบบ  1. สัญลักษณ์ความปลอดภัยตามการใช้งาน ในสถานที่ทำงาน (Workplace)  2. สัญลักษณ์ความปลอดภัยสำหรับการขนส่ง (DG Symbol)    

19 สัญลักษณ์ความเป็นอันตรายของสารเคมี
 การขนส่ง UN การใช้งาน การติดฉลาก ต้องใช้ตามระบบการจำแนกและการสื่อสารความเป็นอันตรายของวัตถุอันตราย (GHS) (ประกาศกระทรวงอุตสาหกรรม ลงวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2555 )

20 การจำแนกประเภทสินค้าอันตราย (Dangerous goods) ตามการขนส่ง 9 ประเภท 

21

22 W 4 2 3 NFPA Fire Hazards Health Hazards Specific hazardous Reactivity
Flash points 4 - < 23 o C 3 - < 38 o C 2 - < 93 o C 1 - > 93 o C 0 - will not burn Health Hazards 4 - Deadly 3 - Extreme danger 2 - Hazardous 1 - Slightly hazardous 0 - Normal material 2 3 Reactivity 4 - May detonate 3 - Shock & heat may detonate 2 - Violent chemical 1 - Unstable if heated 0 - Stable NFPA Specific hazardous OXY oxidizer ACID Acid ALC Alkaline COR Corrosive W No water W National Fire Protection Association

23 ระบบการจำแนกประเภทและการติดฉลากสารเคมี เป็นระบบเดียวกันทั่วโลก
ระบบการจำแนกความเป็นอันตรายสารเคมี GHS  : Globally Harmonized System of Classification and Labeling of Chemical ระบบการจำแนกประเภทและการติดฉลากสารเคมี เป็นระบบเดียวกันทั่วโลก จัดกลุ่มสารเคมีตามความเป็นอันตรายของสารเคมีที่เป็นส่วนประกอบ กายภาพ สารออกซิไดซ์ (ให้ออกซิเจน อาจทำให้เกิดไฟไหม้ได้),สารไวไฟ,สารที่เป็นวัตถุระเบิด, ก๊าซบรรจุภายใต้ความดัน อาจระเบิดได้เมื่อได้รับความร้อน สุขภาพ ระวัง,สารมีฤทธิ์กัดกร่อนรุนแรง, สารมีอันตรายต่อสุขภาพ, สารเป็นอันตรายถึงเสียชีวิต สิ่งแวดล้อม เป็นพิษร้ายแรงต่อสิ่งมีชีวิตในน้ำ

24

25 ประเภทสินค้าอันตราย (Dangerous goods) ตามการขนส่ง

26 การเข้าสู่ร่างกายของสารเคมี 3 ทาง 1. ทางปาก 2. ทางตา และผิวหนัง 3
การเข้าสู่ร่างกายของสารเคมี 3 ทาง  1. ทางปาก  2. ทางตา และผิวหนัง  3. การหายใจ

27 อันตรายของสารเคมี อันตรายแบบเฉียบพลัน ระคายเคือง กัดกร่อน หมดสติ ฯลฯ
อันตรายแบบเรื้อรัง มีผลต่อระบบเลือด ตับ ไต สมอง ระบบประสาท กล้ามเนื้อ การก่อมะเร็ง การกลายพันธุ์ ฯลฯ เกิดอัคคีภัยและการระเบิด ก่อเหตุรำคาญ

28 ลักษณะความเป็นพิษของสารเคมี
ลักษณะความเป็นพิษของสารเคมี  เกิดการเปลี่ยนแปลงกระบวนการเมตาบอลิซึม เช่น สารเคมีกำจัดศัตรูพืช  เกิดอันตรายต่อกระดูก เช่น ฟอสฟอรัส แคดเมียม อันตรายต่อระบบการหายใจ เช่น ฝุ่น เส้นใย  ก่อมะเร็ง เช่น เบนซีน แอสเบสตอส  อันตรายต่อทารกในครรภ์ [การเกิดลูกวิรูป] เช่น ปรอท สารตัวทำละลาย  ผลต่อพันธุกรรมในคนรุ่นต่อไป [การก่อกลายพันธุ์ ] เช่น สารก่อมะเร็ง  เกิดอาการแพ้ การระคายเคือง

