ขั้นตอนการเสนอแบบประเมินและพิจารณาโครงการวิจัย แนวทางปฏิบัติสำหรับการวิจัยและทดลอง ทางพันธุวิศวกรรมในห้องปฏิบัติการ โปรแกรมความปลอดภัยทางชีวภาพ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา มีงานวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีพันธุวิศวกรรม (Genetic Engineering) หรือ เทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่ (Modern Biotechnology) เพื่อผลิตหรือปรับปรุงพันธุ์ของสิ่งมีชีวิต เช่น พืช จุลินทรีย์ จำนวนมากที่ดำเนินการในระดับห้องปฏิบัติการของสถาบันวิจัย มหาวิทยาลัย และหน่วยงานวิจัยของภาคเอกชน ทั้งในประเทศที่พัฒนาแล้วและประเทศที่กำลังพัฒนา ซึ่งผลงานวิจัยที่ได้จากการดัดแปลงพันธุกรรมบางชนิดได้ถูกนำมาใช้อย่างกว้างขวางไม่ว่าจะเป็น ด้านการแพทย์ การเกษตร อุตสาหกรรม เป็นต้น เพื่อให้เกิดความปลอดภัยและลดความเสี่ยงหรืออันตรายต่างๆ ที่อาจเกิดขึ้นทั้งในระยะสั้นและระยะยาว ในระดับนานาชาติ หลายประเทศได้จัดทำกฎระเบียบและแนวทางปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพสำหรับงานวิจัยที่เกี่ยวข้องกับพันธุวิศวกรรม สำหรับประเทศไทย ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในฐานะฝ่ายเลขานุการคณะกรรมการกลางด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ ได้จัดทำแนวทางปฏิบัติเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพ สำหรับการดำเนินงานด้านเทคโนโลยีชีวภาพสมัยใหม่หรือพันธุวิศวกรรมขึ้น โดยมีวัตถุประสงค์หลัก ดังนี้ เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติที่ระบุกระบวนการในการขออนุมัติดำเนินการวิจัยและทดลองที่เกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตที่ได้รับการดัดแปลงพันธุกรรม เพื่อเป็นแนวทางให้ผู้วิจัยและคณะได้ดำเนินการทดลองอย่างปลอดภัยจากความเสี่ยง และไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ความหลากหลายทางชีวภาพ และสุขอนามัยของมนุษย์ เพื่อให้ทราบถึงการจัดลำดับประเภทของงานวิจัยและทดลองเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม ตามระดับความเสี่ยงอันตราย องค์กรหรือหน่วยงานหรือบุคลากรที่เกี่ยวข้อง ประกอบด้วย สิ้นสุดโครงการ คณะกรรมการเพื่อความปลอดภัยทางชีวภาพระดับสถาบัน (Institutional Biosafety Committee – IBC) หัวหน้าโครงการวิจัย ประเมินประเภทของงาน ประเภทที่ 1 (BL1) ประเภทที่ 2 (BL1-2) ประเภทที่ 3 (BL3-4) ดำเนินการ คณะกรรมการกลางด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ (NBC) แหล่งทุน รายงานความก้าวหน้าปีละ 1 ครั้ง ขั้นตอนการเสนอแบบประเมินและพิจารณาโครงการวิจัย ทางพันธุวิศวกรรม คณะกรรมการกลางด้านความปลอดภัยทางชีวภาพ เป็นองค์กรหลักที่มีหน้าที่จัดทำมาตรการสำหรับการควบคุมซึ่งเป็นที่ยอมรับในระดับสากล และ/หรือให้คำปรึกษา ในการดำเนินกิจกรรมต่างๆ ทางด้านเทคโนโลยีชีวภาพและพันธุวิศวกรรม เพื่อป้องกันมิให้การศึกษาและทดลองก่อให้เกิดผลกระทบในทางลบต่อสิ่งแวดล้อมและความปลอดภัยของสาธารณชนโดยทั่วไป รวมถึงเป็นผู้พิจารณาอนุมัติโครงการวิจัยที่จัดอยู่ในประเภทที่ 3 คณะกรรมการความปลอดภัยทางชีวภาพระดับสถาบัน เป็นองค์กรภายในแต่ละหน่วยงาน/สถาบันทั้งภาครัฐและเอกชนที่มีงานวิจัยหรือทดลองเกี่ยวกับสิ่งมีชีวิตดัดแปลง พันธุกรรมทำหน้าที่สนับสนุนโครงการวิจัย ที่เกี่ยวข้องกับสิ่งมีชีวิตดัดแปลงพันธุกรรม และพิจารณา ตรวจสอบ ประเมินโครงการ รวมถึงให้คำแนะนำแก่ผู้วิจัย เพื่อให้เกิด ความคล่องตัวในการดำเนินงาน หัวหน้าโครงการวิจัย เป็นบุคคลที่จะต้องจำแนกประเภทของงานวิจัยว่าอยู่ในประเภทใดใน 3 ประเภท และนำเสนอโครงการวิจัยต่อคณะกรรมการความปลอดภัยทางชีวภาพระดับสถาบันเพื่อขออนุมัติดำเนินการ ก่อนดำเนินการขอรับการสนับสนุนทุนวิจัยจากแหล่งทุน นอกจากนี้จะต้องทำหน้าที่ควบคุมดูแลงานวิจัยให้ถูกต้อง และเป็นไปตามแนวทางปฏิบัติฯ โดยคำนึงถึงผลกระทบต่อ สาธารณชนและสิ่งแวดล้อมเป็นหลัก แหล่งทุน/ผู้ให้ทุน เป็นองค์กรที่ให้การสนับสนุนทุนวิจัย ทั้งที่เป็นแหล่งทุนภายในประเทศ และนอกประเทศ ในกรณีที่ผู้วิจัยไม่ปฏิบัติตามแนวทางปฏิบัติฯ ผู้ให้ทุนอาจระงับการให้ทุนอุดหนุน สอบถามรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่ โปรแกรมความปลอดภัยทางชีวภาพ ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ 113 อุทยานวิทยาศาสตร์แห่งประเทศไทย ถ.พหลโยธิน ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 12120 โทร. 0 2564 6700 โทรสาร 0 2564 6703 E-mail: biosafety@biotec.or.th URL: http://biosafety.biotec.or.th