4.5 Gamma ray log gamma ray log เป็นการวัดค่ากัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นในธรรมชาติในชั้นหิน ในหินตะกอน ค่าที่อ่านได้จะสะท้อนถึงปริมาณของหินดินดานในชั้นหิน.

งานนำเสนอเรื่อง: "4.5 Gamma ray log gamma ray log เป็นการวัดค่ากัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นในธรรมชาติในชั้นหิน ในหินตะกอน ค่าที่อ่านได้จะสะท้อนถึงปริมาณของหินดินดานในชั้นหิน."— ใบสำเนางานนำเสนอ:

1 4.5 Gamma ray log gamma ray log เป็นการวัดค่ากัมมันตภาพรังสีที่เกิดขึ้นในธรรมชาติในชั้นหิน ในหินตะกอน ค่าที่อ่านได้จะสะท้อนถึงปริมาณของหินดินดานในชั้นหิน ซึ่งเนื่องจากว่าธาตุกัมมันตรังสีมักสะสมตัวอยู่ในดินเหนียวและชั้นหินดินดาน ชั้นหินที่ไม่มีดินเหนียวปนอยู่จึงมีระดับของกัมมันตภาพรังสีต่ำ ยกเว้นหินที่มีธาตุกัมมันตรังสีเกิดร่วมด้วย เช่น volcanic ash หรือ granite wash

2 เนื่องจากรังสีแกมมาสามารถผ่าน ท่อกรุ (casing) ได้ ดังนั้น gamma ray log จึงสามารถวัดได้ทั้งในหลุมแบบ open hole และ cased hole ในบางครั้ง gamma ray log ถูกใช้ทดแทน SP log ในหลุมที่เจาะด้วย salt mud, air หรือ oil-based mud

3 จุดประสงค์หลักที่ใช้ gamma ray log
1. หาความสัมพันธ์ของชั้นหิน (correlation) 2. ประเมินปริมาณของชั้นหินดินดานในชั้นหิน 3. วิเคราะห์ชนิดของแร่

4 4.5.1 Properties of Gamma rays
ธาตุกัมมันตรังสีบางชนิดสามารถปลดปล่อยรังสีแกมมาออกมา รังสีแกมมาส่วนใหญ่ที่เกิดขึ้นในธรรมชาติได้จากการธาตุ โปแตสเซียม (K40), ยูเรเนียม (U235, U238) และธอเรียม (Th232) ธาตุกัมมันตรังสีแต่ละชนิดจะปลดปล่อยรังสีแกมมาที่มีพลังงานแตกต่างกันออกมา ทำให้สามารถตรวจสอบได้ว่ารังสีแกมมานั้นได้มาจากธาตุกัมมันตรังสีตัวใด

5 Equipment gamma sonde ประกอบด้วยตัววัดรังสีแกมมา ซึ่งจะวัดค่ารังสีแกมมาที่ปลดปล่อยออกมาจากชั้นหินในบริเวณที่ใกล้กับตัววัดรังสี ในปัจจุบันใช้ scintillation counters เป็นตัววัดรังสีแกมมา โดยใช้ sodium iodide crystal เป็นตัวจับรังสีแกมมา ซึ่งมีประสิทธิภาพดีกว่า Geiger-Mueller counters

6 รังสีแกมมาที่วัดได้จากเครื่องมือมีหน่วยเป็น API units โดยกำหนดให้ 1 API เท่ากับ 1/200 ของค่าความแตกต่างของรังสีแกมมาระหว่างชั้นหินสองชั้นที่ทราบค่าการแผ่กัมมันตภาพรังสีในบ่อที่สร้างขึ้นที่ University of Houston.

7 4.5.3 Application gamma ray log ใช้ในการหาชั้นหินดินดาน โดยเฉพาะเมื่อค่า SP ถูกรบกวนหรือในหลุมเจาะที่ไม่สามารถวัดค่า SP ค่า gamma ray log บอกถึงสัดส่วนของชั้นหินดินดาน นอกจากนั้นยังใช้ในการประเมินปริมาณของธาตุกัมมันตรังสี หาความสัมพันธ์ระหว่างหลุมเจาะ ประเมินค่าสัมประสิทธิ์ความซึมได้

8 4.5.4 Estimating shale content
เนื่องจากธาตุกัมมันตรังสีมักมีความสัมพันธ์กับแร่ดินซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักของชั้นหินดินดาน ดังนั้นจึงสามารถใช้รังสีแกมมาที่วัดได้มาประเมินปริมารของ shale-volume indicotor โดยการกำหนดให้ค่า shale-volume indicotor มีค่าอยู่ในช่วง 0 ถึง 100 % shale

9 กำหนดค่า gamma ray index คำนวณจากสมการ

10 4.5.4 Estimating shale content
ได้มีการเสนอสมการในการคำนวณค่า volume of shale ไว้หลายสมการ ถ้าค่า gamma ray index มีค่าเท่ากับ X สมการเหล่านี้ได้แก่ Linear : Clavier : Steiber or Larionov:

11 Bateman : Dresser Atlas : (pre-Tertiary consolidated rocks) (Tertiary unconsolidated rocks)