29 ระบบเฝ้าระวังภัย

30 ระบบเตือนภัย (warning) ระบบเฝ้าระวัง (Watch)
สาธารณภัย ระบบเตือนภัย (warning) การเฝ้าระวัง (Surveillance)  เป็นกระบวนการติดตามการเกิด  และการกระจายตามบุคคล  เวลา  และสถานที่ของโรค  หรือปัญหาที่คุกคามต่อสุขภาพอนามัย  อย่างเป็นระบบและต่อเนื่อง  ซึ่งประกอบด้วยกิจกรรม หลัก 4 ประการ คือ - การรวบรวมข้อมูลที่เกี่ยวข้องกับสาเหตุของการเกิดโรค หรือปัญหาต่าง ๆ - การวิเคราะห์ ข้อมูล - การแปลความหมายของผลการวิเคราะห์  - เผยแพร่/ กระจายผลการวิเคราะห์และข้อมูลแก่ผู้เกี่ยวข้องทุกระดับใช้ประโยชน์ต่อไป ระบบเฝ้าระวัง (Watch)

31 ภัยธรรมชาติ ภัย ป้องกัน ?? ..................... บรรเทา เกิดฉับพลัน
ป้องกันยาก ทำงานเชิงรุกได้ รัฐบาล องค์กรนานาชาติ ฯลฯ สร้างระบบเตือนภัย ภัย บรรเทาและฟื้นฟู สึนามิ 26 ธ.ค. 47 ทุกภาคส่วน ป้องกัน ?? บรรเทา

32 ความพร้อมในการแก้ไข(แผนฉุกเฉิน)
ภัยจากมนุษย์ เกิดฉับพลัน เกิดแบบสะสม ป้องกันได้ง่ายกว่า ทำงานเชิงรุกได้มากกว่า ป้องกัน เฝ้าระวัง ป้องกัน (เชิงรุก) บรรเทา และ ฟื้นฟู ภัย ความพร้อมในการแก้ไข(แผนฉุกเฉิน) ป้องกัน บรรเทา

33 ระบบเฝ้าระวัง / เตือนภัย
หาร่องรอย / เบาะแส / ข้อมูล ประเมินความเสี่ยง เตือนหรือไม่ เฝ้าระวัง เตือนอย่างไร ใครเตือน เตือนใคร เตือนภัย

34 ขั้นตอนของระบบเฝ้าระวัง
หาร่องรอย / เบาะแส / ข้อมูล กลิ่น เสียง วัดด้วยเครื่องมือ คุณภาพ ปริมาณ ตรง / อ้อม พัฒนาตัวชี้วัด ประเมินความเสี่ยง ประชากรกลุ่มเสี่ยง พื้นที่เสี่ยง อื่นๆ พยากรณ์เพื่อแจ้งการเตือนภัย

35 เป้าหมายของระบบเฝ้าระวัง
สามารถทำนาย วิเคราะห์ และจัดการเพื่อ ลดความเสี่ยงของอันตรายต่อ สุขภาพ สิ่งแวดล้อม ทรัพย์สิน

36 ความเสี่ยง คืออะไร ต่างจาก อันตราย (สิ่งคุกคาม) อย่างไร

37 ความเสี่ยงคือ.... อันตราย (Hazard) เฉียบพลัน กึ่งเรื้อรัง เรื้อรัง
ความเสี่ยง = อันตราย (Hazard) และ การสัมผัส(Exposure) เฉียบพลัน กึ่งเรื้อรัง เรื้อรัง อันตราย (Hazard) ระยะเวลา ปริมาณสัมผัส ลักษณะการสัมผัส การสัมผัส (Exposure)

38 ข้อมูล ปัจจัยจำเป็นสำหรับการเฝ้าระวัง หายาก หาง่าย การสัมผัส อันตราย
• เชิงคุณภาพ • เชิงปริมาณ การสัมผัส • ระยะเวลา • ปริมาณ • ลักษณะ หายาก หาง่าย

39 สาระสำคัญของข้อมูลสำหรับเฝ้าระวังภัยสารเคมี
เพียงพอ ถูกต้อง เชื่อถือได้ ต่อเนื่อง เป็นระบบ • ชื่อสารอันตราย / สิ่งคุกคาม (HAZARD) • ข้อมูลอันตรายของสาร • กายภาพ • สุขภาพ • สิ่งแวดล้อม • ข้อมูลสำหรับวิเคราะห์และประเมินความเสี่ยง ปริมาณ - ผลิต - นำเข้า/ส่งออก - ใช้ - ครอบครอง การจัดการ - การผลิต - การขนส่ง - การจัดเก็บ - การทำลาย พื้นที่เสี่ยง - โรงงาน - นิคม ฯ - พื้นที่เกษตร - ? กลุ่มเสี่ยง - แรงงาน - เกษตรกร - ผู้บริโภค - ?

