แหล่งสารสนเทศวารสารแบบเสรี (Open Access) รุจเรขา อัศวิษณุ งานสารสนเทศและห้องสมุดสตางค์ มงคลสุข คณะวิทยาศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดล http://stang.sc.mahidol.ac.th

“Information wants to be free." - Stewart Brand, 1984 (famous quote)

So you have these two fighting against each other." "On the one hand information wants to be expensive, because it's so valuable. The right information in the right place just changes your life. On the other hand, information wants to be free, because the cost of getting it out is getting lower and lower all the time. So you have these two fighting against each other." - Stewart Brand, 1984

ความหมายของ Open Access (OA) Electronic scholarly articles are available freely at the point of use Immediate, free and unrestricted online access to digital scholarly material

Business Model : Traditional publishing : "ผู้อ่าน" เป็นผู้จ่าย ค่าสำเนาบทความ หรือจ่ายค่าบอกรับในรูปแบบวารสาร หรือฐานข้อมูล (subscriber-pays model / subscription-based model) Open Access Publishing : "ผู้แต่งบทความ" (สถาบันต้นสังกัด หรือแหล่งเงินทุนที่ได้รับ) เป็นผู้จ่าย (author-pays model)

... “Journal reputation and perceived quality are more important factors in authors' decisions to submit to a journal than whether it has an open access policy”... Schroter S and Leanne Tite L. Open access publishing and author-pays business models: a survey of authors' knowledge and perceptions. J R Soc Med. 2006 March; 99(3):141–148.

กฎระเบียบและข้อตกลงร่วมกัน เพื่อรักษาคุณภาพ และความยั่งยืนของวารสาร Open Access Washington DC Principles for Free Access to Science http://www.dcprinciples.org

คำศัพท์เกี่ยวกับ Open Access Journals OA Publishing ('Gold' OA) ผู้เขียนบทความ แหล่งเงินทุนหรือ สถาบันต้นสังกัด เป็นผู้จ่ายค่าตีพิมพ์ (Author-pays) ให้แก่ OA Publishers และอนุญาตให้นำบทความไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตได้ ตัวอย่างของสำนักพิมพ์ OA ได้แก่ Hindawi Publishing (1997) BioMed Central (2001) Public Library of Science - PLoS (2003)

BioMed Central : http://www.biomedcentral.com

Public Library of Science (PloS) : http://www.plos.org

คำศัพท์เกี่ยวกับ Open Access Journals OA Self-archiving ('green' OA) ตีพิมพ์ในวารสารของสำนักพิมพ์ทั่วไป แต่ผู้เขียนมีสิทธิ์นำ บทความมาจัดเก็บไว้ใน author's homepage หรือ institutional repository เพื่อนำไปเผยแพร่บนอินเตอร์เน็ตต่อได้ แหล่งเก็บประเภท Open Access Archives (OAA) ตัวอย่างเช่น PubMed Central (1999)

Truly OA Journals Delay Open Access Dual-mode Open Access ให้ใช้บทความออนไลน์ได้ฟรี ทันทีที่ตีพิมพ์ ให้ผู้เขียนบทความเป็นเจ้าของลิขสิทธิ์ ให้เผยแพร่บทความออนไลน์ได้โดยไม่มีขีดจำกัด OA Journals มีความหมายตรงข้ามกับ Subscription-based Journals Delay Open Access ให้ใช้บทความออนไลน์ได้ฟรีเฉพาะฉบับย้อนหลัง (free back issues) หลังจากตีพิมพ์ไปแล้ว 1-6 เดือน หรือ 1 ปี เป็นต้น ตัวอย่างเช่น วารสารในกลุ่มของ HighWire Press Dual-mode Open Access วารสารชื่อเดียวกัน มีทั้ง print subscription และ OA edition

Hybrid Open Access (Author-choice OA) ภายในวารสารฉบับเดียวกัน มีทั้งบทความ OA และ non-OA Partial Open Access OA เฉพาะบางบทความ (มักเป็นการโฆษณาของสำนักพิมพ์) Low-income Open Access OA เฉพาะประเทศในกลุ่ม low-income economies โดยให้บริการวารสารผ่านโครงการช่วยเหลือต่างๆ เช่น Hinari (Health InterNetwork Access to Research Initiative) AGORA (Access to Global Online Research in Agriculture)

Dimensions of Open Access publishing Keith G Jeffery. Open Access: An Introduction. August 2007 <http://www.ercim.org/publication/Ercim_News/enw64/jeffery.html>.

ตัวอย่างเว็บไซต์ Open Access OA Publishers BioMed Central www.bmc.org Public Library of Science (PloS) www.plos.org Hindawi Publishing Cop. www.hindawi.com OA Journal Resources Directory of Open Access Journals (DOAJ) www.doaj.org Open J-Gate (Informatics India Ltd.) www.openj-gate.com Japan Science and Technology Information Aggregator, Electronic (J-Stage) www.jstage.jst.go.jp Scientific Electronic Library Online (SciELO), Brazil www.scielo.br

DOAJ : www.doaj.org (Lund University Libraries, Sweden)

Open J-Gate : www.openj-gate.com ( Informatics India Ltd.)

OA Journal Resources Free Indexes Free Full Text www.freefulltext.com Free Medical Journals www.freemedicaljournals.com HighWire Press. highwire.stanford.edu Online Full-text Articles Free Indexes Google Scholar scholar.google.com Windows Live Search Academic academic.live.com Scirus www.scirus.com PubMed www.pubmed.gov

Citation Advantage of Open Access Articles “OA articles are more immediately recognized and cited by peers than non-OA articles published in the same journal”. (PNAS: Proceedings of the National Academy of Sciences) Plos Biol 2007;4(5):e157. <http://dx.doi.org/10.1371/journal.pbio.0040157>

Online Access Journals in ISI Databases (Thomson, June 2004)

http://www.biomedcentral.com/openaccess THE END