40 ที่มา : Chemtrack.org

41 ที่มา : Chemtrack.org

42 ที่มา : Chemtrack.org

43 ศึกษาจากเอกสารกำกับสารเคมีที่บริษัทผู้ผลิต/ผู้จัดจำหน่ายให้มา
ค้นหา Material Safety Data Sheet (MSDS)จากแหล่งข้อมูลที่เกี่ยวข้อง แหล่งข้อมูลในประเทศ กระทรวงสาธารณสุข อุตสาหกรรม เกษตร แรงงาน กรม คพ. ทบวงมหาวิทยาลัย สกว. บริษัทผู้ผลิต/ผู้จัดจำหน่าย ฯลฯ แหล่งข้อมูลต่างประเทศ มหาวิทยาลัยต่างๆ บริษัทผู้ผลิต/ผู้จัดจำหน่าย ฯลฯ

44 ที่มา : chemtrack.org

45 ที่มา : chemtrack.org

46 ที่มา : Chemtrack.org

47 ที่มา : Chemtrack.org

48 การตรวจวัดด้วยเครื่องมือเชิงปริมาณ
Monitoring of H2S, CO, O2, and Combustible Gas in Ambient Air Monitor with Diffusion and 4-gas Configuration, includes LEL/O2/CO/H2S sensors, NiMH battery pack,

49 อุบัติภัยสารเคมีกับงานสาธารณสุข

50 ขั้นตอนการ “รับมือ” อุบัติภัยสารเคมี - ดีที่สุด
คาดการณ์ จัดทำและซ้อมแผน แจ้งเหตุ รับแจ้งเหตุ / กระจายข่าว ระดมทีม ทำตามหน้าที่ สรุปผลและปรับปรุง เฝ้าระวัง (เตือนภัย) ป้องกันการซ้ำ / ใหม่

51 การเฝ้าระวังก่อนเกิดเหตุ การเฝ้าระวังหลังเกิดเหตุ
กรมป้องกันฯ แจ้งเหตุ กรมควบคุมมลพิษ กรม คร. ระงับเหตุ สุขภาพ สิ่งแวดล้อม เฉียบพลัน เรื้อรัง เฉียบพลัน เรื้อรัง triage การเฝ้าระวังหลังเกิดเหตุ เสียชีวิต เจ็บหนัก เจ็บน้อย เสี่ยง ที่มา: ดร.พญ.ฉันทนา ผดุงทศ

52 บทบาท SRRT ก่อนเกิดเหตุ ขณะเกิดเหตุ หลังเกิดเหตุ
ข้อมูลแหล่งอุบัติภัยสารเคมี การใช้สารเคมีอย่างปลอดภัย ขณะเกิดเหตุ ข้อมูลพิษวิทยา การป้องกันการสัมผัสสารเคมี สำหรับ ประชาชนและเจ้าหน้าที่ ทำทะเบียนผู้สัมผัส หลังเกิดเหตุ สอบสวนหาสาเหตุ(เพื่อป้องกัน) เฝ้าระวัง เตือนภัย เฝ้าระวังสุขภาพผู้สัมผัส

53 ตัวอย่างข้อมูล ข้อมูลสารเคมีในพื้นที่
ข้อมูลความปลอดภัยเกี่ยวกับสารเคมี วัสดุ/อุปกรณ์ เวชภัณฑ์ต่างๆ แผนความปลอดภัย ข้อมูลหน่วยฉุกเฉินในพื้นที่ แหล่งน้ำเพื่อการฉุกเฉิน ข้อมูลการติดตามผลการรักษาฟื้นฟู ข้อมูลการฟื้นฟูพื้นที่ปนเปื้อนสารเคมี ข้อมูลผลกระทบต่อสุขภาพและสิ่งแวดล้อม

54 ตัวอย่างข้อมูล ข้อมูลที่หน่วยงานด้านสาธารณสุขมี
จำนวนผู้ป่วย/ ได้รับบาดเจ็บ ที่เข้ารับการรักษา อาการ และอาการแสดง ผลการรักษาฯลฯ ข้อมูลที่หน่วยงานด้านสาธารณสุขต้องเตรียมการ วิธีการปฐมพยาบาล และการรักษาที่ถูกต้อง วิธีการแก้/ลด พิษจากสารเคมี ยาต้านพิษ (Antidote) อุปกรณ์และการป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นแก่ผู้ให้บริการ รักษาฯลฯ

55 การเผยแพร่ความรู้ ข้อมูลต่อสาธารณะชน
ระบบInter net จัดทำคู่มือ: การจัดการอุบัติภัยสารเคมี กรณีสารเคมี....รั่ว ความรู้เกี่ยวกับสารเคมี การปฏิบัติเมื่อเกิดเหตุ การแจ้งเหตุ การใช้อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคล แนวทางการฟื้นฟูสภาพสิ่งแวดล้อม

56 ระดับของการป้องกันของ PPE (U.S.EPA)
ชุดป้องกันสารเคมี เครื่องป้องกันระบบทางเดินหายใจ ระดับ A ชุดคลุมทั้งตัวมิดชิด ระบบช่วยหายใจแบบจ่ายอากาศด้วยแรงดัน ระดับ B ชุดกันกระเซ็น (Splash suit) ระดับ C เครื่องกรองอากาศ ระดับ D ชุดทำงานทั่วไป ไม่มีความจำเป็น

57 อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
ชุดคลุมทั้งตัว มี SCBA Self-contained breathing apparatus ป้องกันได้สูงสุด ไม่ทราบชนิด สารมีพิษสูง ทำงานเป็นทีม ร่างกายแข็งแรง ได้รับการฝึกพิเศษ

58 อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
มี SAR (supplied air respirator) ป้องกันได้สูง ทราบชนิด มีความเข้มข้นสูง มีอตร.ทางการหายใจ

59 อุปกรณ์ป้องกันอันตรายส่วนบุคคล
มี APR ( air-purifying respirators) ป้องกันได้ต่ำ ทราบชนิดสารเคมี ทราบความเข้มข้นในอากาศ อตร.ปานกลางต่อการหายใจ ออกซิเจนเพียงพอ

60 อยู่ใน “เขตอันตราย” หรือไม่
Arcview ข้อมูล อุตุนิยมวิทยา ALOHA รหัสโรงงาน รหัสสารเคมี โรงงาน อยู่ที่ไหน สารเคมี อะไร มีพิษ อย่างไร ผังเมือง กรมโรงงานฯ Cameo ที่มา: ดร.พญ.ฉันทนา ผดุงทศ

61 การแบ่งพื้นที่ควบคุมอันตรายจากสารเคมี
พื้นที่อันตราย (Hot / Exclusion/Restricted Zone) Hazmat team (เจ้าหน้าที่ผู้ระงับ หรือ เผชิญเหตุ) พื้นที่ปนเปื้อน/พื้นที่ชำระล้าง/พื้นที่จำกัดการเข้าถึง (Warm /Contamination reduction /Limited Access Zone) ผู้ดำเนินการช่วยเหลือผู้ได้รับผลกระทบ พื้นที่ปลอดภัย(Cold/Support/Clean Zone) แพทย์ พยาบาล มูลนิธิกู้ภัย

62 ทิศทางลม พื้นที่ปลอดภัย Cold Zone เขตอันตราย (Hot Zone) จุดเกิดเหตุ
IDLH STEL LC จุดเกิดเหตุ เขตสัมผัสสารเคมี (Warm Zone)

63 ค่าต่างๆที่เกี่ยวกับความปลอดภัย
Level of Concern (LOC) ความเข้มข้นของสาร/ ก๊าซพิษ ที่อันตรายอย่างยิ่งยวด (Extremely Hazardous Substance) ในอากาศ ซึ่งถ้าสูงกว่านี้อาจเกิดอันตรายต่อสุขภาพ ซึ่งไม่อาจกลับเป็นปกติ หรือตายเลย ในช่วงเวลาสั้นๆ LOC มีค่าประมาณ 1/10 ของ IDLH หรือ IDLH/10 IDLH = Immediately Dangerous to Life and Health สภาพซึ่งทำให้เกิดอันตรายต่อชีวิตหรือสุขภาพจากสารเคมี สารกัมมันตภาพรังสี ซึ่งอาจทำให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพในระยะยาวหรือแบบสะสมได้ ระดับสารเคมีสูงสุดในอากาศที่คนงานสุขภาพแข็งแรงสามารถรับได้นาน 30 นาทีโดยไม่มีผลหรืออาการข้างเคียงทางสุขภาพอย่างถาวร A level of concern (LOC), for purposes of this document, is defined as the concentration of an EHS in air above which there may be serious irreversible health effects or death as a result of a single exposure for a relatively short period of time. Immediately Dangerous to Life and Health (IDLH):The maximum level to which a healthy worker can be exposed for 30 minutes and escape without suffering irreversible health effects or escape-impairing symptoms,

64 สิ่งที่ควรทราบ การแปลง LOC จาก g/m3 เป็น ppm ใช้สูตร
ผลจะต่างจากดูจากตารางเล็กน้อย เช่น แอมโมเนีย LOC = 30 ppm (หรือIDLH /10) = (30*17.03)/(1000*24.5) = 0.02 g/m3 แต่ถ้าดูจากตาราง =0.035g/m3

65 ศัพท์ที่พบในการใช้แบบจำลอง
“ambient temperature” = temperature in the current environment. Worst case ประกอบด้วย Low Wind Speed เป็นความเร็วลมที่ทำให้เกิดอันตรายสูงสุดอยู่ที่ 5 – 6 km/ hr(3.35 – 3.4 miles) F atmospheric stability เป็นข้อมูลที่แสดงว่าอากาศอยู่นิ่งมากๆ การกระจายตัวของก๊าซจะเป็นไปได้ช้าในสภาพเช่นนี้ จึงมีความเข้มข้นเฉพาะที่สูง Rural Condition สภาพโล่งเปิด ตรงข้ามกับ Urban คือสภาพที่เต็มไปด้วยวัตถุและอาคาร

66 ศัพท์นิยามที่ใช้บ่อย
ERPG1 = ค่าความเข้มข้นสูงสุดที่คนส่วนใหญ่สามารถสัมผัสได้ไม่เกินหนึ่งชั่วโมง และก่อให้เกิดผลกระทบต่อสุขภาพเพียงเล็กน้อย หรือได้กลิ่นไม่พึงปรารถนา ERPG2 = ความเข้มข้นสูงสุดที่คนส่วนใหญ่เมื่อได้รับใน 1 ชั่วโมงแล้วอาจเจ็บป่วยแต่ไม่ถึงกับเกิดผลกระทบอย่างถาวร ERPG3 = ความเข้มข้นสูงสุดที่คนส่วนใหญ่เมื่อได้รับใน 1 ชั่วโมงแล้วโดยไม่มีผลต่อสุขภาพที่เป็นอันตรายต่อชีวิต The ERPG-1 is defined as the “maximum airborne concentration below which it is believed that nearly all individuals could be exposed for up to one hour without experiencing other than mild transient adverse health effects or perceiving a clearly defined objectionable odor.” The ERPG-2 is the concentration below which it is believed that “nearly all individuals” would come to no permanent harm after a one hour exposure period. The ERPG-3 is the “maximum concentration below which nearly all individuals could be exposed for up to one hour without life threatening health effects.”

67 สภาพเมืองและชนบทให้ระยะทางของการกระจายต่างกัน
ถือว่าเมืองต้องมีลักษณะดังนี้: ภายในรัศมี 1.6 กิโลเมตร มีสิ่งต่อไปนี้มากกว่า 50% อุตสาหกรรมหนัก เช่นอุตสาหกรรมเคมีหรืออุตสาหกรรมอื่น มีอาคารสูง 3-5 ชั้น หลังคาแบนราบ หญ้าและต้นไม้หายากมาก อุตสาหกรรมขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ชุมทางรถไฟ สถานีรถบรรทุก โกดังสินค้า ที่จอดรถ อาคารสูง 1-3 ชั้น ต้นไม้และหญ้ามีจำกัด ย่านการค้า สำนักงาน อพาร์ตเมนต์ โรงแรม อาคารสูง 10 ชั้น หลังคาแบนราบ มีต้นไม้และหญ้าจำกัด ที่อยู่อาศัยแบบหนาแน่น อาคารสำหรับครอบครัวเดี่ยวหรืออาคารสำหรับหลายครอบครัว ซึ่งหนาแน่น สูง 1-2 ชั้น หลังคาแบนหรือทรงสูง ต้นไม้และหญ้ามีบ้าง ถ้าไม่แน่ใจว่าเป็น Urban ให้ถือว่าเป็น Rural ไว้ก่อน

68 การคำนวณโดยใช้ Modeling
ALOHA เป็นโปรแกรมที่ใช้ในการพยากรณ์การกระจายตัวของก๊าซในบรรยากาศ โดยใช้ข้อมูลที่จำเป็น เช่นความเร็วลม ชนิดและขนาดของถังที่เกิดอุบัติเหตุ MARPLOT เป็นโปรแกรม GIS อย่างง่าย แสดงแผนที่บริเวณที่เกิดอุบัติภัยเคมี ร่วมกับ ALOHA CAMEO เป็นโปรแกรมฐานข้อมูลคุณสมบัติของสารเคมีต่างๆ ERPG-1 Emergency Response Planning Guidelines (ERPGs)       เป็นความเข้มข้นของสารในอากาศที่อาจเริ่มมีผลต่อสุขภาพ โดยผลเมื่อได้รับเป็นเวลา 1 ชั่วโมงนั้นมีเพียงเล็กน้อย ชั่วคราว หากเป็นกลิ่นก็ไม่มากจนรบกวน กำหนดโดย American Industrial Hygiene Association (AIHA) ERPG-2 Emergency Response Planning Guidelines (ERPGs)       เป็นความเข้มข้นของสารในอากาศที่อาจเริ่มมีผลต่อสุขภาพ โดยผลเมื่อได้รับเป็นเวลา 1 ชั่วโมงนั้นมีเพียงเล็กน้อย และหายได้ (Reversible) และไม่ทำให้สูญเสียความสามารถที่จะป้องกันตนเอง (เช่นหลีกหนีจากบริเวณ) กำหนดโดย American Industrial Hygiene Association (AIHA) ERPG-3 Emergency Response Planning Guidelines (ERPGs)       เป็นความเข้มข้นของสารในอากาศที่อาจเริ่มมีผลต่อสุขภาพ โดยผลเมื่อได้รับเป็นเวลา 1 ชั่วโมงนั้นมีในระดับที่ไม่เป็นอันตรายต่อชีวิต (experiencing or developing life-threatening health effects) กำหนดโดย American Industrial Hygiene Association (AIHA)

69 ALOHA ต้องการข้อมูลดังนี้
ข้อมูลที่สำคัญมาก ชนิดสารเคมี (ได้แก่แอมโมเนีย) ปริมาณสารเคมี และลักษณะถังบรรจุ (ถ้าไม่ทราบให้ถือว่าแตกออกจากแหล่งกำเนิดทันทีใน 10 นาที) สภาพอุตุนิยมวิทยา เช่นความเร็วลม (ถ้าไม่ทราบให้ถือความเร็วลม 5.4 กม. (3.35 ไมล์ ต่อชั่วโมง) ข้อมูลที่สำคัญน้อย สภาพอาคารที่อยากประเมินความเสี่ยง (ไม่ใช่อาคารของโรงงาน) ตำแหน่งที่ตั้งบนแผนที่โลก และโซนเวลา

70 การรั่วไหลโดยใช้ ALOHA
Scenario เดียวกับที่คำนวณด้วยมือ (3,000 ปอนด์ ของแอมโมเนีย) พบว่าให้ระยะทางประมาณ 7.48 กิโลเมตร โดยทั่วไป ALOHA จะมีความถูกต้องกว่าเพราะมีการพิจารณาทั้งตำแหน่งที่ตั้ง ความสูงของพื้นที่ อุณหภูมิเป็นต้น และที่สำคัญคือคำนวณในสถานะของเหลวใต้ความดันได้

71 การเชื่อมโยงแบบจำลอง ALOHA กับแผนที่ MARPLOT
โรงเรียนอนุบาล โรงงานอุตสาหกรรมห้องเย็น

72 กลุ่มอาคารได้รับผลกระทบ (จุดสีเขียว)
การประเมินพื้นที่ที่ได้รับผลกระทบ: ALOHA ระบุว่า อาคารใดได้รับผลกระทบบ้าง กลุ่มอาคารได้รับผลกระทบ (จุดสีเขียว)

73 ALOHA : ก๊าซที่อยู่ภายนอกอาคารมีความเข้มข้นสูงกว่าภายในอาคารนับร้อยเท่า
ระดับก๊าซภายนอกอาคารในวงรีสีแดง มากกว่า LOC (30ppm)และERPG-3 ppm ระดับก๊าซภายในอาคาร (เส้นประสีน้ำเงิน)ใกล้เคียง LOC เหตุการณ์จะเริ่มต้นภายใน 10 นาทีและจบใน 30 นาที

74 ก๊าซภายนอกอาคารซึ่งตั้งอยู่ในวงเหลืองมีความเข้มข้นสูงกว่าภายในอาคารหลายร้อยเท่า
ppm ระดับก๊าซภายนอกอาคาร ระดับก๊าซภายในอาคาร (เส้นประสีน้ำเงิน) เหตุการณ์จะเริ่มต้นภายใน 25 นาทีและจบใน 60 นาที

75